Είναι γνωστό ότι σε μέρη όπως η Οκινάουα, η Σαρδηνία και φυσικά η Ικαρία υπάρχουν υγιέστατοι αιωνόβιοι. Η γηραιότερη γυναίκα στην ιστορία είναι η Jeanne Calment, η γαλλίδα που γεννήθηκε το 1875 και έζησε μέχρι τα 122 – όταν γεννήθηκε, το προσδόκιμο ζωής ήταν μόλις 43 έτη, εκείνη όμως ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του στο The Conversation o Δρ Richard Faragher καθηγητής βιογεροντολογίας (της επιστήμης που μελετά τους μηχανισμούς γήρανσης) στο Πανεπιστήμιο του Brighton θέτει για μια ακόμη φορά το ερώτημα που απασχολεί τον άνθρωπο εδώ και αιώνες: πόσο μπορεί να ζήσει ο άνθρωπος;
Παρότι ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων μιας κοινωνίας είναι σχετικά εύκολο να υπολογιστεί, ο υπολογισμός του προσδόκιμου ζωής είναι πολύ πιο δύσκολος. Προηγούμενες έρευνες έθεταν το όριο κοντά στα 140 χρόνια, αλλά πιο πρόσφατη μελέτη προσθέτει άλλα δέκα χρόνια στο προσδόκιμο ζωής. Επομένως θα φτάνουμε τα 150!
Ο υπολογισμός του προσδόκιμου ζωής
Οι φόρμουλες για τον υπολογισμό του προσδόκιμου ζωής είναι αρκετές. Η παλαιότερη βασίζεται στην εξίσωση Gompertz. Πρόκειται για μια παρατήρηση, που έγινε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα, ότι τα ποσοστά θνησιμότητας των ανθρώπων από ασθένειες αυξάνονται εκθετικά με την πάροδο του χρόνου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα θανάτου – από καρκίνο, καρδιακές παθήσεις και λοιμώξεις – διπλασιάζεται κάθε οκτώ με εννέα χρόνια.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους ο τύπος μπορεί να τροποποιηθεί ώστε να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικοί παράγοντες (όπως το φύλο ή η ασθένεια) που επηρεάζουν τη μακροβιότητα ενός πληθυσμού. Σημείωνεται ότι η μέθοδος Gompertz χρησιμοποιείται ακόμη και για τον υπολογισμό των ασφαλίστρων υγείας – γι ‘αυτό και στα ερωτηματολόγια των ασφαλιστικών εταιριών υπάρχουν ερωτήσεις για το εάν καπνίζετε, αν είστε παντρεμένοι και οτιδήποτε άλλο τους επιτρέπει να εκτιμήσουν το προσδόκιμο ζωής σας.
Μια άλλη προσέγγιση για την εκτίμηση του προσδόκιμου ζωής είναι ο υπολογισμός του ρυθμού φθοράς των οργάνων σε σχέση με την ηλικία όπου τα όργανα απλά σταματούν να λειτουργούν. Για παράδειγμα, η οφθαλμική λειτουργία καθώς και η κατανάλωση οξυγόνου κατά την άσκηση ακολουθούν ένα μοτίβο μείωσης με την πάροδο των χρόνων με τους περισσότερους υπολογισμούς να δείχνουν ότι τα όργανα μας κατορθώνουν να λειτουργούν μέχρι να φτάσουμε τα 120 έτη.
Οι έρευνες αυτές ωστόσο, αποκαλύπτουν μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των ανθρώπων καθώς γερνούν. Για παράδειγμα η νεφρική λειτουργία ορισμένων ανθρώπων μειώνεται ταχέως με την ηλικία, ενώ σε άλλους αλλάζει ελάχιστα.
Σύμφωνα με μια νέα προσέγγιση ερευνητών από την Σιγκαπούρη, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία ο πήχυς τίθεται ακόμη πιο ψηλά όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής – στα 150 χρόνια.
Ζώντας μέχρι τα 100
Η ταχύτητα με την οποία αναρρώνουμε από τις νόσους αναμφίβολα αποτελεί μια παράμετρο που έχει σχέση με το προσδόκιμο ζωής σύμφωνα με τους ερευνητές. Η παράμετρος αυτή αποκαλύπτει την ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί την ομοιόσταση – την φυσιολογική κατάσταση ισορροπίας του οργανισμού – γνωστή και με τον όρο ανθεκτικότητα. Η γήρανση μάλιστα μπορεί να περιγραφεί ως η σταδιακή αδυναμία του οργανισμού να διατηρεί την ομοιόσταση. Κατά κανόνα όσο πιο νέοι είμαστε τόσο καλύτερα και γρηγορότερα ανακάμπτουμε από τις νόσους.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης μοντελοποίησης οι ερευνητές πήραν δείγματα αίματος από 70.000 συμμετέχοντες ηλικίας έως 85 ετών και τα εξέτασαν για βραχύβιες αλλαγές στον αριθμό των αιμοσφαιρίων. Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων υποδηλώνει το επίπεδο φλεγμονής στο σώμα του, ενώ ο όγκος των ερυθρών αιμοσφαιρίων μπορεί να υποδηλώνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου, ή γνωστική εξασθένηση, όπως απώλεια μνήμης. Στη συνέχεια, οι ερευνητές απλοποίησαν αυτά τα δεδομένα σε μία μόνο παράμετρο, την οποία ονόμαζαν δυναμικό δείκτη κατάστασης οργανισμών (Dosi)
Οι αλλαγές στις τιμές του δείκτης Dosi μεταξύ των συμμετεχόντων προέβλεπαν ποιος θα νοσήσει από ασθένειες σχετιζόμενες με το γήρας, τις διαφοροποιήσεις από άτομο σε άτομο και μοντελοποιούσαν την απώλεια ανθεκτικότητας με την πάροδο των χρόνων. Αυτοί οι υπολογισμοί προέβλεπαν ότι για όλους – ανεξάρτητα από την υγεία ή τα γονίδιά τους – το όριο της ανθεκτικότητας έφτανε μέχρι τα 150, δίνοντας ένα θεωρητικό όριο στο προσδόκιμο ζωής.
Ωστόσο, αυτού του τύπου οι εκτιμήσεις θεωρούν δεδομένο ότι δεν θα υπάρξουν μεταβολές όπως λόγου χάρη, νέες ιατρικές θεραπείες. Ωστόσο, αυτό αποτελεί ελάττωμα της μεθόδου, καθώς σημαντική επιστημονική πρόοδος παρατηρείται κατά τη διάρκεια μιας ζωής και αυτό ωφελεί μερικούς ανθρώπους περισσότερο από άλλους.
Για παράδειγμα, ένα μωρό που γεννιέται σήμερα μπορεί να βασιστεί σε περίπου 85 χρόνια ιατρικής προόδου μπροστά του για να βελτιώσει το προσδόκιμο ζωής του, ενώ ένας ήδη 85χρονος περιορίζεται από τις τρέχουσες ιατρικές τεχνολογίες. Ως εκ τούτου, ο καινούργιος υπολογισμός που προτείνουν οι ερευνητές θα είναι σχετικά ακριβής για τα άτομα προχωρημένης ηλικίας, αλλά θα χάνει την αξιοπιστία του στους νεότερους.
Το προσδόκιμο ζωής που προτείνει ο δείκτης Dosi είναι περίπου 25% μεγαλύτερο από τα χρόνια της γηραιότερης γαλλίδας Jeanne Calment. Αν έχετε βάλει σκοπό να φτάσετε τα 150, τότε χρειάζεστε τρία σημαντικά πράγματα. Το πρώτο είναι τα καλά γονίδια, ένα μεγάλο πλεονέκτημα μακροζωίας, το οποίο όμως δεν είναι στο χέρι μας. Δεύτερον, ένα προσεγμένο πρόγραμμα διατροφής και άσκησης, το οποίο μπορεί να προσθέσει έως και 15 χρόνια στο προσδόκιμο ζωής – κάτι το οποίο είναι απόλυτα εφικτό. Και τέλος, θα χρειαστείτε όλη τη βοήθεια που μπορει να προσφέρει η επιστήμη με τις ανακαλύψεις της και τις πρωτοπόρες θεραπείες που μπορούν να αυξήσουν την διάρκεια ζωής.
Ακόμη και με βάση τον τρέχοντα ρυθμό προόδου, μπορούμε με βεβαιότητα να αναμένουμε ότι το προσδόκιμο ζωής θα αυξηθεί, επειδή αυτό έχει ήδη συμβεί από την εποχή του Gompertz τη δεκαετία του 1860. Μάλιστα υπολογίζεται ότι μετά από μισή ώρα – δηλαδή μέχρι να τελειώσετε το διάβασμα αυτού του άρθρου – το μέσο προσδόκιμο ζωής θα έχει αυξηθεί κατά έξι λεπτά. Για όσους είναι καλοί στους υπολογισμούς αυτό σημαίνει ότι με αυτό τον ρυθμό, ο μέσος άνθρωπος δεν θα πιάσει τα 150 για άλλους τρεις αιώνες.
Διαβάστε επίσης
Μακροζωία και κινητικότητα: Δείτε τι ρόλο παίζουν τα «δικά μας» δόντια
Ο ιδανικός αριθμός φρούτων και λαχανικών που χαρίζει μακροζωία
Μακροζωία: Ποιο στοιχείο της προσωπικότητας μαρτυρά αν θα ζήσουμε περισσότερο
