«Κοιμήσου εσύ και η τύχη σου δουλεύει» ισχυρίζεται μια θυμόσοφη ρήση την οποία φαίνεται να υιοθετούν και οι επιστήμονες από το Χάρβαρντ. Για την ακρίβεια, δεν είναι η τύχη αλλά ο εγκέφαλος που εργάζεται ακατάπαυστα καθ’ όλη τη νύχτα για να βρει τις λύσεις στα προβλήματά μας, εξηγεί ο Δρ Robert Stickgold, καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του κορυφαίου Πανεπιστημίου.
Ουσιαστικά ο εγκέφαλος αναλαμβάνει αντί για εμάς τη χρονοβόρα στάθμιση οφέλους και ζημίας για κάθε κατάσταση, μέσα από μια διαδικασία που περιλαμβάνει την αναδρομή στα γεγονότα της ημέρας, τα συναισθήματα μας μετά από κάθε συμβάν καθώς και στη διάρκειά του αλλά και τι δουλειές έμειναν στη μέση και πρέπει να ολοκληρωθούν.
Η συνεχής δραστηριότητα του άοκνου αυτού εργάτη βασίζεται σε δύο στοιχεία: στον «τερματισμό» της λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού και το στάδιο του βαθέος ύπνου που χαρακτηρίζεται από τη ταχεία κίνηση των οφθλαμών (REM).
Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι το υπεύθυνο για τη λήψη αποφάσεων τμήμα του εγκεφάλου -η οποία περιλαμβάνει την κριτική σκέψη και τον έλεγχο της παρόρμησης- και, εφόσον δεν χρειάζεται να είναι σε εγρήγορση, μπορεί να συνεχίζει να λειτουργεί στο παρασκήνιο.
Έπειτα, στο στάδιο του βαθέος ύπνους παύει η δραστηριότητα και για τους νευροδιαβιβαστές νορεπινεφρίνη (ή νοραδρεναλίνη) και σεροτονίνη.
Η νορεπινεφρίνη βελτιώνει την άμεση συγκέντρωση σε συγκεκριμένα προβλήματα και αποτελεί τον λόγο που δεν αντέχουμε να μας διακόψει κάποιος από την εργασία μας όταν τα χρονικά περιθώρια πιέζουν. Για την «καταστολή» της σεροτονίνης, μολονότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία, ο Δρ Stickgold εκτιμά ότι κατευθύνει τον εγκέφαλο να αναγνωρίσει ως πολύτιμες πιο χαλαρές συνδέσεις. Αυτή η χαλαρή λειτουργία στην οποία εισέρχεται ο εγκέφαλος του επιτρέπει να μας οδηγήσει ευκολότερα στη λήψη αποφάσεων «όχι απαραιτήτως σωστών», διευκρινίζει ο καθηγητής.
Γιατί η αϋπνία δεν είναι λύση
Όταν κάποιος αναλώνεται στο ίδιο πρόβλημα πριν κοιμηθεί, το μόνο που θα επιτύχει είναι να καταλήξει σε «δεύτερες σκέψεις» που θα πυροδοτήσουν την έκρηξη αδρεναλίνης, εξηγεί ο Δρ Stickgold.
Η λύση εντοπίζεται στην ουσία της ενσυνειδητότητας (mindfulness), να παρατηρεί δηλαδή απλώς τις καταστάσεις χωρίς να αναζητά την απάντηση ή να τις αξιολογεί. Να αποδέχεται απλώς τη σκέψη ως τέτοια και όχι ως πρόβλημα.
Ακόμα όμως και αν ο προβληματισμός επιμένει, τότε καλύτερα να επιλύεται άμεσα το ζήτημα παρά να τριβελίζει το μυαλό όλη τη νύχτα. «Αν ανησυχείς μήπως άφησες την πόρτα ξεκλείδωτη, απλώς σήκω και έλεγξέ την. Και αν δεν θες να ξεχάσεις κάποια υποχρέωση την επόμενη ημέρα, άφησε ένα σημείωμα στο κομοδίνο σου», είναι κάποιες από τις απλές συμβουλές του καθηγητή.
Αυτό που οπωσδήποτε δεν θα ωφελήσει είναι το ξενύχτι αναζητώντας λύσεις και απαντήσεις, το οποίο θα οδηγήσει αναπόδραστα σε δύσκολο ξύπνημα και αίσθημα κόπωσης καθ’ όλη τη διάρκεια της επομένης.
Διαβάστε επίσης
Burn out: Τα επικίνδυνα σημάδια και πώς θα το ξεπεράσουμε
Τα 29′ που χαρίζουν καθαρό μυαλό και καλύτερη συγκέντρωση
Αϋπνία: Κοιμάστε μόνο με χάπια; Να τι θα συμβεί σε ένα χρόνο
