Όσο γερνάμε, η μνήμη μας εξασθενεί και δεν είναι απίθανο σε αρκετές στιγμές της καθημερινότητάς μας να μην μπορούμε να σκεφτούμε καθαρά και να ξεχνάμε ακόμα και τα πιο απλά πράγματα. Οι ηλικιακά μεγαλύτεροι άνθρωποι μάλιστα μπορεί να επιρρίψουν τις ευθύνες στην ηλικία τους ή ακόμα και να πιστεύουν ότι πρόκειται για πρώιμα συμπτώματα της άνοιας.
Στην πραγματικότητα όμως, ο λόγος θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο προφανής, όπως κάποια φαρμακευτική αγωγή που παρεμποδίζει τη μνήμη σας: «Οι διαταραχές της μνήμης αποτελούν κοινές παρενέργειες για πολλά φάρμακα που οι ηλικιωμένοι συχνά παίρνουν για πρώτη φορά στη ζωή τους», λέει ο Δρ Mark Albers, νευρολόγος στο McCance Center for Brain Health στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Αν αυτά τα φάρμακα δεν επηρεάζουν όλους εξίσου, τα διαφορετικά άτομα θα πρέπει να εξετάσουν οποιαδήποτε νέα φαρμακευτική αγωγή ή αλλαγές στη δόση και τη συχνότητα, εάν ξαφνικά παρουσιάσουν προβλήματα με τη μνήμη και τη σκέψη».
Ποιες είναι ορισμένες αιτίες που οι φαρμακευτικές αγωγές επηρεάζουν τη μνήμη;
Αδυναμία στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό: Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός αποτελεί τον φύλακα του εγκεφάλου, επιτρέποντας στο αίμα να μεταφέρει τα θρεπτικά συστατικά και το οξυγόνο στον εγκέφαλο, ενώ αντίστοιχα εμποδίζει την είσοδο σε τοξίνες και άλλες επιβλαβείς ουσίες. Το συγκεκριμένο όμως «τείχος» προστασίας εξασθενεί με την ηλικία και οι ουσίες των φαρμάκων μπορούν να εισχωρήσουν στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τις γνωστικές λειτουργίες.
Λήψη πολλών φαρμάκων: Δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που λαμβάνουν διαφορετικές αγωγές για τη θεραπεία διαφορετικών προβλημάτων υγείας. Επιπροσθέτως, η ίδια ηλικιακή κατηγορία συνήθως χρειάζεται να λάβει μεγαλύτερες δόσεις των φαρμάκων σε σύγκριση με τις νεότερες ηλικίες.
Ευαισθησία: Τα ηλικιωμένα άτομα τείνουν να μεταβολίζουν με πιο αργό ρυθμό τις ουσίες των φαρμάκων με αποτέλεσμα να είναι πιο ευαίσθητοι και πιο επιρρεπείς στις παρενέργειες τους.
Πώς θα εντοπίσετε το πρόβλημα;
Εάν υποψιάζεστε ότι ένα φάρμακο επηρεάζει τη μνήμη σας, σε καμία περίπτωση μη διακόψετε τη λήψη του χωρίς τη συμβουλή κάποιου ειδικού. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να παρακολουθείτε τα συμπτώματα για μια με δύο εβδομάδες και έπειτα να ενημερώσετε το γιατρό σας.
Σημειώστε στοιχεία όπως την ώρα που συνήθως λαμβάνετε την αγωγή, το εάν η λήψη της γίνεται μαζί με το φαγητό ή όχι, ποιες διαταραχές της μνήμης συνήθως εμφανίζονται και πόσο κρατούν και πότε εμφανίζονται αυτές οι διαταραχές (μετά τη λήψη του φαρμάκου ή όταν προσπαθείτε να ολοκληρώσετε ορισμένες εργασίες;).
Όσο πιο λεπτομερείς είστε σε αυτή την καταγραφή, τόσο πιο βοηθητικές θα είναι και οι οδηγίες του γιατρού σας, καθώς θα είναι πιο πιθανό να εντοπίσει εάν όντως το φάρμακο δημιουργεί το πρόβλημα.
Τα ένοχα φάρμακα
Οι φαρμακευτικές αγωγές συνήθως επηρεάζουν τη μνήμη επεμβαίνοντας στον τρόπο με τον οποίο οι ορμόνες και οι νευροδιαβιβαστές μεταδίδουν τα σήματα μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Ο Δρ Mark Albers μάλιστα επισημαίνει ότι συνήθως μπορούμε να καταλάβουμε πότε ένα φάρμακο επηρεάζει τη μνήμη αμέσως μετά τη λήψη του. Ορισμένα προβλήματα μνήμης είτε είναι προσωρινά ή έρχονται και παρέρχονται. Άλλα όμως είναι πιο συχνά και αρχίζουν να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής.
Τα σκευάσματα που συνήθως ευθύνονται για της διαταραχές της μνήμης είναι τα υπναγωγά χάπια και τα παυσίπονα.
Ορισμένα μη συνταγογραφούμενα υπναγωγά σκευάσματα περιέχουν διφαινυδραμίνη, ένα αντιισταμινικό με αντιχολινεργικές ιδιότητες. Τα αντιχολινεργικά φάρμακα μπλοκάρουν την ακετυλοχολίνη, μια χημική ουσία που μεταδίδει μηνύματα στο νευρικό σύστημα και είναι ευρέως γνωστό ότι βλάπτουν τη γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους.
Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον ύπνο, όπως η ζολπιδέμη (η ζολπιδέμη, μια ιμιδαζοπυριδίνη, είναι ένας υπνωτικός παράγοντας όμοιος με τις βενζοδιαζεπίνες) μπορούν να μειώσουν τη δραστηριότητα σε μέρη του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον τρόπο μεταφοράς των σημάτων από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη, η οποία επηρεάζει την ανάκληση της μνήμης.
Από την άλλη, τα οπιοειδή παυσίπονα για την ανακούφιση του χρόνιου πόνου μπορούν να προκαλέσουν τα συμπτώματα σύγχυσης και προβλήματα μνήμης. Τέτοια μπορεί να είναι και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως η αμιτριπτυλίνη, η νορτριπτυλίνη και η γκαμπαπεντίνη.
Υπάρχουν όμως και καλά νέα, καθώς με τις κατάλληλες προσαρμογές, τα προβλήματα αυτά μπορούν να προληφθούν. Για παράδειγμα, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει να λάβετε κάποιο διαφορετικό φάρμακο, να αλλάξετε τη δόση ή τη συχνότητα ή ακόμα και να διακόψετε εντελώς το φάρμακο, εάν η υγεία σας έχει βελτιωθεί.
Ακόμα και σε περίπτωση που λαμβάνετε ταυτόχρονα περισσότερα από ένα φάρμακα, υπάρχει τρόπος ο γιατρός σας να εντοπίσει εκείνο που δημιουργεί το πρόβλημα, τροποποιώντας ένα φάρμακο κάθε φορά. Εάν η κατάστασή σας δεν αλλάξει, θα προχωρήσει στο επόμενο και θα επαναλάβει τη διαδικασία.
Διαβάστε επίσης:
Μνήμη: Επτά αποτελεσματικές κινήσεις για να την βελτιώσετε άμεσα
Ξεχνάτε; Οκτώ τρόποι να μαζέψετε το σκορπισμένο σας μυαλό
