Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων: Και όμως η σημερινή μέρα δεν είναι γιορτή

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων δεν είναι μέρα γιορτής επειδή πολλά ζώα γύρω μας εξακολουθούν να υποφέρουν καθημερινά από ανθρώπους που δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα των υπολοίπων ζώων στη ζωή και δεν σέβεται τα πλάσματα αυτά.

Ο Δήμαρχος της Αθήνας, Κώστας Μπακογιάννης, ο συνεργάτης επικοινωνίας για το φυσικό περιβάλλον της WWF Ελλάς, Δημήτρης Ζάντζας, η πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας, Νατάσα Βυσσίνου – Μπομπολάκη, και ο ιδρυτής της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Ελληνικό Κέντρο για το Γαϊδούρι», Δημήτρης Στουπάκης, μιλούν για τα ζώα.

Κώστας Μπακογιάννης: «Στην ανιδιοτελή αγάπη και τα συναισθήματά τους, πρέπει να απαντάμε με αγάπη και φροντίδα»

«Τα ζώα αντιπροσωπεύουν την αγνότητα και την καλοσύνη. Η σχέση μαζί τους, μας βοηθά να αναπτύξουμε την ενσυναίσθηση και την ευαισθησία μας. Ο τρόπος που τους συμπεριφερόμαστε και συμβιώνουμε, αποτελεί ένδειξη πολιτισμού και παιδείας.

Στην ανιδιοτελή αγάπη και τα συναισθήματά τους, πρέπει να απαντάμε με αγάπη και φροντίδα. Και αυτό γίνεται πράξη όταν τους προσφέρουμε τις συνθήκες ζωής που τους αξίζουν. Πράξεις που μας κάνουν καλύτερους, ως μονάδες και ως κοινωνία.

Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε στον Δήμο των Αθηναίων, είναι να παρέχουμε στα ζώα της πόλης μας, αδέσποτα και δεσποζόμενα, τη ζωή που δικαιούνται. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων στις 4 Οκτωβρίου ξεκινάμε την υλοποίηση ενός πολύ φιλόδοξου προγράμματος που βασίζεται σε πέντε άξονες: Εκπαίδευση, δημοτικό κτηνιατρείο, δημοτικό καταφύγιο, καταγραφή/καμπάνιες υιοθεσίας και χώρους φιλικούς προς τα κατοικίδια και τους κηδεμόνες τους.

Ο «σιωπηλός δολοφόνος» απειλεί και την Ελλάδα

Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας και αφορούν τη μείωση του πληθυσμού των ζώων, καθώς μέσα σε 40 χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο, άγγιξε το 60%.

Ο συνεργάτης επικοινωνίας για το φυσικό περιβάλλον της WWF Ελλάς, Δημήτρης Ζάντζα, εφιστά την προσοχή μας.

«Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων είναι ιδιαίτερη. Τόσο η διεθνής συγκυρία, όσο και η κατάσταση στην Ελλάδα, επιβάλλουν να προσεγγίσουμε το ζήτημα των ζώων όχι ως κάτι αφηρημένο και, ίσως, «ρομαντικό», αλλά ως κάτι πολύ συγκεκριμένο και, δυστυχώς, επείγον.

Τα στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα είναι ανησυχητικά. Μέσα σε μόλις 40 χρόνια, από το 1970 έως το 2014, σε παγκόσμιο επίπεδο οι πληθυσμοί των ψαριών, των πουλιών, των θηλαστικών, των αμφιβίων και των ερπετών έχουν μειωθεί κατά 60%¹.

Ο τρομακτικός αυτός ρυθμός απώλειας αποτυπώνει τη σφοδρότητα με την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα πλήττει τα ανθρώπινα οικοσυστήματα.

Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί 26.630 είδη ζώων (στην ξηρά, τη θάλασσα και σε γλυκά νερά). Ωστόσο, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός ενδέχεται να είναι διπλάσιος, καθώς ένας σημαντικός αριθμός ειδών δεν έχει ακόμη καταγραφεί. Μιλάμε, δηλαδή, για περίπου 50.000 διαφορετικά είδη ζώων που, για μια χώρα με έκταση σαν της Ελλάδας, συνιστούν ανεκτίμητης αξίας φυσικό πλούτο. Μάλιστα, ένα στοιχείο που κάνει την Ελλάδα να ξεχωρίζει είναι το υψηλό ποσοστό ενδημισμού. Το 17% των ειδών που έχουν καταγραφεί στη χώρα μας δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο!

Κάνουμε όμως ό,τι χρειάζεται για να προστατέψουμε αυτόν τον φυσικό πλούτο; Οι αριθμοί είναι και πάλι αμείλικτοι. Συνολικά 468 είδη ζώων που ζουν στη χώρα μας εντάσσονται σε κατηγορία κινδύνου, είναι δηλαδή πιθανό να εξαφανιστούν στο βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο μέλλον.

Μόνο αν δούμε τη γενική εικόνα, θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε το μέγεθος του κινδύνου. Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι αντιμετωπίζουμε μια ευρύτερη κρίση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη: την κρίση απώλειας βιοποικιλότητας. Η ποικιλομορφία της ζωής στον πλανήτη, η οποία λειτουργεί ως «δίχτυ ασφαλείας» για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, βρίσκεται σε κίνδυνο. Οι επιστήμονες μιλούν για έναν «σιωπηλό δολοφόνο», για μια κρίση η οποία δεν γίνεται άμεσα αισθητή στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, όπως έχει παραδεχτεί και εκπρόσωπος του ΟΗΕ, «όταν αρχίσουμε να αισθανόμαστε τι συμβαίνει, πιθανόν να είναι πολύ αργά»².

 

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες μας οφείλουν να είναι πολυδιάστατες. Αρχικά, σε θεσμικό επίπεδο. Αν και ο νόμος 3937/2011 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας προβλέπει την εκπόνηση εθνικών καταλόγων σημαντικών αλλά και ενδημικών ειδών και την επικαιροποίηση Κόκκινων Βιβλίων, αυτά ακόμη εκκρεμούν. Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία ωθεί πολλές από τις ανάγκες προστασίας. Ωστόσο, υπάρχουν είδη ζώων στην Ελλάδα, ενδημικά και κρισίμως κινδυνεύοντα, τα οποία ακόμη δεν προστατεύονται επαρκώς.

Η δράση στο πεδίο, δηλαδή στο φυσικό περιβάλλον, είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Το WWF Ελλάς για περισσότερο από 20 χρόνια αναπτύσσει τέτοιες δράσεις στη χώρα μας για την προστασία απειλούμενων ειδών, όπως π.χ. στη Ζάκυνθο για την προστασία της χελώνας καρέτα, και στη Δαδιά της Θράκης για την προστασία των σπάνιων αρπακτικών πουλιών της περιοχής.

Πάνω απ’ όλα και προκειμένου να συμβάλουμε ουσιαστικά, ως χώρα, στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας, οφείλουμε να «χτίσουμε» συνεργασίες εντός και εκτός συνόρων.  Μια τέτοια συνεργασία αποτελεί το έργο «LIFE-IP 4 NATURA», το πρώτο ολοκληρωμένο έργο για την προστασία της φύσης που εγκρίνεται για την Ελλάδα. Το WWF Ελλάς δε θα μπορούσε να απουσιάζει από αυτή τη «συμμαχία» 10 φορέων που, μεταξύ πολλών άλλων, θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει στοχευμένα Σχέδια Δράσης για την προστασία πολλών απειλούμενων ειδών της χώρας μας, όπως είναι ο βάτραχος της Καρπάθου, το αγριόγιδο (γνωστό και ως «Αντιλόπη των ελληνικών βουνών»), η πεταλούδα του Παρνασσού και η μεσογειακή φώκια.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων βρίσκει τη βιοποικιλότητα σε μια δύσκολη καμπή και την ανθρωπότητα, αντιμέτωπη με ακόμα μία μεγάλη απειλή, καθώς η συνεχιζόμενη απώλεια των ειδών θέτει σε κίνδυνο το μέλλον μας. Τα ζώα, όπως και τα φυτά, οι θάλασσες, τα δάση, τα ποτάμια, είναι άμεσα συνυφασμένα με την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε αυτή την αλληλεξάρτηση, τόσο πιο άμεσα θα πιέσουμε για άμεση και ουσιαστική προστασία των εκατοντάδων ειδών που απειλούνται στη χώρα μας».

«Ο βασανισμός των ζώων πρέπει να σταματήσει»

Δριμύ κατηγορώ εναντίον του παστουρώματος στα παραγωγικά και ιπποειδή ζώα, αλλά και στο εμπόριο και τις παράνομες εισαγωγές άγριων, εξωτικών και ζώων συντροφιάς, εξαπολύει η Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία.

Η πρόεδρός της, Νατάσα Βυσσίνου – Μπομπολάκη, ζητά την ενεργή δράση της Ελληνικής Αστυνομίας για την πάταξη της κακοποίησης των ζώων και, παράλληλα, μας εξηγεί τι είναι το παστούρωμα, πόσο κακό κάνει στην υγεία των ζώων, αλλά και τις άθλιες συνθήκες που βιώνουν τα ζώα συντροφιάς που έχουν προοριστεί για αναπαραγωγή.

«Η βασανιστική μέθοδος του παστουρώματος των παραγωγικών ζώων και των ιπποειδών παρατηρείται, σε τεράστια έκταση, στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, αλλά και σε πάρα πολλά άλλα μέρη της χώρας.

H Ομοσπονδία μας ασχολείται μεθοδικά με το θέμα αυτό από το 2015 και έχει συμβάλλει τα μέγιστα στο να αναδειχτεί ως μια περίπτωση βαριάς μορφής κακοποίησης.

Τι είναι το παστούρωμα;

Παστούρωμα είναι η μέθοδος της καθολικής ακινητοποίησης των ζώων, και είναι εξαιρετικά επώδυνη  και βασανιστική, καθώς αδυνατούν να κινηθούν. Μία ακραία μορφή κακοποίησής. Μία μέθοδος που αντικαθιστά το επάγγελμα του κτηνοτρόφου, που οφείλει να τα καθοδηγεί στην ποιμνιοβοσκή.

Τα παστουρωμένα ζώα είναι ανήμπορα να κινηθούν, να ξαπλώσουν, να σηκώσουν, πολλές φορές, το κεφάλι τους προς τον ουρανό. Στα σημεία που δένονται υποφέρουν από μολύνσεις και γάγγραινα. Συχνά καταλήγουν σε ακρωτηριασμούς, ή και στον θάνατο.

Ο βασανισμός αυτός των ζώων πρέπει να σταματήσει. Οφείλουμε να τον σταματήσουμε. Να απαλλάξουμε από το μαρτύριο που ζουν αυτά τα πλάσματα. Και υποφέρουν. Οφείλουμε να αποδείξουμε ότι είμαστε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα που δεν κακοποιεί τα ζώα.

Ο ρόλος του αστυνομικού στο «φρένο» αυτής της ανομίας είναι  καθοριστικός. Παράλληλα, φυσικά, και με άλλα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, όπως είναι, κυρίως, η ενημέρωση και η παιδεία.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τα αστυνομικά όργανα δεν βεβαιώνουν τις διοικητικές ή ποινικές παραβάσεις. Αλλά και στις περιπτώσεις που τις πιστοποιούν, δεν τις επιβάλλουν οι κατά τόπους κτηνιατρικές υπηρεσίες.

Ζητάμε από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας την έκδοση  εγκυκλίου, η οποία θα αποσταλεί σε όλες τις αστυνομικές δομές της χώρας και θα εστιάζει στο παστούρωμα, ως μορφή κακοποίησης. Και να διώκεται ποινικά και διοικητικά. Ενώ υπάρχει αντίστοιχη από την Αστυνομική Διεύθυνση Κυκλάδων, δεν καλύπτει την επικράτεια.

Εμπόριο ζώων συντροφιάς

Χιλιάδες ζώα συντροφιάς εκτρέφονται και εμπορεύονται παράνομα στην Ελλάδα. Παράλληλα χιλιάδες άλλα, όπως και ζώα άγρια και εξωτικά, εισάγονται παράνομα, κάτω από τη μύτη των ελεγκτικών αρχών.

Ταυτόχρονα  η πολιτική  και υπηρεσιακή ηγεσία του ΥΠΑΑΑΤ δεν ασχολείται με το τεράστιο αυτό ζήτημα, που εκτός όλων των άλλων συνεπειών, αποτελεί  κύρια και συνεχή πηγή δημιουργίας νέων αδέσποτων καθημερινά.

Επί επτά συναπτά έτη, από την έκδοση του νόμου 4039/12, το ΥΠΑΑΤ φαίνεται μη ικανό να εκδώσει μια υπουργική απόφαση με  τις προϋποθέσεις, που θα πρέπει να πληροί κάποιος για να εκτρέφει και να πουλά ζώα.

Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, αν και γνωρίζει, από τις καταγγελίες των φιλοζωικών φορέων, τη συντελούμενη παρανομία και το διαρκές έγκλημα στο Διαδίκτυο, δεν αντιδρά, τουλάχιστον δεν ανταποκρίνεται άμεσα, αποτελεσματικά και επίμονα.

Και φαίνεται πως δεν ιδρώνει το αυτί των αρμόδιων Αρχών, καθώς σε άπειρους ιστότοπους, κάθε μέρα, πωλούνται και διακινούνται ζώα συντροφιάς, χιλιάδες Έλληνες εκτρέφουν στα σπίτια τους ή σε πανάθλιους χώρους ζώα, και αμέτρητα πλάσματα κακοποιούνται βάναυσα.

Τι είναι τα puppy mills;

Ο όρος puppy mills χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει μεγάλης κλίμακας εμπορικές επιχειρήσεις αναπαραγωγής γενετικά άρρωστων και ελαττωματικών κουταβιών τις περισσότερες φορές. Εργοστάσια, θα λέγαμε, μαζικής παραγωγής, γνωστά για τις απάνθρωπες συνθήκες μέσα στις οποίες  γεννιούνται και αποσπώνται βίαια τα κουτάβια από τις εξαντλημένες μάνες τους.

Σκοπός μας είναι να αγγίξουμε κάποιες χορδές, της λογικής κυρίως, του καθήκοντος και μετά, γιατί όχι, και της ευαισθησίας των εμπλεκομένων αρχών.

Για να σταματήσουν, ή έστω να περιορίσουν, αυτό το έγκλημα.

Οι εικόνες που λαμβάνουμε  από αυτά τα παράνομα εκτροφεία, σοκάρουν. Ζώα ζουν μέσα στη βρώμα, στοιβαγμένα σε κλουβιά με ακαθαρσίες, ή σε κλουβιά με παράλληλες μεταλλικές ράβδους για δάπεδα, που τραυματίζουν τα πόδια τους. Εκτεθειμένα στη ζέστη και το κρύο, ή κλεισμένα σε σκοτεινά κλουβιά, χωρίς να έχουν αντικρίσει ποτέ το φως της ημέρας.

Φυσικά, δεν υπάρχει ιατροφαρμακευτική φροντίδα. Τα θηλυκά γεννούν σε κάθε οίστρο μεγάλο αριθμό κουταβιών, από τα οποία σπάνια επιβιώνουν όλα. Και κάποια στιγμή εξαντλούνται τόσο, ώστε, είτε πεθαίνουν, είτε (επειδή δεν μπορούν να γεννήσουν πια) θανατώνονται. Αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμα είδη.

Αυτό το έγκλημα, που συμβαίνει παντού γύρω μας, ζητάμε να σταματήσει με συνεχείς, επίμονες και αυτεπάγγελτες ενέργειες».

«Το γαϊδουράκι έχει δικαιώματα ως εργαζόμενο ζώο»

Ένα από τα ζώα που έχει βιώσει τη σκληρή και βάναυση μεταχείριση από τον άνθρωπο είναι ο γαϊδαράκος, το συμπαθές τετράποδο των παιδικών μας χρόνων: τον συναντούσαμε στην εξοχή, δεμένο, τις περισσότερες φορές, σε κάποιο χωράφι, χωρίς νερό, δίχως στέγη. Εκτεθειμένο στο κρύο, στη βροχή, στο χιόνι, στη ζέστη. Ή, τον βλέπαμε φορτωμένο με ξύλα, με κοφίνια γεμάτα σταφύλι. «Συνεργάτης» με τον άνθρωπο της υπαίθρου: ζώο εργασίας που αντέχει.

Ίσως, να τον θεωρούσαμε χαζούλικο, υπομονετικό, ξεροκέφαλο, δύστροπο. Και μπορεί, πολλοί από εμάς, να μείναμε με αυτές τις εντυπώσεις.

Δεν είναι λίγοι οι γάιδαροι που τελούν και χρέη τουριστικής ατραξιόν στα νησιά τα καλοκαίρια, ενώ το χειμώνα βοηθούν στις οικοδομικές εργασίες. Αλήθεια, τα γαϊδουράκια αυτά που μεταφέρουν τους τουρίστες, πόσα δρομολόγια εκτελούν την ημέρα και πόσες ώρες είναι εκτεθειμένα στον ήλιο;

Πριν από έξι χρόνια ιδρύθηκε, από τον κ. Δημήτρη Στουπάκη και την κυρία Τατιάνα Παπαμόσχου, η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Ελληνικό Κέντρο για το Γαϊδούρι». Ένας εναλλακτικός «τόπος» ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης, που την τιμητική του έχει το γαϊδουράκι.

Σε αυτόν τον χώρο ζουν 15 γαϊδουράκια. Καθημερινά παίζουν, κυνηγιούνται και δαγκώνονται παιχνιδιάρικα.

Το Ελληνικό Κέντρο για το Γαϊδούρι έχει ως στόχο να μας γνωρίσει τον γνωστό – άγνωστο γαϊδουράκο και να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρίσματά του, αλλά και τον εξαιρετικό του χαρακτήρα. Να ευαισθητοποιήσει μικρούς και μεγάλους μέσα από τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες, αλλά και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιεί.

Ας γνωρίσουμε, λοιπόν, το γαϊδουράκι με τη βοήθεια του κ. Δημήτρη Στουπάκη.

«Το γαϊδουράκι ανήκει στην κατηγορία των ιπποειδών. Είναι, δηλαδή, ξαδελφάκι με το άλογο και τη ζέβρα. Είναι ζώο της ερήμου, καθώς οι πρόγονοι του ήταν άγρια γαϊδούρια της Αφρικής και της Ασίας. Γι΄αυτό και αντέχει χωρίς νερό, χωρίς να σημαίνει ότι δεν το έχει ανάγκη.

Είναι κοινωνικό ζώο, καθώς στη φύση ζει σε αγέλες και μπορεί να φτάσει έως 50 ετών, αν έχει καλή ζωή. Δεν του αρέσει να ζει μόνο του. Έχει ανάγκη την παρέα. Αν δείτε ένα γαϊδουράκι να τρώει, όταν σας αντιληφθεί θα αφήσει την τροφή του και θα έρθει να σας γνωρίσει.

Του αρέσει να τρέχει, να παίζει, είναι έξυπνο, ζαβολιάρικο, περίεργο και τρυφερό. Όταν δεν αισθάνεται ασφάλεια δεν αντιδρά. Οπότε δεν υπακούει και γι΄αυτό, λανθασμένα, το χαρακτηρίζουν ξεροκέφαλο και δύστροπο.

Ζώο εργασίας, έχει δουλέψει για πολλά χρόνια δίπλα στον άνθρωπο της υπαίθρου, κουβαλώντας αδιαμαρτύρητα. Το βάρος που πρέπει να σηκώνει ένα ενήλικο γαϊδούρι ορίζεται από σχετική εγκύκλιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με την οποία: «Τα ιπποειδή εργασίας δε θα πρέπει να φορτώνονται µε φορτίο βάρους υπερβολικού για το μέγεθος, την ηλικία ή τη φυσική κατάστασή τους. Το φορτίο δε δύναται να υπερβαίνει το βάρος των 100 κιλών ή το 1/5 του σωματικού τους βάρους[…] Τέλος, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση κακοποίησης ζώων εργασίας ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 16 του Νόµου 4039/2012 (Α’ 15), όπως ισχύει µε την υποχρέωση επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων».

Έχουμε πολλές καταγγελίες για κακή μεταχείρισή του γαϊδάρου.

Το γαϊδουράκι έχει δικαιώματα ως εργαζόμενο ζώο και παράλληλα οφείλουμε να σεβαστούμε τη φύση του, αλλά και τις ανάγκες του».

 

¹ WWF, έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2018».

² Cristiana Pașca Palmer, εκτελεστική γραμματέας της Σύμβασης του ΟΗΕ για τη Βιολογική Ποικιλότητα.