Για να υπάρξει αρμονική συμβίωση ανάμεσα στο παιδί και τον σκύλο, πρέπει οι βάσεις να τεθούν από νωρίς ώστε η σχέση να μην καταλήξει προβληματική.
Μια σχέση που χρειάζεται προσοχή και εκπαίδευση. Μία σχέση ισορροπίας, που θα χαρακτηρίζεται από σεβασμό, συνεργασία και αγάπη.
Ο επαγγελματίας θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Νίκος Μποφίλιος, μας δίνει πολύτιμες συμβουλές για να «χτίσουμε» σωστά αυτήν τη σχέση.
«Πολυάριθμες έρευνες παιδοψυχολόγων δείχνουν ότι, το να μεγαλώνει ένα παιδί μαζί με έναν σκύλο, έχει πολλά οφέλη για τη μετέπειτα ψυχολογική και νοητική του υγεία. Ενισχύεται η ενσυναίσθηση, αλλά και η συναισθηματική του νοημοσύνη, αποκτά περισσότερες κοινωνικές δεξιότητες και αυτοπεποίθηση, όπως και υπευθυνότητα, μεταξύ άλλων.
Επίσης, υπάρχουν ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά (service dogs), που βοηθούν παιδιά με αυτισμό, ΔΕΠΥ, προβλήματα ακοής και διαφορές άλλες αναπηρίες. Όλα αυτά συμβαίνουν, όμως, όταν ο σκύλος είναι εκπαιδευμένος για κάθε περίσταση και, φυσικά, σωστά κοινωνικοποιημένος από μικρή ηλικία.
Υπάρχουν περιπτώσεις που μου έχει αναφερθεί επιθετικό γαύγισμα ή και γρύλισμα του σκύλου της οικογενείας στο νεογέννητο παιδί. Επίσης, όλοι μας έχουμε ακούσει ότι ο σκύλος του σπιτιού τραυμάτισε το παιδί.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τέτοια γεγονότα και τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε το παιδί μας να είναι ασφαλές με τον σκύλο στο σπίτι;
Το πρώτο και σημαντικότερο πράγμα είναι η πρόληψη. Η επικοινωνία με έναν επαγγελματία θετικό εκπαιδευτή και η ενημέρωση των γονέων σχετικά με το τι είναι ο σκύλος, καθώς και τι δυνατότητες, απαιτήσεις και ευθύνες έχει, είναι βασική. Πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό πως πρώτα χρειάζονται εκπαίδευση όλα τα μέλη της οικογενείας και έπειτα ο σκύλος.
Αν η οικογένεια έχει σκοπό να πάρει σκύλο (ακόμη καλύτερα κουτάβι) ενώ περιμένει μωρό, τότε, περίπου πέντε – έξι μήνες πριν από τη γέννησή του, θα πρέπει να έρθει το κουτάβι και ο εκπαιδευτής στο σπίτι.
Ο ρόλος του εκπαιδευτή
Ο εκπαιδευτής θα επιμορφώσει τους νέους κηδεμόνες για τη φροντίδα του σκύλου, αλλά και θα βοηθήσει στην εξοικείωση του κουταβιού με το σπίτι και την οικογένεια. Θα μάθει στους κηδεμόνες να «διαβάζουν» τη γλώσσα σώματος του σκύλου (σήματα ηρεμίας και επιθετικότητας) και θα τους συμβουλεύσει για το τι πρέπει να κάνουν εάν αντιληφθούν ένα τέτοιο σήμα.
Ο σκυλάκος θα πρέπει να περάσει ολόκληρη τη βασική εκπαίδευση ώστε να υπάρχει μια καλά δομημένη και κοινή γλωσσά επικοινωνίας μεταξύ κηδεμόνων και σκύλου, και παράλληλα να ξεκινήσει η διαδικασία της κοινωνικοποίησης του κουταβιού από πολύ μικρή ηλικία. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει ο σκύλος μας να φοβάται τα παιδιά. Σε καθημερινή βάση οι κηδεμόνες οφείλουν να δουλεύουν τεχνικές εξοικείωσης και απευαισθητοποίησης φοβιών στο κουτάβι.
Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε δικλείδες ασφάλειας ώστε, όταν έρθει το νεογέννητο μωράκι στη οικογένεια, να έχουμε δουλέψει αρκετά τον σκύλο και να του γνωρίσουμε το μωρό μας με σιγουριά. Γιατί με την εκπαίδευση που θα του προσφέρουμε από νωρίς, θα έχουμε θέσει τα όριά μας.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω γίνονται με σκοπό να εξοικειώσουμε το κουτάβι μας με το μωρό, αλλά και για να έχουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο έλεγχο στον σκύλο μας. Αν δεν έχουμε κάνει όλα τα παραπάνω βήματα και το μωρό έχει έρθει στο σπίτι χωρίς να έχουμε προετοιμάσει τον σκύλο μας, κι αυτός είναι φοβικός ή επιθετικός, καλό θα είναι να μιλήσουμε με έναν θετικό εκπαιδευτή για να μας βοηθήσει.
Πρόκειται για μείζον θέμα ασφάλειας. Γιατί, εάν δεν γνωρίζουμε το πώς ο σκύλος μας επικοινωνεί κάτι (γλώσσα σώματος) και δεν έχουμε τον έλεγχο πάνω του (βασική εκπαίδευση), μπορεί να προκληθεί πολύ σοβαρό ατύχημα.
Να ξεκαθαρίσω σε αυτό τα σημείο πως δεν υπάρχουν επιθετικές φυλές/ράτσες. Η επιθετικότητα είναι επίκτητη συμπεριφορά, που έχει να κάνει με τα βιώματα του σκύλου μας και τις φοβίες που έχει αποκτήσει στην πορεία της ζωής του. Πάρα πολύ σπάνια εντοπίζεται σε ιατρικούς παράγοντες (υπερβολικός πόνος ή ψυχολογικές παθήσεις).
Συμβουλές
Μερικές πολύ βασικές συμβουλές συμβίωσης σκύλου και παιδιού:
1) Όταν το παιδί και ο σκύλος βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο, είμαστε πάντα παρόντες. Δεν αφήνουμε ποτέ χωρίς επίβλεψη τον σκύλο και το παιδί μας.
2) Όταν παίζει το παιδί με τον σκύλο, κανένας από τους δύο δεν πρέπει να είναι υπερενθουσιασμένος. Μαθαίνουμε το παιδί να παίζει με τον σκύλο με ήρεμες κινήσεις, χωρίς φωνές, χωρίς να του τραβάει την ουρά, τα αφτιά, ή τη μουσούδα.
3) Εάν ο σκύλος μας πονάει, δυσανασχετεί ή μας δείχνει οποιαδήποτε ενόχληση, απομακρύνουμε το παιδί ήρεμα από τον χώρο. Το ίδιο κάνουμε εάν ο σκύλος μας γρυλίσει, δείξει τα δόντια του, σηκώσει τις τρίχες της πλάτης του ή γαυγίσει στο παιδί.
4) Δεν αφήνουμε ποτέ το παιδί μας να πλησιάσει τον σκύλο μας όταν αυτός τρώει, πίνει νερό, κοιμάται ή χαλαρώνει.
5) Κάνουμε καθημερινή συντήρηση στη εκπαίδευση που μας έκανε ο εκπαιδευτής μας ώστε να έχουμε πάντα τον έλεγχο του σκύλου μας σε κάθε κατάσταση».