Όλο και περισσότερα παιδιά στις μέρες μας ενδιαφέρονται για το φυσικό τους περιβάλλον. Οι γνώσεις τους για αυτό ενδεχομένως να είναι περισσότερες από ποτέ. Το βλέπουν στην τηλεόραση, διαβάζουν γι’ αυτό στο διαδίκτυο και σε επιστημονικά περιοδικά. Μπορεί να επισκεφθούν ένα ζωολογικό πάρκο ή ένα καταφύγιο με την οικογένεια τους. Δυστυχώς όμως πολύ λιγότερα το βιώνουν άμεσα, μόνα τους ή με τους φίλους τους. Η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας (M.Sc) – Ψυχοπαιδαγωγός και Παιγνιοθεραπεύτρια Μαριλένα Γιαννακού μιλάει για τις επιπτώσεις…
Τα σημερινά παιδιά περνούν πολύ περισσότερο χρόνο μέσα στο σπίτι, από ό,τι έξω από αυτό. Ο περιορισμένος χρόνος των γονιών, αλλά κι ο φόβος ως προς τη σωματική τους ακεραιότητα δημιούργησε τη λανθασμένη αντίληψη πως ο ελεύθερος χρόνος πρέπει να αξιοποιείται εποικοδομητικά κυρίως με δομημένες δραστηριότητες (πχ. ξένες γλώσσες, ρομποτική, μπαλέτο κα).
Τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ενηλίκων.
Όσο κι αν ακουστεί σοκαριστικό, είναι πλέον γεγονός ότι μόλις το 20 – 30% των σημερινών παιδιών θα έχουν αναμνήσεις και εικόνες από το παιχνίδι τους σε εξωτερικούς χώρους και μακριά από το «μεγάλο βλέμμα» των ενηλίκων, σε σύγκριση με το 60 – 70% των γονιών τους.
Ο Richard Louv, συγγραφέας του βιβλίου “Last child in the wood”, εισήγαγε μια νέα διαταραχή με τον όρο «Σύνδρομο Έλλειψης της Φύσης» (Nature Deficit Disorder), σε μια προσπάθεια να αναλύσει τις ψυχολογικές, νοητικές και συναισθηματικές επιπτώσεις που παρατηρούνται στα παιδιά που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Η συγκεκριμένη διαταραχή εμφανίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο και οι συνέπειές της είναι ανησυχητικές για την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών. Τα κύρια συμπτώματα της αφορούν στη διάσπαση προσοχής, στα προβλήματα συμπεριφοράς, στην κατάθλιψη, στο άγχος και στις φοβίες.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2019 συνέδεσε την έλλειψη φυσικών ερεθισμάτων στην παιδική ηλικία με αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία στην ενήλικη ζωή. Έχει διαπιστωθεί επίσης, πως τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα με έλλειψη πρασίνου έχουν 55% αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν ψυχικό νόσημα στην μετέπειτα ζωή τους.
Η φύση και το παιχνίδι είναι σημαντικά εργαλεία και χρειάζεται να αξιοποιηθούν
Πλέον, οι έρευνες συγκλίνουν στο ότι τα παιδιά που παίζουν έξω, σε μη δομημένα περιβάλλοντα, είναι πιο οξυδερκή, περισσότερο ευτυχισμένα, πιο προσεκτικά και λιγότερο ανήσυχα από τα παιδιά που περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους. Το ελεύθερο παιχνίδι, και δη στη φύση, επιτρέπει στο παιδί να λειτουργήσει με όλες του τις αισθήσεις και να αντιληφθεί καλύτερα το περιβάλλον του. Ηρεμεί, χαλαρώνει και απελευθερώνεται η σκέψη του. Σχεδιάζει τις δικές του δραστηριότητες και προσεγγίζει τον κόσμο με εφευρετικούς τρόπους. Μαθαίνει να εμπιστεύεται τις δυνατότητες του και να ορίζει τις δικές τους προκλήσεις. Αξιολογεί τους δικούς του κινδύνους και να αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του. Γνωρίζει τα όρια του και τα όρια των άλλων.
Εν ολίγοις, το παιδί δημιουργεί τις δικές τους εμπειρίες και μαθαίνει από αυτές….. Και αυτά που μαθαίνει, δεν μπορεί να τα διδαχθεί αλλιώς! Μπορεί λοιπόν ο χρόνος μπροστά από μια οθόνη να ελκύει το παιδί, ο χρόνος όμως για ελεύθερο παιχνίδι σε φυσικούς χώρους είναι πιο σημαντικός και ουσιαστικός.
Όσο κι αν ακουστεί παράδοξο, η πτώση από ένα δέντρο είναι ένα πολύ καλό μάθημα για τον κίνδυνο και την ανταμοιβή. Μη σκέφτεστε λοιπόν, εάν θα λερωθεί και πώς θα τo καθαρίσετε. Μη φοβάστε εάν θα το τσιμπήσει σφίγγα ή αν θα πέσει. Υπάρχει το ρίσκο να τραυματιστεί, αλλά το ρίσκο να στερηθεί κάτι που είναι υψίστης σημασίας κι αναγκαίο για την ανάπτυξη του, όπως το «φυσικό παιχνίδι», είναι μεγαλύτερο. Είναι γεγονότα αναπόφευκτα στη ζωή κι όσο πιο νωρίς συμβαίνουν τόσο πιο γρήγορα το παιδί μαθαίνει να προστατεύεται, αποκτά καλύτερη αίσθηση του εαυτού του και γίνεται ένας ώριμος ενήλικας.
Διαβάστε επίσης
Ποιες δραστηριότητες βοηθούν το παιδί να αγαπήσει τη φύση;
Κορωνοϊός: Τα 20′ που διώχνουν το άγχος της νέας πραγματικότητας
Ο απρόσμενος παράγοντας εντός μας που επηρεάζει την επιθυμία μας να βγαίνουμε έξω στη φύση
