Στο σαλόνι του Ευρωπαϊκού Οικοτροφείου, η κ. Ιωάννα κάθεται παρέα με την κ. Δήμητρα, συζητούν και χαμογελάνε, κρατώντας στα χέρια τους λιχουδιές για σκύλους. Ανάμεσά τους στέκεται ένα μικρόσωμο πίτμπουλ, η Ντολμάς ή ντολμαδάκι, όπως το αποκαλούν, ηλικίας 13 ετών. Λίγο πιο πέρα βρίσκεται η κ. Μάρθα ενώ δίπλα της κάθεται ένα μεγαλόσωμο πίτμπουλ, ο Μπόμπος. Τον φωνάζει και τον χαϊδεύει, όσο η εκπαιδεύτρια σκύλων θεραπείας, Μαρίνα Λυμπεροπούλου συζητά και αναλύει για την προσφορά της υποβοηθούμενης θεραπείας με κατοικίδια στους ανθρώπους.

Κάθε εβδομάδα, περίπου μία με δύο φορές, σκυλιά και γατιά επισκέπτονται την μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων για 45 λεπτά κρατώντας συντροφιά σε 8-10 ανθρώπους. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα εξέλιξη αυτής της δράσης, πέρα από τη συντροφιά και τη χαρά που τους χαρίζουν, συμβάλλουν και στη βελτίωση της υγείας τους.

Το 2014 η κ. Λυμπεροπούλου ξεκίνησε να εκπαιδεύεται η ίδια αλλά και τα κατοικίδιά της ώστε να μπορούν να εφαρμόσουν την θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων (pet therapy) σε όσους ανθρώπους την είχαν ανάγκη. Αφορμή στάθηκε μία κυρία που έπασχε από νόσο Αλτσχάιμερ και με την βοήθεια των σκυλιών τής κ. Λυμπεροπούλου, άρχισε να αλλάζει η συμπεριφορά της.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «πρέπει πρώτα να υπάρξει μία επαφή δική μου με τον άνθρωπο εκείνο που θα δεχτεί τη συντροφιά των ζώων. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μιλάνε καθόλου στην αρχή, ωστόσο, με την επαφή με τους σκύλους αρχίζουν και μιλάνε. Πηγαίνουμε σε ανθρώπους που είναι μόνοι τους σε δωμάτια, σε κατάκοιτους , είτε με το μικρόσωμο σκυλάκι που έχω είτε με τα γατιά. Πολύ σημαντικό είναι να βρεθεί το κατάλληλο ζώο που να συμβαδίζει με τον χαρακτήρα του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας ανάλογα με την εκπαίδευση που θα του έχει δοθεί . Για παράδειγμα, μία γάτα θέλουμε να κάτσει πάνω στα πόδια ή στην αγκαλιά ενός ανθρώπου και να είναι φιλική μαζί του. Το ίδιο πάνω κάτω κάνουν και τα σκυλιά. Το πιο δύσκολο είναι ότι πρέπει να κάθονται σε ένα σημείο και να είναι υπομονετικοί».

Τα τρία σκυλιά που βρίσκονται στον χώρο, η Ντολμάς, ο Μπόμπος και η Μαρίτσα περιφέρονται ήσυχα μέσα στο δωμάτιο και αναζητούν το χάδι των ηλικιωμένων. Εκείνοι τους το προσφέρουν απλόχερα φωνάζοντας τα με τα ονόματά τους και δίνοντάς τους και από έναν μεζέ κάθε φορά που τους πλησιάζουν.

«Τα σκυλάκια και τα παιδάκια θέλουν αγάπη. Ανεβαίνουν πάνω στην αγκαλιά σου, θέλουν να τα χαϊδέψεις, σαν παιδάκια είναι», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ιωάννα, καθώς χαϊδεύει την Ντολμά.

«Το “ντολμαδάκι’” παίζει το ρόλο της μαμάς εδώ μέσα», αναφέρει η κ. Δήμητρα, εκφράζοντας παράλληλα την χαρά της και την ευτυχία της όταν βρίσκεται παρέα με τα σκυλιά. «Νιώθω πολύ χαρούμενη και ευτυχισμένη όταν είμαι παρέα με τα σκυλιά, γιατί κι εκείνα με αγαπάνε», συμπληρώνει.

Η πλειοψηφία των ατόμων που τους προσφέρεται η υποβοηθούμενη θεραπεία με κατοικίδια πάσχουν από άνοια, νόσο Αλτσχάιμερ ή κατάθλιψη. Το σημαντικότερο, ωστόσο είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι με την παρουσία των ζώων ξαφνικά αποκτούν μνήμη καθώς αποτυπώνονται στο μυαλό τους τα κατοικίδια.

«Πρέπει κάποιος να κατανοήσει ότι γι’ αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να ειπωθεί κάτι αλλά μετά από ένα λεπτό να το έχουν ξεχάσει. Τα σκυλιά όμως δεν τα ξεχνούν, θυμούνται την παρουσία τους γιατί τα έχουν συνδέσει με κάτι καλό. Η θεραπεία αυτή δεν κάνει κάτι σε βάθος χρόνου, τους προσφέρει κάτι προσωρινό, ωστόσο μετρήσεις που έχουμε κάνει μέσω των περιστατικών που έχουμε συναντήσει δείχνουν ότι υπάρχει μία σταδιακή βελτίωση στη συμπεριφορά. Ο σκύλος, η γάτα, όλα τα ζώα δεν σκέφτονται το αύριο, δεν κοιτάζουν την εμφάνιση, δεν τους ενδιαφέρει πώς είσαι , πώς μοιάζεις. Ο άνθρωπος αυτό ενστικτωδώς το ξέρει, είτε έχει Αλτσχάιμερ είτε άνοια, οπότε η παρουσία τους μόνο κάτι θετικό μπορεί να σημαίνει», επισημαίνει η κ. Λυμπεροπούλου.

Τη θετική συμβολή των ζώων στην θεραπεία των ηλικιωμένων επιβεβαιώνουν και ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οικοτροφείου, Γιώργος Κολοκοτρώνης αλλά και η νοσηλεύτρια, Κατερίνα Κυριάκου. «Έπειτα από την προσωπική μου εμπειρία με τα σκυλιά και βλέποντας πόσο πολύ μας αποφορτίζουν από την καθημερινότητά μας , σκέφτηκα ότι η παρουσία τους πλάι σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη την επαφή μόνο θετικά αποτελέσματα θα είχε. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν ανάγκη να αισθανθούν διότι όταν κάποιος πάσχει από άνοια είναι δύσκολο να του δημιουργηθεί κάποιο συναίσθημα. Όταν πρωτοήρθαν είδαμε ότι υπήρχε αλληλεπίδραση των τροφίμων με τα ζώα, οπότε το εντάξαμε στο πρόγραμμά μας και είδαμε ότι λειτουργεί», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κολοκοτρώνης.

Κάθε σκυλί-θεραπευτής κρύβει τη δική του ιστορία πριν εκπαιδευτεί και γίνει θεραπευτής. Ο Μπόμπος, που σήμερα είναι 10 χρόνων, προέρχεται από ένα κυνοκομείο στη Ρουμανία τραυματισμένος από κυνομαχίες. «Ήταν ένα πολύ επιθετικό σκυλί στην αρχή. Παρόλα αυτά έπειτα από την κατάλληλη εκπαίδευση, ο Μπόμπος ηρέμησε και όχι απλώς ήταν φιλικός αλλά άρχισε να σώζει και άλλα ζώα. Κατάφερε και έσωσε κάτι γατάκια που είχα βρει, νεογέννητα και τα οποία είχαν πάθει υπογλυκαιμικό σοκ. Εκείνος άρχισε να τα γλείφει και αυτά από τη ζεστασιά της γλώσσας συνήλθαν. Είχε χαρεί πάρα πολύ θυμάμαι», περιγράφει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Λυμπεροπούλου.

Η θεραπεία μέσω των ζώων τα τελευταία χρόνια κερδίζει ιδιαίτερο έδαφος προσφέροντας θετικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και ειδικότερα στην ψυχική υγεία.

Σκυλιά, γάτες, ωδικά πουλιά, κουνέλια, είναι μερικά από τα ζώα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για «pet therapy». Βασική προϋπόθεση όμως είναι να είναι φιλικά προς τον άνθρωπο και να μπορούν να δεχθούν μία στοιχειώδη εκπαίδευση.

Για τους ηλικιωμένους που συνήθως ζουν μόνοι ή σε ιδρύματα, τα κατοικίδια μπορούν να μειώσουν κατά πολύ το άγχος, αυξάνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση, τη φυσική δραστηριότητα και τους βοηθούν να μάθουν.

Τα κατοικίδια προσφέρουν απλόχερα την αγάπη τους στους ανθρώπους, εξίσου σημαντικό όμως είναι και οι άνθρωποι να τα φροντίζουν και να τα σέβονται.