Τι κάνετε όταν τσακωθεί ο σκύλος σας; Μήπως αρχίζετε να χαϊδεύετε το «θύμα» του, για να του δείξετε πόσο καλό σκυλάκι είναι και, παράλληλα, να του εξηγήσετε πόσο λάθος είναι αυτή η συμπεριφορά του;
Τι πιο λογικό, για εμάς τους ανθρώπους; Όπως, ακριβώς, θα εξηγούσαμε σε ένα παιδί, γιατί δεν πρέπει να μαλώνει με τους συνομήλικούς του.
Ο σκύλος, όμως, δεν είναι παιδί. Το μήνυμα που του στέλνετε, δεν είναι αυτό που νομίζετε.
Η θετική εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου, μας εξηγεί γιατί ο τρόπος αυτός δεν είναι ο σωστός στον κόσμο του σκύλου.
H εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου (Πηγή ΦΩΤΟ: Thomas Tasiakos)
«Βρισκόμαστε σε μία παιδική χαρά, όπου παιδάκια παίζουν μεταξύ τους. Ξαφνικά, δύο παιδάκια τσακώνονται για το ποιος θα ανέβει πρώτος στην κούνια. Οι γονείς σπεύδουν να λύσουν την παρεξήγηση. Τους εξηγούν, λοιπόν, γιατί δεν είναι ανάγκη να τσακώνονται. Τα παιδιά ηρεμούν και τότε οι γονείς του ενός παιδιού «χαϊδεύουν» το άλλο ως ένδειξη συμφιλίωσης. «Έλα, να, δες… Είναι πολύ καλό παιδάκι ο Τασούλης! Άντε να παίξετε τώρα».
Δεν είναι λίγες οι φορές, που παρόμοιες σκηνές διαδραματίζονται και σε πάρκα σκύλων ή σε πλατείες με πρωταγωνιστές, αυτή τη φορά, τους σκύλους και τους κηδεμόνες τους.
«Να, κοίτα… πολύ καλό σκυλάκι ο Τζακ!». Και χαϊδεύουν τον Τζακ, ή του δίνουν και λιχουδιές.
Ο τρόπος συμφιλίωσης δύο παιδιών δεν έχει εφαρμογή στους σκύλους. Εμείς και ο σκύλος μας, μοιραζόμαστε έναν κοινό κόσμο. Όμως, ο καθένας τον βλέπει με τα δικά του μάτια, με βάση τις αρχές μάθησης του είδους του και τη γνωσιακή λειτουργία του εγκεφάλου του.
Για τον σκύλο, η ζωή είναι απλή. Είναι αδύνατον να δει τον κοινό μας κόσμο με τον τρόπο που τον βλέπουμε εμείς. Όμως, εμείς μπορούμε. Μήπως ήρθε η ώρα να το κάνουμε; Μήπως θα έπρεπε να πάψουμε να φερόμαστε στα σκυλιά μας σαν να ήταν τα παιδιά μας; Δεν σημαίνει πως θα τα αγαπάμε λιγότερο. Το αντίθετο, μάλιστα. Όταν κατανοήσουμε τον σκύλο μας, σεβαστούμε τη φύση του και καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε μαζί του με έναν τρόπο που μπορεί να καταλάβει, δεν τον αγαπάμε, απλώς, αλλά και τον σεβόμαστε. Και επιτυγχάνουμε μια αρμονική συμβίωση, μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης και επικοινωνίας.
Ανθρωπομορφισμός και σκύλος
Τις περισσότερες φορές οι κηδεμόνες συμπεριφέρονται στον σκύλο τους σαν να είναι ένας μικρός άνθρωπος. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται ανθρωπομορφισμός. Είναι η τάση του ανθρώπου να αποδώσει σε μη ανθρώπινα όντα, αντικείμενα ή ζώα, ανθρώπινες ιδιότητες ή μορφή. Στην περίπτωσή μας είναι η τάση του ανθρώπου να αποδώσει στον σκύλο του ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Να πιστεύει ότι μπορεί να νιώσει αισθήματα και συναισθήματα, όπως αυτά που ο ίδιος νιώθει.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι άνθρωποι πίστευαν πως τα ζώα δεν αντιλαμβάνονται τον πόνο, το κρύο, τη ζέστη – πόσο μάλλον τη χαρά, το φόβο και την επιβράβευση.
Ευτυχώς, δεν υπάρχει αμφιβολία, πλέον, πως τα σκυλιά μας είναι έμβια όντα με εγκέφαλο και, συνεπώς, νοημοσύνη. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μοιάζει αρκετά με τον σκυλίσιο στις βασικές λειτουργίες του. Όπως ξέρουμε, οι αισθήσεις και τα συναισθήματα, τα οποία είμαστε ικανοί να νιώσουμε ως άνθρωποι, πηγάζουν από τον εγκέφαλό μας. Γιατί, λοιπόν, να θεωρείται ανθρωπομορφισμός το να αναγνωρίζουμε πως ο σκύλος μας, μέσω του δικού του εγκεφάλου, είναι ικανός να νιώσει συναισθήματα όπως λύπη, ενθουσιασμό, ακόμα και προσμονή για κάτι; Και βέβαια δεν είναι ανθρωπομορφισμός, αλλά η πραγματικότητα. Ο σκύλος μας σαφώς και μπορεί να νιώσει χαρούμενος, λυπημένος ακόμη και αγχωμένος, γιατί είναι ένα ζωντανό πλάσμα με νόηση.
Και αφού περιγράψαμε τι δεν θεωρείται ανθρωπομορφισμός, ας δούμε το τι πραγματικά είναι:
1. Ανθρωπομορφισμός είναι το να αποδίδουμε στο σκυλί μας ανθρώπινα χαρακτηριστικά και να αγνοούμε κάποια δικά του χαρακτηριστικά και ένστικτα.
2. Ανθρωπομορφισμός είναι να νομίζουμε πως ο σκύλος μας είναι ευτυχισμένος, επειδή του αγοράσαμε ένα πολύχρωμο στηθόλουρο με «ασορτί» οδηγό.
3. Ανθρωπομορφισμός είναι να φοράμε το καλοκαίρι μπλούζες, φορέματα και διαφόρου τύπου ενδύματα στα σκυλιά μας, γιατί νομίζουμε πως τους αρέσει να είναι πιο όμορφα από τα άλλα σκυλιά στο πάρκο.
Ας επανέλθουμε στο παράδειγμα μας. Ο σκύλος μας σε όλη του τη ζωή κάνει διαφύλαξη των πόρων του. Ποιοί είναι αυτοί οι πόροι; Το φαγητό του, το παιχνίδι του, ο χώρος όπου ζει και, φυσικά, η προσοχή του κηδεμόνα του.
Όταν, λοιπόν, χαϊδεύουμε έναν άλλον σκύλο προς ένδειξη συμφιλίωσης με τον δικό μας, τις περισσότερες φορές, αυτό που καταφέρνουμε είναι να κάνουμε τον σκύλο μας να νιώθει απειλή από τον άλλον σκύλο, εφόσον εκείνος τραβά την προσοχή μας και, ουσιαστικά, του αφαιρεί αυτό το σημαντικό προνόμιο!
Αυτό δεν σημαίνει πως όλοι οι σκύλοι αντιδρούν σε αυτή τη συμπεριφορά. Κάποιοι ενοχλούνται, αλλά δεν το δείχνουν έντονα, κάποιους άλλους δεν τους πειράζει καθόλου, ενώ οι περισσότεροι θεωρούν τον άλλον σκύλο ως απειλή, ακριβώς επειδή κάθε σκύλος είναι διαφορετικός».
