Υπάρχουν κάποιες σκυλο – φάτσες, που ενώ ρίχνονται σε ξέφρενο παιχνίδι με τους ομοίους τους, όταν εκείνοι πλησιάσουν τον ιδιοκτήτη/κηδεμόνας τους, ξεχνούν… τις φιλίες. Δεν ανέχονται να χάσουν ούτε λεπτό ένα από τα προνόμιά τους: τον άνθρωπό τους. Άλλοι, πάλι, θεωρούν αδιανόητο να τους αφαιρεθεί το αγαπημένο τους παιχνίδι.
Όπως και ο άνθρωπος, έτσι και ο σκύλος θεωρεί κάποια πράγματα ανεκτίμητης αξίας. Και τα προασπίζει με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο. Πρόκειται για μία συμπεριφορά που αποτελεί δυσάρεστη έκπληξη για τους ιδιοκτήτες/κηδεμόνες τους.
«Αυτή η συμπεριφορά εκδηλώνεται, συνήθως, με το γρύλισμα, δείχνοντας έτσι στον άλλο σκύλο, ή στον άνθρωπο, ότι θέλει να μείνουν μακριά από έναν συγκεκριμένο γι’ αυτούς «θησαυρό»», εξηγεί η Ειρήνη Χαρμπούρου, διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς.
Ειρήνη Χαρμπούρου, διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς
Ας δούμε, λοιπόν, με τη βοήθεια της κας Χαρμπούρου, γιατί ένας σκύλος παρουσιάζει αυτήν τη συμπεριφορά και πώς μπορούμε να τη διορθώσουμε.
«Όλοι μας διαθέτουμε κάποια προνόμια στη ζωή μας, τα οποία προστατεύουμε και δεν θα ρισκάραμε να τα χάσουμε.
Αυτά μπορεί να είναι η οικογένειά μας, ο σκύλος μας, το σπίτι μας, ακόμη και το αυτοκίνητό μας. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε πως και ο σκύλος μας έχει τα δικά του προνόμια, τα οποία διαφυλάσσει με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο.
Τα σκυλιά κάνουν διαφύλαξη των πόρων τους, των πραγμάτων, δηλαδή, που έχουν αξία γι’ αυτά και δεν θέλουν να τα χάσουν. Πόρος είναι οτιδήποτε θεωρεί ο σκύλος ότι έχει υψηλή αξία.
Αυτό μπορεί να είναι:
- το φαγητό τους
- τα παιχνίδια τους
- το κρεβάτι τους
- κάποιο αγαπημένο μέρος του σπιτιού
- ο κηδεμόνας τους
Η φύλαξη είναι μια φυσιολογική συμπεριφορά του σκύλου, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού του ενστίκτου για επιβίωση. Θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε γενετική συμπεριφορά. Προστατεύει αυτό που θεωρεί δικό του. Εκδηλώνεται, συνήθως, με το γρύλισμα, δείχνοντας έτσι στον άλλο σκύλο, ή στον άνθρωπο, ότι θέλει να μείνουν μακριά από έναν συγκεκριμένο γι’ αυτούς θησαυρό.
Το γρύλισμα ανήκει στη «γλώσσα του σώματος» των σκύλων, συνεπώς είναι άμεσα κατανοητό από τους υπόλοιπους σκύλους. Όταν ένας σκύλος γρυλίσει σε έναν ή σε περισσότερους σκύλους, τότε κατά πάσα πιθανότητα αυτοί θα απομακρυνθούν από το ερέθισμα που το προκάλεσε. Η διαφύλαξη των πόρων θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα εκδήλωσης της ανασφάλειάς του να αντιμετωπίσει μια κατάσταση, ακόμη και με ανθρώπους ή σκυλιά τα οποία ήδη γνωρίζει.
Ένας φύλακας πόρων δεν θα ανεχθεί τον ανταγωνισμό και θα φυλάξει τον πόρο για να διατηρήσει την πρόσβαση προτεραιότητας. Η απειλή απώλειας του πόρου και η καλή αίσθηση που παρέχει, κάνουν ένα σκυλί πιο άγρυπνο, θυμωμένο και ευερέθιστο.
Πρέπει να τιμωρήσω το σκυλί μου για τη φύλαξη των πόρων;
Η φύλαξη των πόρων ποικίλει σε σοβαρότητα, από τον σκύλο που απλά θα μετακινήσει το αντικείμενο μακριά, μέχρι τον σκύλο που γρυλίζει ή δαγκώνει εάν προσεγγιστεί.
Η συμπεριφορά φύλαξης μπορεί, μερικές φορές, να κλιμακωθεί σε αυτά τα επίπεδα, καθώς ένα συγκεκριμένο σκυλί αντιλαμβάνεται μια αυξανόμενη απειλή. Οι συμπεριφορές χαμηλότερου επιπέδου (π.χ. βρυχηθμός ή γρύλισμα) είναι προειδοποιήσεις. Μην τιμωρείτε το σκυλί σας για αυτές τις προειδοποιήσεις γιατί, αν τις σταματήσει, θα προβεί απευθείας σε μια πιο επιθετική συμπεριφορά, όπως το δάγκωμα.
Οι άνθρωποι, συχνά, παρερμηνεύουν αυτή τη συμπεριφορά και θυμώνουν με τα σκυλιά τους. Η αντιπαράθεση, ωστόσο, αυξάνει την ένταση και το άγχος του σκύλου, και τον αναγκάζει να προστατεύει ακόμη περισσότερο τον αμφισβητούμενο πόρο.
Η χρήση τιμωρίας σε έναν σκύλο που προστατεύει τους πόρους του, είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που πρέπει να κάνετε. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως οι πράξεις μας και ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε το περιβάλλον καθορίζουν αν το πρόβλημα θα χειροτερέψει ή θα καλυτερέψει.
Ειρήνη Χαρμπούρου, διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς
Χρήσιμες ασκήσεις
Μπορείτε να δοκιμάσετε αυτές τις ασκήσεις, είτε έχετε ένα κουτάβι είτε έναν ενήλικο σκύλο, ο οποίος έχει παρουσιάσει περιστασιακά αυτή τη συμπεριφορά, ή ακόμη και αν δεν την έχει παρουσιάσει ποτέ. Εξασκηθείτε, συχνά, σε αυτές τις ασκήσεις προτού τις χρειαστείτε.
- Προσεγγίστε το μπολ φαγητού του σκύλου σας, ενώ τρώει, και ρίξτε μέσα μια νόστιμη λιχουδιά. Αυτό θα του διδάξει ότι οι άνθρωποι που πλησιάζουν το φαγητό του, δεν αποτελούν απειλή, αλλά κάτι καλό. Μπορείτε, επίσης, να ταΐσετε με το χέρι το σκυλί σας για να δημιουργήσετε μια ισχυρή σχέση με τους ανθρώπους ως παρόχους καλών πραγμάτων.
- Διδάξτε στον σκύλο σας τις εντολές “άστο”, ή “φτύστο”, για να χρησιμοποιήσετε ως απελευθέρωση όταν θέλετε το σκυλί σας να σας δώσει ό,τι έχει στο στόμα του.
- Βεβαιωθείτε ότι κατά τη διαδικασία της ανταλλαγής, αυτό που κρατάει ο σκύλος είναι μικρότερης αξίας από αυτό που του προσφέρετε.
- Όταν εργάζεστε σε αυτές τις ανταλλαγές, βεβαιωθείτε ότι δεν αποτελείτε απειλή για τον σκύλο. Εάν το σκυλί σας γίνει άκαμπτο, ή σηκώνει τα χείλη ανά πάσα στιγμή, μη συνεχίσετε.
- Μόνον όταν ο σκύλος σας μαθαίνει να αφήνει αντικείμενα μικρότερης αξίας, τότε και μόνο τότε, θα δοκιμάσετε την άσκηση με το αντικείμενο στο οποίο έκανε φύλαξη.
- Αντισταθείτε στο να κυνηγάτε το σκυλί σας όταν έχει αρπάξει κάτι. Το κυνήγι είναι μια ανταμοιβή και διδάσκει στο σκυλί σας ότι η κλοπή του χαρίζει την προσοχή σας.
- Εάν έχετε περισσότερα από ένα σκυλιά, τα οποία παρουσιάζουν φύλαξη, πρέπει να τα ταΐζετε και να τους δίνετε τα παιχνίδια σε ξεχωριστά δωμάτια.
- Το ίδιο ισχύει για τα μέρη. Εάν ο σκύλος σας φρουρεί τον καναπέ ή το κρεβάτι σας, θα πρέπει αρχικά να μην έχει πρόσβαση σε αυτά.
Φύλαξη στον κηδεμόνα
Η διαφύλαξη του ιδιοκτήτη εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Ίσως το σκυλί σας να αναστατώνεται, ή να επιτίθεται, όταν ένα άλλο σκυλί έρχεται προς το μέρος σας. Ίσως, επίσης, να γαβγίζει και να νιώθει ένταση όταν οτιδήποτε αντιλαμβάνεται ως απειλή έρχεται κοντά σας. Αρκετές φορές προκαλούμε εμείς αυτή τη συμπεριφορά, καθώς, όταν χαϊδεύουμε έναν άλλο σκύλο, ο δικός μας νιώθει απειλή, επειδή η προσοχή μας στρέφεται αλλού. Του αφαιρείται αυτό το τόσο σημαντικό προνόμιο.
Αν θέλετε να αλλάξετε τη γνώμη που έχει ο σκύλος σας για τα πράγματα, ή για τα άλλα σκυλιά που σας πλησιάζουν και του προκαλούν απειλή για τον πόρο του, δηλαδή εσάς, γιατί έτσι σας βλέπει, θα πρέπει να συνεργαστείτε με έναν επαγγελματία θετικό εκπαιδευτή. Θα δουλέψει με εσάς και τον σκύλο σας, κάνοντας απευαισθητοποίηση και μαθαίνοντας στον σκύλο σας πως η προσέγγιση ενός άλλου σκύλου προμηνύει κάτι πολύ ευχάριστο.
Η φύλαξη του κηδεμόνα είναι ένα αντανακλαστικό που βασίζεται στο άγχος. Οπότε, αν μπορούμε να θεραπεύσουμε τα σκυλιά μας από ανησυχίες, γιατί να μην το κάνουμε; Εργαστείτε αργά με τις παραπάνω μεθόδους, έως ότου το σκυλί σας θεωρήσει την προσέγγιση ενός άλλου σκύλου απέναντί σας ως κάτι καλό: «Ξέρω ότι η προσέγγιση του σκύλου σημαίνει ότι θα πάρω κάτι καλό!». Έτσι θα τον κάνουμε να συνειδητοποιήσει ότι αυτό που κάποτε φύλαγε, είναι κάτι που αξίζει να μοιραστεί!».
*Η Ειρήνη Χαρμπούρου είναι διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς, απόφοιτη της σχολής «Kynagon Dog Trainers». Παρακολουθεί ανελλιπώς σεμινάρια για να εμπλουτίσει τις γνώσεις της πάνω στον τομέα της θετικής εκπαίδευσης.
Διαβάστε επίσης
«Τρώγονται» ο σκύλος με τη γάτα ή συμβιώνουν; Δείτε την απάντηση
Πώς να διαλέξετε τον σκύλο που σας ταιριάζει ανάμεσα σε 44 φυλές
