Εκ πρώτης όψεως μπορεί να ακούγεται κάπως αντιφατικό, όμως η αυξημένη ευελιξία στην καθημερινότητά μας λόγω της τηλεργασίας ίσως στην πραγματικότητα συνοδεύεται με λιγότερη ευελιξία στην εκτέλεση αυτής καθαυτής την εργασίας. Πώς επηρεάζει η εργασία από το σπίτι τη συνεργασία μεταξύ συναδέλφων και την ποιότητα του παραγόμενου έργου, τόσο σε μικρής ή μεγαλύτερης κλίμακας ομάδες, όσο και σε ακαδημαϊκό περιβάλλον;
Αναζητώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της τηλεργασίας – τηλεκπαίδευσης, Διεθνής επιστημονική ομάδα υπό το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας (NTNU) συνέλεξε σε δύο παράλληλα project στοιχεία για 1600 φοιτητές και 16 λέκτορες μέσω συμπλήρωσης ερωτηματολογίων και εις βάθος συνεντεύξεις.
Τα προκαταρκτικά ευρήματα καταδεικνύουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στις συνέπειες που έχει το νέο αυτό μοντέλο εργασίας και εκπαίδευσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Ορισμένοι άνθρωποι έγιναν πιο παραγωγικοί υπό τις νέες εργασιακές συνθήκες, ενδεικτικά γιατί είχαν λιγότερους περισπασμούς και κατέστη πιο εύκολη η ιεράρχηση των καθηκόντων τους. Όμως στην αντίπερα όχθη, άλλοι εργαζόμενοι έγιναν λιγότερο αποδοτικοί λόγω χαμηλότερων κινήτρων και έλλειψης καθημερινής δομής.
Κάποιοι θεωρούσαν ότι ήταν ωφέλιμο να έχουν περισσότερη ηρεμία και ευελιξία στην καθημερινή τους ζωή, ενώ άλλοι αισθάνονταν πιο μόνοι και λιγότερο ενεργητικοί εξαιτίας της έλλειψης άμεσης κοινωνικής επαφής με συναδέλφους και συμφοιτητές.
Ένα μέρος του ακαδημαϊκού προσωπικού είχε επίσης πολύ πιο φορτωμένο πρόγραμμα κατ’ οίκον καθώς τα παιδιά τους ακολουθούσαν επίσης μοντέλο τηλεκπαίδευσης -παράγοντας, ο οποίος είναι λιγότερο σχετικός ως προς την τηλεργασία εάν δεν υφίσταται η κρίση της πανδημίας.
Η μελέτη κατέγραψε, επίσης, πολλά θετικά στοιχεία της κατανεμημένης ομαδικής εργασίας και της ψηφιακής εργασίας, στα οποία και εδράζεται η πρόθεση που έχουν εκφράσει αρκετές μεγάλες εταιρείες διεθνώς να συνεχίσουν να παρέχουν την επιλογή της τηλεργασίας και αφότου λήξει η πανδημία.
Στα επιχειρήματα συγκαταλέγονται το γεγονός ότι η μεγαλύτερη ευελιξία ως προς την καλύτερη οργάνωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής δείχνει να μειώνει αρκετά το στρες για αρκετούς ανθρώπους, ενώ ο χρόνος που χανόταν στη μετακίνηση από και προς το γραφείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλα πράγματα, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερη παραγωγικότητα.
Ωστόσο, στη νορβηγική μελέτη ένα εύρημα ξεχωρίζει ως παράδοξο.
Αν και η εργασία από το σπίτι προσφέρει όντως μία αυξημένη ευελιξία σε όρους καθημερινότητας, αντίθετα μπορεί να προσφέρει λιγότερη ευελιξία ως προς την εκτέλεση της ίδιας της εργασίας, τόσο όσον αφορά την επαφή με τους συναδέλφους, τη συνεργασία, αλλά και τη διδασκαλία.
Αυτό σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με μια πολύ μεγαλύτερη ανάγκη για συγκεκριμένη δομή, σχεδιασμό και σαφή επικοινωνία στο ψηφιακό περιβάλλον. Τόσο οι συσκέψεις, όσο και η διδασκαλία, πρέπει να προγραμματιστούν με πολύ περισσότερες λεπτομέρειες και το ψηφιακό περιβάλλον στο οποίο πραγματοποιούνται καθιστά δύσκολη την όποια απόκλιση από το σχέδιο.
Χάνουμε επίσης την ικανότητα να «πιάνουμε» την αίσθηση που επικρατεί, όπως όταν είμαστε μαζί σε έναν φυσικό χώρο. Πολλές πτυχές της ψηφιακής εργασίας που σχετίζονται με την επικοινωνία καθιστούν, επίσης, δύσκολη την επίτευξη καλής εργασιακής ροής, καθώς και το να κάνουμε αυθόρμητες και απαραίτητες αλλαγές ή να ζητήσουμε και να λάβουμε διευκρινίσεις, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της εργασίας μας.
Για παράδειγμα, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να δουλεύουν για καιρό επάνω σε μία εργασία, κυρίως υποθέτοντας αντί να ξεκαθαρίζουν, μη θέλοντας να ενοχλήσουν άτομα που εφόσον δεν υπάρχει κάποια φυσική επαφή δεν γνωρίζουν τι κάνουν την ίδια στιγμή.
Η εργασία από απόσταση μπορεί να προσφέρει οφέλη για πολλούς, αλλά σίγουρα όχι για όλους και όλες τις επαγγελματικές συνθήκες. Περισσότεροι άνθρωποι πιθανότατα θα επιλέξουν να εργαστούν από το σπίτι ακόμη και όταν η πανδημία θα έχει υποχωρήσει, όμως όπως επιβεβαιώνει και η νορβηγική μελέτη η δυνατότητα φυσικής επαφής παραμένει σημαντική, όχι μόνο για τον καθένα από εμάς για την κάλυψη των κοινωνικών μας αναγκών, αλλά και για τον εργοδότη και για την ποιότητα της προσφερόμενης εργασίας.
Ένα σύνηθες επιχείρημα υπέρ της τηλεργασίας είναι ότι παρέχει λιγότερους περισπασμούς και μπορεί να μας κάνει πιο αποδοτικούς. Εργοδότες, από πλευράς τους, βλέπουν μία ευκαιρία για μειωμένες δαπάνες και λιγότερη ανάγκη για εργασιακούς χώρους.
Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει επισημανθεί ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να εργάζονται αποκλειστικά σε χωριστό φυσικό περιβάλλον. Χρειαζόμαστε τη δυνατότητα να ερχόμαστε σε επαφή με συναδέλφους και να βιώσουμε την κοινωνική συνοχή.
Διαβάστε επίσης
Έρευνα: Η τηλεργασία… έφερε περισσότερες ώρες εργασίας στη διάρκεια του lockdown
Μέτρα για την Αττική: Υποχρεωτική τηλεργασία στο 40% σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Τηλεργασία για το προσωπικό της Google μέχρι τον Ιούλιο του 2021 λόγω κορωνοϊού
