Ένα πρωτοποριακό μαθηματικό μοντέλο για την παρακολούθηση και πρόβλεψη ενδεχόμενων επιδημιών από λοιμώδη νοσήματα δημοσίευσαν στο Journal of The Royal Society Interface ερευνητές από τη Σχολή Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Η καινοτομία του νέου επιδημιολογικού μοντέλου είναι ότι ενσωματώνει τον ανθρώπινο παράγοντα του φόβου, τόσο για τις νόσους όσο και για τα εμβόλια, ώστε να συμβάλει στην κατανόηση του τρόπου που εξελίσσεται μια πανδημία μέσα από τα λεγόμενα «κύματα».
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Επιδημιολογίας και επικεφαλής της μελέτης, Δρ Joshua Epstein, «αισθήματα όπως ο φόβος μπορούν να υπερκεράσουν την ορθολογική κρίση και να οδηγήσουν σε αλλαγές συμπεριφοράς διόλου εποικοδομητικές». Η κοινωνική απομόνωση και η άρνηση των εμβολίων που μειώνουν και αυξάνουν τη διασπορά ενός ιού αντίστοιχα, μολονότι γνώρισμα όλων των επιδημιών αιώνες τώρα, δεν λαμβάνονταν υπ’ όψιν στα επιδημιολογικά μοντέλα.
Ο φόβος ενός ιού, προσθέτει ο καθηγητής, μπορεί να συμμορφώσει τους ανθρώπους ως προς τα μέτρα προστασίας και, όταν αρχίσει να υποχωρεί επειδή τα επιδημιολογικά δεδομένα μαρτυρούν υποχώρηση του ιού, η χαλάρωση και ανεμελιά να επικρατήσουν με συνέπεια νέες επιδημικές εξάρσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του φόβου για την πρωτόγνωρη πανδημία από πολλές μάλιστα χώρες, ήταν τα χαρτιά υγείας που εξαφανίστηκαν σε χρόνο αστραπή από τα ράφια των σούπερ μάρκετ σαν να επρόκειτο για εμπόλεμη κατάσταση, γεγονός που σήμερα θα μπορούσε να ενταχθεί στη σφαίρα της φαντασίας μόνο, δεδομένων των συνωστισμών, των κορωνοπάρτι και των μασκών που πλέον αποτελούν στην καλύτερη περίπτωση αξεσουάρ.
«Όταν ο φόβος για την COVID-19 είναι μεγαλύτερος αυτού για τα εμβόλια, ευνοείται πιθανότατα η πορεία των εμβολιασμών και όταν συμβαίνει το αντίστροφο λόγω παραπληροφόρησης ή λανθασμένης εκτίμησης για τη σοβαρότητα της νόσου COVID-19, οι άνθρωποι αποφεύγουν τον εμβολιασμό και αναζωπυρώνεται η επιδημία. Το βλέπουμε άλλωστε να συμβαίνει σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη όπου η παραλλαγή Δέλτα ευθύνεται για τον ραγδαία αυξανόμενο αριθμό νέων κρουσμάτων», αναφέρει ο Δρ Epstein.
Το μαθηματικό μοντέλο «Τριπλής Μετάδοσης» (Triple Contagion) συνεκτιμά συμπεριφορικούς παράγοντες όπως η αναλογία του πληθυσμού που εκφράζει φόβο για την ασθένεια ή το εμβόλιο και πώς ανεπιθύμητες ενέργειες από τους εμβολιασμούς μπορούν να πυροδοτήσουν την ανησυχία, με τα συνήθη επιδημιολογικά δεδομένα αναφορικά με τον ρυθμό αναπαραγωγής της νόσου, τα ποσοστά εμβολιασμού στον πληθυσμό και τον εμβολιαστικό ρυθμό.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημά του είναι ότι αναγνωρίζει πως ο φόβος δεν είναι στατικός: μπορεί να διασπείρεται μέσα από τα fake news ή έκτακτες ειδήσεις, να εξασθενεί με καθησυχαστικά νέα και, σύμφωνα με τις νευροεπιστήμες, να μεταδίδεται ή να εξασθενεί, όπως σε περιπτώσεις ανθρώπων που ένιωσαν μεγαλύτερη ασφάλεια μετά την επαφή με αναρρώσαντες ή εμβολιασθέντες που παρουσίασαν αμελητέες παρενέργειες.
Το μοντέλο δείχνει ότι οι διακριτοί φόβοι για τα εμβόλια και τη νόσο αλληλεπιδρούν και διαμορφώνουν τη στάση μας απέναντι στην κοινωνική απομόνωση, τον εμβολιασμό και τη χαλάρωση ως προς τα μέτρα προστασίας. Αυτές οι παράμετροι μπορούν να ανακόψουν ή να μεγεθύνουν τη μετάδοση του ιού και κατ’ επέκταση την πορεία μιας πανδημίας.
Διαβάστε επίσης
Κορωνοϊός – Μέτρα: Υπάκουοι ή σκεπτικιστές; Σε ποια κατηγορία ανήκετε
Κορωνοϊός – Θνησιμότητα: Με διαφορετικό τρόπο την επηρεάζουν η εμπιστοσύνη και οι ανισότητες
