Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο PLOS Genetics, η χημική ουσία DEHP [φθαλικός δι-(2-αιθυλoεξυλo) εστέρας], η οποία χρησιμοποιούνταν κάποτε ευρέως στην παρασκευή παιχνιδιών, ρούχων και καλλυντικών έως την απαγόρευσή της ως πιθανώς καρκινογόνου, θεωρείται υπεύθυνη για προβλήματα γονιμότητας.
Να σημειωθεί πως το 2015, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε τη χρήση της DEHP για την παραγωγή πλαστικών συσκευασιών για τρόφιμα και φάρμακα, ωστόσο, τον επόμενο χρόνο, έδωσε την άδεια να χρησιμοποιείται η εν λόγω χημική ουσία για την παραγωγή ανακυκλώσιμου PVC.
Η πρόσφατη μελέτη, βασισμένη σε πειράματα σε σκουλήκια από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, έρχεται να επιβεβαιώσει παλαιότερα πορίσματα που υπογράμμιζαν την αρνητική επίδραση του DEHP στην ανδρική και γυναικεία γονιμότητα.
Συγκεκριμένα, εξέθεσαν σκουλήκια του γένους Caenorhabditis elegans -των οποίων τα γονίδια εμφανίζουν μεγάλες ομοιότητες με του ανθρώπου και επιτρέπουν τη χρήση τους για έρευνες στο DNA- σε ποσότητες DEHP αντίστοιχες με εκείνες που έχουν εντοπιστεί στα ούρα ανθρώπων.
Η έρευνα έδειξε ότι το DNA των εκτεθειμένων στο DEHP σκουληκιών υπέστη ανεπανόρθωτες βλάβες που οδήγησαν σε ελαττωματικά χρωμοσώματα, τα οποία με τη σειρά τους προκάλεσαν γενετικά προβλήματα με συνέπεια τη διακοπή της ομαλής ανάπτυξης των σπερματοζωαρίων και ωαρίων, καταλήγοντας σε έμβρυα ανίκανα να αναπτυχθούν.
Παρόμοιες έρευνες σε ποντίκια απέδειξαν τη μειωμένη τους γονιμότητα έπειτα από έκθεσή τους σε αντίστοιχες ποσότητες DEHP.
«Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη εύρεσης εναλλακτικών λύσεων για την αντικατάσταση του DEHP», σύμφωνα με την επικεφαλής της έρευνας Δρ. Mónica Colaiácovo.
Ο αντίλογος
Επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στην μελέτη αμφισβητούν τον συσχετισμό DEHP με πιθανά προβλήματα στη γονιμότητα των ανθρώπων.
Η Δρ. Oliver Jones, από το Πανεπιστήμιο RMIT στης Μελβούρνης, δήλωσε πως η συσχέτιση των αποτελεσμάτων μιας πειραματικής μελέτης με πιθανές βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό είναι προβληματική αφού «τα σκουλήκια Caenorhabditis elegans είναι εξαιρετικά χρήσιμα στη βιολογική έρευνα αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μια μικροσκοπική έκδοση του ανθρώπου».
Επιπλέον, υπογράμμισε πως, σε αντίθεση με τον άνθρωπο, τα σκουλήκια ήταν εκτεθειμένα στη χημική ουσία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους και πρόσθεσε πως οποιαδήποτε ουσία, ακόμα και το νερό, είναι τοξικά σε ένα βαθμό.
Ο Δρ. Rod Mitchell από Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, συνηγόρησε επικαλούμενος άλλη έρευνα, όπου αναπτυσσόμενοι ιστοί ανθρώπινων ωοθηκών εκτέθηκαν σε DEPH και, σε αντίθεση με τα σκουλήκια, δεν παρουσίασαν μείωση γεννητικών κυττάρων.
Τέλος, η Δρ. Colaiácovo θα συνεχίσει την έρευνα για την επίδραση στη γονιμότητα και άλλων φθαλικών ενώσεων – χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή πολλών καλλυντικών και προϊόντων προσωπικής υγιεινής.
