Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 διεξήχθη το πείραμα του Μίλγκραμ. Σκοπός ήταν να διερευνηθεί μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι άνθρωποι όταν λαμβάνουν εντολές από όργανο που ασκεί εξουσία. Μπορούν να κάνουν κακό στον συνάνθρωπό τους;
Τα αποτελέσματα συγκλόνισαν την ανθρωπότητα.
Πώς σχετίζεται, όμως, το πείραμα του Μίλγκραμ με την εκπαίδευση του σκύλου μας;
Τη σύνδεση αυτή την κάνει ο Αλέξανδρος Παράσχης, παγκοσμίως αναγνωρισμένος σύμβουλος συμπεριφοράς και εκπαιδευτής σκύλων (CPDT-KA CBCC-KA).
O Αλέξανδρος Παράσχης, παγκοσμίως αναγνωρισμένος σύμβουλος συμπεριφοράς και εκπαιδευτής σκύλων (CPDT-KA CBCC-KA)
Το πείραμα Μίλγκραμ
«Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 έγινε ένα πείραμα που συντάραξε την ανθρωπότητα. Μας συγκλόνισε, γιατί έδειξε το πραγματικό μας πρόσωπο. Ήταν το γνωστό πείραμα του Μίλγκραμ. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν, θα χωρίζονταν σε δύο ομάδες. Η μία θα υποδύονταν το ρόλο του δασκάλου και η άλλη του μαθητή. Ο μαθητής καθόταν σε μια καρέκλα και τον συνέδεαν με ηλεκτρόδια, ενώ ο δάσκαλος είχε μπροστά του μια κονσόλα ηλεκτρικής γεννήτριας και μια σειρά από μοχλούς. Κάθε μοχλός αντιστοιχούσε σε ολοένα ισχυρότερη τάση ρεύματος.
Οι τελευταίοι μοχλοί έγραφαν πάνω: «Προσοχή κίνδυνος – θάνατος». Κατά τη διαδικασία του πειράματος, ο δάσκαλος έπρεπε να τιμωρεί τον μαθητή κάθε φορά που έκανε λάθος. Και το έκανε, αυξάνοντας την τάση του ρεύματος. Σε λίγο ακούγονταν κραυγές πόνου και παρακλήσεις από τον μαθητή. Ικέτευε να σταματήσει το πείραμα. Ο δάσκαλος, εμφανώς ταραγμένος, κοιτούσε κάθε φορά τον πειραματιστή. Εκείνος, ανένδοτος, έλεγε στον δάσκαλο ότι το πείραμα πρέπει να συνεχιστεί.
Υπακούοντας τον πειραματιστή, και παρά τις κραυγές του μαθητή, ο δάσκαλος συνέχιζε τη διαδικασία, φτάνοντας τις περισσότερες φορές στον τελευταίο μοχλό που έγραφε: «Προσοχή κίνδυνος -θάνατος».
Στην πραγματικότητα τον ρόλο του μαθητή τον έπαιζε πάντα ένας ηθοποιός, που υποκρινόταν ότι βασανιζόταν, λιποθυμούσε κ.λπ.
Το πραγματικό αντικείμενο μελέτης ήταν ο δάσκαλος. Ήθελαν να δουν μέχρι πού μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος όταν ακολουθεί οδηγίες από κάποια ανώτερη Αρχή. Τα αποτελέσματα του πειράματος ήταν σοκαριστικά. Το 65% (τα δυο τρίτα) των συμμετεχόντων έφτασε μέχρι το τέλος. Συνέχιζαν, δηλαδή, τα ηλεκτροσόκ, ακόμα κι αν κινδύνευε η ζωή του συνανθρώπου τους.
Το 30% προχώρησε, επίσης, πολύ το πείραμα, φτάνοντας μέχρι και την πρόκληση σοβαρού τραυματισμού. Μόλις το 5% αρνήθηκε να λάβει μέρος σε όλη αυτή τη διαδικασία.
Τι σχέση έχει το πείραμα του Μίλγκραμ με την εκπαίδευση των σκύλων;
Αν αντικαταστήσετε τον πειραματιστή με τον εκπαιδευτή σκύλων, τον δάσκαλο με τον ιδιοκτήτη και τον σκύλο με τον μαθητή, τότε έχετε την απάντηση στο ερώτημα: πώς γίνεται κάποιοι άνθρωποι να κακοποιούν τον σκύλο τους τόσο βάναυσα στο όνομα της εκπαίδευσης; Αγαπούν τα σκυλιά τους, όμως τα κακοποιούν σε τρομακτικό βαθμό επειδή ακολουθούν οδηγίες ημιμαθών εκπαιδευτών. Όπως στο πείραμα, όπου οι συμμετέχοντες υπάκουαν τον πειραματιστή, έτσι και στην εκπαίδευση, οι ιδιοκτήτες ακολουθούν τις οδηγίες του «εκπαιδευτή». Γιατί πιστεύουν ότι είναι αυθεντία στο θέμα. Ότι για να το λέει, έτσι θα είναι.
Έτσι εξηγείται πώς, παρόλη τη δυσφορία που αισθάνονται και τις όποιες αντιρρήσεις έχουν, τις περισσότερες φορές, ακολουθούν τις οδηγίες κακοποίησης στο όνομα της εκπαίδευσης.
Μόνο που σε αυτήν την περίπτωση δεν πρόκειται για πείραμα. Και ο μαθητής δεν είναι ηθοποιός.
Οι ιδιοκτήτες το μετανιώνουν πριν ακόμα δουν τα τραγικά αποτελέσματα των πράξεών τους, όμως, τις περισσότερες φορές, είναι πια αργά. Ευτυχώς, όπως και στο πείραμα, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό που αντιδρά και δεν δέχεται, καν, να συζητήσει τέτοιες πρακτικές. Μικρό ποσοστό, αλλά φωτεινό. Το «είναι σκύλος και μόνον έτσι θα μάθει» είναι πρακτικές «του μπακάλη». Η εκπαίδευση έχει προχωρήσει πολύ τα τελευταία χρόνια. Η ικανότητα του εκπαιδευτή είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον εξαναγκασμό που χρησιμοποιεί.
Όσο πιο ικανός είναι ο εκπαιδευτής, τόσο λιγότερο καταναγκασμό ασκεί, ενώ όσο μικρότερη ικανότητα έχει, τόσο περισσότερο εφαρμόζει μεθόδους που αναγκάζουν τον σκύλο να υπακούσει. Οι σκύλοι έχουν συναισθήματα. Όσοι έχουν ή είχαν κάποια στιγμή σκύλο, το γνωρίζουν πολύ πριν το αποδεχτεί η επιστήμη.
Σεβαστείτε τα συναισθήματά τους και σταματήστε να τους κακοποιείτε στο όνομα της «πειθαρχίας». Χρειάζονται σεβασμό και καθοδήγηση. Μας αγαπάνε με όλο τους το «είναι». Ας τους σεβαστούμε, τουλάχιστον.
