Ουσιαστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός σκύλου είναι η κοινωνικοποίησή του. Να έχει, δηλαδή, την ικανότητα να προσαρμόζεται σε κάθε περιβάλλον, να εναρμονίζεται με τις συνθήκες, αλλά και να αποκτήσει επικοινωνιακές – κοινωνικές δεξιότητες, τόσο με τον άνθρωπο όσο και με τα άλλα ζώα.
Η επαφή με ανθρώπους, όλων των ηλικιών, μόνο καλό κάνει στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά του σκύλου. Αντίθετα, η «απομόνωσή» του δημιουργεί προβλήματα. Το γιατί, μας το εξηγεί η ενεργειακή εκπαιδεύτρια σκύλων, Ρενάτα Γρυπάρη.
«Η κοινωνικοποίηση είναι από τις πιο σημαντικές περιόδους στη ζωή ενός σκύλου, καθώς διαμορφώνει, σε μεγάλο βαθμό, τη συμπεριφορά του ως ενήλικου ζώου.
Όταν λέμε «κοινωνικοποίηση», εννοούμε τη διάδραση του σκύλου με διάφορα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, στην οποία περιλαμβάνεται και η επαφή με τους ανθρώπους. Είναι πολύ σημαντικό, ο σκύλος, από πολύ μικρή ηλικία, να γνωρίσει και να εξοικειωθεί με πολλούς ανθρώπους, διαφόρων ηλικιών. Κι αυτό διότι κάθε ηλικιακή κατηγορία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα να προβάλλει διαφορετική αύρα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα παιδιά. Αυτή η ηλικιακή ομάδα, συνήθως, χαρακτηρίζεται από υπερένταση και έντονη ενέργεια. Τα παιδιά φωνάζουν, τρέχουν, κινούνται συνέχεια και μιλούν γρήγορα, με αποτέλεσμα να προκαλούν έντονες αντιδράσεις στον σκύλο, ιδιαίτερα σε έναν νευρικό σκύλο. Όσο περισσότερες φορές έρθει ο σκύλος σε επαφή με παιδιά, τόσο πιο γρήγορα θα μάθει να το διαχειρίζεται. Βόλτες έξω από παιδικές χαρές, σχολεία και άλλα μέρη, όπου συχνάζουν παιδιά, είναι μια καλή μέθοδος εξοικείωσης του σκύλου.
Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις, κατά τις οποίες οι κηδεμόνες δεν κοινωνικοποιούν τον σκύλο τους με ανθρώπους, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στη συμπεριφορά τους.
1) Ο σκύλος δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με ανθρώπους για να γίνει καλός φύλακας: Πρόκειται για μια εντελώς λανθασμένη και επικίνδυνη μέθοδο εκπαίδευσης σκύλου για φύλαξη, η οποία στερείται οποιασδήποτε επιστημονικής τεκμηρίωσης. Ο καλός φύλακας οφείλει να είναι σωστά κοινωνικοποιημένος, ώστε να μάθει να ξεχωρίζει την πραγματική απειλή. Πρέπει να έρθει σε επαφή με ανθρώπους όλων των ηλικιών και να είναι φιλικός με όλους, και μόνον όταν αισθανθεί απειλή, να λειτουργήσει ως φύλακας. Εάν κρατήσουμε τον σκύλο μας απομονωμένο από τους ανθρώπους, θα έχουμε φτιάξει ένα «αγρίμι», το οποίο θα εκδηλώνει επιθετικότητα σε όλους, ανεξαιρέτως, κάτι που ούτε χρήσιμο είναι, ούτε φυσιολογικό. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε ένα «όπλο» έτοιμο να εκπυρσοκροτήσει ανά πάσα στιγμή. Η εκπαίδευση ενός σκύλου για φύλαξη είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα και δεν πρέπει να γίνεται με μεθόδους αμφιβόλου ποιότητας.
2) Ο τρόπος ζωής μου είναι τέτοιος, που δεν χρειάζεται ο σκύλος μου να έρθει σε επαφή με ανθρώπους: Αυτόν τον τρόπο σκέψης τον συναντάμε, συνήθως, σε περιπτώσεις κηδεμόνων με μικρόσωμα σκυλάκια, τα οποία δεν βγαίνουν σχεδόν ποτέ βόλτα, ή, αν βγουν, θα είναι συνεχώς στην αγκαλιά, χωρίς να τους επιτραπεί να έρθουν σε επαφή με άλλους σκύλους ή ανθρώπους. Για μένα, μια τέτοια συμπεριφορά εκ μέρους του κηδεμόνα συνιστά κακοποίηση, διότι δεν σέβεται τη βασική ανάγκη του σκύλου για επικοινωνία και τον κρατά ιδρυματοποιημένο. Ένας τέτοιος σκύλος είναι καταπιεσμένος, μη ισορροπημένος και, τελικά, δυστυχισμένος.
3) Δεν έχω χρόνο να βγάλω τον σκύλο μου μια σωστή βόλτα: Καταρχάς, εάν οι ρυθμοί της ζωής μας είναι τόσο ασφυκτικοί και χαοτικοί, καλό είναι να μην αποκτήσουμε σκύλο. Γιατί, εκτός από τις σωστές βόλτες, θα του στερούμε και άλλα πράγματα, τα οποία έχει ανάγκη. Εάν, παρόλα αυτά, έχουμε σκύλο, είμαστε υποχρεωμένοι να τον κοινωνικοποιήσουμε: είτε ξεκλέβοντας λίγο χρόνο καθημερινά για μια σωστή βόλτα, είτε απευθυνόμενοι σε κάποιον dog walker, ο οποίος μπορεί να αναλάβει αυτή τη δραστηριότητα αντί για μας.
Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουμε, είναι ότι η σωστή κοινωνικοποίηση του σκύλου μας με ανθρώπους θα τον βοηθήσει:
1) να διαχειριστεί τη διαβίωσή του σε ένα αστικό περιβάλλον γεμάτο ανθρώπους
2) να μην εκδηλώσει φοβική ή επιθετική συμπεριφορά
3) να γίνει δοτικός και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση
4) να αποκτήσει ψυχική ισορροπία
5) να ικανοποιήσει την ανάγκη του για επικοινωνία, επαφή και διάδραση
6) να μην αισθάνεται απειλή ανά πάσα στιγμή
7) να κερδίσει όμορφες εμπειρίες από διάφορους ανθρώπους
8) να ομορφύνει την καθημερινότητά του
9) να αλλάζει πιο εύκολα περιβάλλον ή φροντιστή (εάν, για παράδειγμα, τον αφήσουμε σε κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή σε μια πανσιόν κατά τη διάρκεια της απουσίας μας)
10) να είναι ευτυχισμένος, ζώντας σε ένα περιβάλλον που το απολαμβάνει
Η κοινωνικοποίηση του σκύλου μας σίγουρα δεν είναι μια προαιρετική δραστηριότητα. Αντίθετα, είναι υποχρέωσή μας να του δώσουμε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με ανθρώπους όλων των ηλικιών, προκειμένου να του προσφέρουμε τα ερεθίσματα εκείνα που θα τον κάνουν πιο φιλικό, πιο έξυπνο και πιο ευτυχισμένο!».
