Η γιατρός-βελονίστρια κ. Μαρία Μπελιβάνη εξηγεί στο ygeiamou τον τρόπο δράσης του βελονισμού και τις παθήσεις στις οποίες σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μπορεί να εφαρμοστεί για την ανακούφιση του ασθενούς.

Με ποιο τρόπο δρα βελονισμός στον οργανισμό μας
Ο βελονισμός μειώνει τον πόνο κυρίως μέσω της διέγερσης των φυσικών παυσίπονων που διαθέτει ο οργανισμός μας, δηλαδή των ενδογενών οπιοειδών( β-ενδορφίνες, εγκεφαλίνη, δυνορφίνη), καθώς και μέσω της αναστολής της διαβίβασης του πόνου ( γ-αμινοβουτυρικό οξύ, ουσία P, νωτιαίος μηχανισμός).
Σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου μπορεί να επαναπρογραμματίσει περιοχές του εγκεφάλου, ώστε να μειώνεται η αντίληψη του πόνου, όπως δείχνουν πολύ πρόσφατες μελέτες λειτουργικής αξονικής τομογραφίας.
Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού αυξάνοντας τη μικροβιοκτόνο δραστηριότητα των κυττάρων και μειώνοντας τους δείκτες φλεγμονής.
Η αγχολυτική, αντικαταθλιπτική και ευφορική δράση του βελονισμού επιτυγχάνεται μέσω της ρύθμισης του επιπέδου των κατεχολαμινών. Αυτό εξηγεί και το ρυθμιστικό ρόλο του βελονισμού στην αρτηριακή πίεση και τον ύπνο.
Η αγγειοδιαστολή και η αύξηση της αιματικής ροής επιτυγχάνεται μέσω της αύξησης του νιτρικού οξειδίου στο σημείο εισαγωγής της βελόνας
Η βελόνα προκαλώντας έναν ανώδυνο και απειροελάχιστο τραυματισμό στην περιοχή όπου εισάγεται, στέλνει ένα μήνυμα στον εγκέφαλο αναγκάζοντας τον να αντιδράσει, έτσι κινητοποιεί τους φυσικούς επουλωτικούς μηχανισμούς του σώματος, διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, την κυκλοφορία και τα φυσικά μας παυσίπονα τις ενδορφίνες.
Τέλος ρυθμίζει τη δράση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, μέσω της διέγερσης του πνευμονογαστρικού νεύρου.

Σε ποιες παθήσεις μπορεί να εφαρμοστεί ο βελονισμός
Οι ενδείξεις του βελονισμού σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι οι παρακάτω:
Αναπνευστικές παθήσεις
-Οξεία παραρρινοκολπίτιδα,
-Αλλεργική ρινίτιδα
-Κοινό κρυολόγημα
-Οξεία βρογχίτιδα
-Βρογχικό άσθμα

Νευρολογικές παθήσεις
-Κεφαλαλγία-Ημικρανία
-Νευραλγία τριδύμου
-Πάρεση προσωπικού νεύρου
-Πάρεση μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (Α.Ε.Ε)
-Νόσος του Meniere
-Νυκτερινή ενούρηση
-Μεσοπλεύριος νευραλγία

Παθήσεις στοματικής κοιλότητας
-Οδονταλγία
-Πόνος μετά από εξαγωγή δοντιού
-Ουλίτιδα
-Οξεία και χρόνια φαρυγγίτιδα

Μυοσκελετικές παθήσεις
-Περιαρθρίτιδα του ώμου
-Αυχενικό σύνδρομο
-Επικονδυλίτιδα του αγκώνα
-Οσφυαλγία
-Ισχιαλγία
-Οστεορθρίτιδα
-Ρευματοειδής αρθρίτιδα

Οφθαλμικές παθήσεις
-Οξεία επιπεφυκίτιδα
-Μυωπία (στα παιδιά)
-Καταρράκτης (ανεπίπλεκτος)

Γαστρεντερικές παθήσεις
-Πυλωρόσπασμος
-Λόξιγκας
-Οξεία γαστρίτιδα
-Χρόνια γαστρίτιδα
-Έλκος δωδεκαδάκτυλου (ανακούφιση από τον πόνο)
-Οξεία και χρόνια κολίτιδα
-Διάρροια
-Δυσκοιλιότητα

Οι τεχνικές του βελονισμού
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές βελονισμού, για παράδειγμα: επιφανειακός βελονισμός, εν τω βάθει δερματικός, υποδόριος, ενδομυικός, ή ενδοαρθρικός, ή ηλεκτροβελονισμός με μικρή ή μεγάλη συχνότητα. Η κάθε τεχνική ενεργοποιεί και διαφορετικούς υποδοχείς π.χ., όταν η βελόνα εισάγεται στο μυ ενεργοποιούνται κυρίως υποδοχείς έργου. Ανάλογα με το ποιους υποδοχείς επιλέγουμε να ενεργοποιήσουμε, στέλνονται και διαφορετικά μηνύματα στον εγκέφαλο, και έτσι, όπως και σε κάθε ιατρική πράξη, η εμπειρία του γιατρού, οι γνώσεις του και η τεχνική που θα επιλέξει θα καθορίσουν και το ποσοστό αποτελεσματικότητας της θεραπείας.

Γενικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά στην κάθε τεχνική αφορούν α) στο βάθος έμπαρσης της βελόνας, β) στην ανατομική περιοχή της διέγερσης και γ) στην ένταση της διέγερσης ανάλογα πάντα με το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και τέλος δ) στον συνδυασμό των σημείων βελονισμού ή ανατομικών περιοχών διέγερσης.
Η επιλογή των σημείων βελονισμού καθώς και της τεχνικής που θα χρησιμοποιηθεί κάθε φορά χρειάζεται έναν καλό συνδυασμό γνώσεων τόσο στο βελονισμό, όσο και στην ιατρική.

Ο βελονιστής πρέπει πέρα από την επαρκή εκπαίδευση και πρακτική εμπειρία στο βελονισμό να έχει πτυχίο ιατρικής ώστε να διαθέτει άριστες γνώσεις ανατομίας, φυσιολογίας αλλά και καλή γνώση παθολογίας ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει εάν κάποιο σύμπτωμα μπορεί να κρύβει μία σοβαρότερη παθολογία. Στην Ελλάδα ο βελονισμός θεωρείται ιατρική πράξη και επιτρέπεται η άσκησή του μόνο από ιατρούς.
Είναι μία πολύ αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος θεραπείας , η οποία συνδυάζεται πολύ καλά με άλλες θεραπείες. Βελτιώνει τη δράση της φαρμακευτικής αγωγής σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην αγωγή τους, ενώ είναι μία πολύ καλή επιλογή στη φαρέτρα του ιατρού για ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή.

Η κ. Μαρία Μπελιβάνη είναι επιστημονικός συνεργάτης την Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Α.Π.Θ. (ΑΧΕΠΑ)