Εκπαιδεύονται για να οδηγούν τυφλούς ανθρώπους. Σκύλοι που γίνονται τα «μάτια» και τα σταθερά και ασφαλή βήματα, ανθρώπων που στερούνται την όραση. Και είναι άριστοι στο καθήκον τους.
Αν, όμως, αντιστρέψουμε την κατάσταση, και είναι ο σκύλος εκείνος που δεν έχει όραση, γνωρίζετε πώς μπορείτε να τον βοηθήσετε; Πώς νοιώθει; Και τι μπορείτε να κάνετε για να βρει την αυτοπεποίθησή του;
«Ένας τυφλός σκύλος, ειδικά εάν δεν είναι εκ γενετής, αλλά του προέκυψε κατά τη διάρκεια της ζωής του, έχει πολλές φοβίες και ερωτήματα», τονίζει η επαγγελματίας θετική εκπαιδεύτρια, Ασπασία Σκιαδαρέση, και εκφράζει την οργή της για τη συμβουλή που, όπως ενημερώθηκε, ένας επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων έδωσε σε κηδεμόνα που πρόσφατα είχε υιοθετήσει έναν τυφλό σκύλο: του πρότεινε να χρησιμοποιήσει ηλεκτρικό κολάρο δόνησης.
«Αυτό που, σε καμία περίπτωση, δεν θέλουμε, είναι να του προσθέσουμε ακόμη μια ενόχληση.
Ένας σκύλος με θέματα όρασης έχει δικαίωμα να μαθαίνει νέα συνθήματα, να εκπαιδεύεται καθημερινά, και για κανέναν λόγο να μη στερείται τη γνώση, τις δράσεις, την άσκηση και γενικότερα την ενεργή ζωή», τονίζει η κυρία Σκιαδαρέση.
Ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να βοηθήσουμε τον τυφλό σκυλάκο μας είναι να «δουλεύουμε πολύ καλά λεκτικά συνθήματα και συνθήματα αφής, κυρίως με τα χέρια μας, άλλα και με άλλα σημεία του σώματος, όπως τα χείλη.
Όσον αφορά τα χείλη, το φιλί είναι δυνατή επιβράβευση.
Ο τόνος της φωνής μας πρέπει να είναι ήρεμος, σταθερός και να έχει απόλυτη ισορροπία, ώστε να χτίζουμε βήμα – βήμα την εμπιστοσύνη.
Ο τόνος και η ζεστασιά της φωνής μας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς τον βοηθά να νιώθει ασφάλεια.
Δεν πρέπει ποτέ να μαλώσουμε, ή να φωνάξουμε τον σκύλο μας», εξηγεί η κυρία Σκιαδαρέση.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που βοηθά τη μεταξύ μας επικοινωνία, είναι τα χέρια μας. Είναι «ο δεύτερος συνδετικός κρίκος. Γι΄αυτό πρέπει να μάθουμε τον σκύλο μας να τα ακολουθεί. Και πάντα να παίρνει κάτι καλό από αυτά (χάδια, αγκαλιές, λιχουδιές).
Πρέπει ο σκύλος μας να εμπιστεύεται απόλυτα τα χέρια μας, και να μην κάνει καμία κακή σύνδεση με αυτά, έτσι ώστε να κάνουμε πιο εύκολη και αποτελεσματική την εκπαίδευση με τα συνθήματα αφής», λέει η εκπαιδεύτρια, και υπογραμμίζει τη σημασία του αφαιρετικά διακοσμημένου σπιτιού, έτσι ώστε να μην σκοντάφτει και να μην κινδυνεύει.
Άλλωστε, όπως χαριτολογώντας λέει η κυρία Σκιαδαρέση, το αφαιρετικό στιλ διακόσμησης είναι πιο σικ και στυλάτο. Και συμπληρώνει: «Απομονώστε κάποια δωμάτια του σπιτιού, κλείνοντας τις πόρτες, για να βοηθήσετε τον σκύλο να μη χάνεται. Οι συνεχείς αλλαγές στα έπιπλα δεν τον βοηθούν.
Επίσης, ακαταστασία τέλος για εσάς.
Ένας τυφλός σκύλος σας βοηθά να είστε πιο επιμελείς κα πιο τακτικοί με τα πράγματά σας.
Οι υφές παίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο, καθώς βοηθούν τον σκύλο να αντιλαμβάνεται και να ξεχωρίζει πού βρίσκεται. Για παράδειγμα, η κουβέρτα του, ή ένα σεντόνι, του “λέει” ότι είναι κοντά στο κρεβάτι του.
Επίσης, μπορεί να ξεχωρίσει το πλακάκι ή το τσιμέντο, σε σχέση με το γρασίδι, όπου μπορεί να κάνει την ανάγκη του.
Διατηρείτε σταθερό το σημείο που έχετε τα μπολ με το φαγητό και το νερό του.
Ακόμα, ο χώρος του και το κρεβάτι του δεν πρέπει να αλλάζουν».
Το περιβάλλον στο οποίο ζει ένας τυφλός σκύλος δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από έντονους ήχους: «Δημιουργούν φοβίες στον σκύλο, και η ορμόνη κορτιζόλη κάνει «πάρτι» στον οργανισμό του, με αποτέλεσμα να είναι σε μια μόνιμη σύγχυση, και να διακατέχεται από άγχος και στρες.
Η ένταση δεν βοηθά σε καμία περίπτωση. Οφείλουμε να κρατάμε τον σκύλο μας ήρεμο και, πάνω απ’ όλα, να τον κάνουμε να νιώθει ασφάλεια. Γιατί εάν κάνει γενίκευση ο σκύλος, τότε θα έχει και θέματα εκτός σπιτιού με οποιονδήποτε θόρυβο.
Αυτό θα έχει ως συνέπεια να μη θέλει να βγαίνει έξω. Αλλά κι αν το καταφέρνει, δεν θα απολαμβάνει πράγματα», τονίζει η κυρία Σκιαδαρέση.
Τι μαθαίνουμε σε ένα τυφλό σκύλο
Στην ερώτηση, τι θα πρέπει να τον διδάξουμε, έτσι ώστε να τον διευκολύνουμε στην καθημερινότητά του, η εκπαιδευτήρια απαντά:
«Μάθετε στον σκύλο σας βήμα – βήμα, με πολύ σταδιακό ανέβασμα των κριτήριων και χωρίς πίεση, τα σκαλοπάτια του σπιτιού, έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται και έξω τις υψομετρικές διαφορές.
Βοηθείστε τον εσείς τοποθετώντας τα πόδια του στη σωστή θέση.
Δώστε ένα όνομα στο νέο σύνθημα, όπως “Στεπ” ή “Κενό” ή “Βήμα“, και πείτε το κάθε φόρα που αλλάζει το επίπεδο.
Αν υπάρχουν πολλές σκάλες, απομονώστε τις, όταν δεν είστε εκεί.
Μάθετέ τον μέσα στο σπίτι αρχικά τα συνθήματα «Έλα», «Στοπ», «Πάμε», «Μαζί».
Για να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, δημιουργήστε τις κατάλληλες προϋποθέσεις με εύκολες, ολιγόλεπτες ασκήσεις, για να μην κουράζεται.
Το παιχνίδι «Ψάξε – Βρες» είναι μια εξαιρετική λύση.
Δημιουργήστε έναν διάδρομο από λιχουδιές, ώστε ο σκύλος να τις ακολουθήσει, και αυτή η δράση να τον οδηγεί σε εσάς.
Τεράστια χαρά για τον σκύλο. Υποδεχτείτε τον με μια μεγάλη αγκαλιά.
Γίνετε εσείς εμπόδιο για τον σκύλο σας, για να του μάθετε συνθήματα όπως “Πρόσεχε, εμπόδιο“.
Στη συνέχεια τοποθετήστε ένα αντικείμενο μαλακό, όπως ένα πουφ, για εμπόδιο και επαναλάβετε την άσκηση, ώστε να είστε απόλυτα σίγουροι πως έχει καταλάβει τη λέξη.
Οι κραδασμοί, επίσης, είναι σημαντικοί.
Μάθετε στον σκύλο σας κραδασμούς με τα πόδια σας, ώστε να αναγνωρίζει εύκολα πως έρχεστε.
Αυτό θα βοηθήσει τον σκύλο σας να αναγνωρίζει εύκολα τον ερχομό φίλων σας στο σπίτι. Ακόμα, στο να καταλαβαίνει το άνοιγμα της πόρτας.
Προσπαθήστε να δουλέψετε ασκήσεις Touch με τη μύτη του σκύλου σας, κάνοντάς τον να έχει ακόμη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μαθαίνοντάς τον με το άγγιγμα νέα αντικείμενα».
Τι προσέχουμε κατά τη διάρκεια του περιπάτου
Κατά τη διάρκεια της βόλτας «μην ξεχνάτε να φοράτε πάντα το άρωμα που σας χαρακτηρίζει, έτσι ώστε ο σκύλος να το αναγνωρίζει και να του είστε ακόμη πιο διακριτός.
Ένα μικρό κουδουνάκι πάνω σας βοηθά τον σκύλο να σας νιώθει ακόμη πιο κοντά του στους εξωτερικούς χώρους.
Προμηθευτείτε ένα κολάρο για τον σκύλο σας, κατά προτίμηση σε χρώμα φωσφοριζέ (φλούο), που να έχει διακριτικό “είμαι τυφλός”.
Ενισχύστε αυτό το διακριτικό στοιχείο, συνοδεύοντας το επιστήθιο του σκύλου σας με έναν οδηγό που να γραφεί το ίδιο, plus μια έξτρα κορδέλα.
Φυσικά, δεν ξεχνάμε να φτιάξουμε ειδική ταυτότητα, που να επισημαίνει και αυτή πως ο σκύλος μας είναι τυφλός, στην οποία να αναγράφονται το τηλέφωνο και το όνομά μας», επισημαίνει η κυρία Σκιαδαρέση και συμπληρώνει: «Αποφύγετε πολυσύχναστους δρόμους με πολλά εμπόδια.
Επιλέξτε δύο διαδρομές, και αυτές να μάθετε και να ακολουθείτε. Κάντε τον γύρο του τετραγώνου, μία από τα αριστερά και μία από τα δεξιά.
Αυτό θα βοηθήσει τον σκύλο σας να αναγνωρίζει το περιβάλλον, να μάθει κάθε πτυχή του και να αντιλαμβάνεται ευκολότερα πότε πλησιάζει το σπίτι του».
Στη βόλτα παρέα με τον τυφλό σκυλάκο μας αποφεύγουμε, σύμφωνα με την εκπαιδεύτρια, τις επαφές και τα χαϊδέματα με αγνώστους σκύλους και τους κηδεμόνες τους. Ειδικά όταν υπάρχουν πολλά ερεθίσματα τριγύρω.
Σε αυτή την κατάσταση ο σκύλος μας δεν έχει διάθεση για νέες γνωριμίες και συναναστροφές.
«Οι κηδεμόνες, θα πρέπει τη “γλώσσα σώματος” του σκύλου τους να τη «διαβάζουν» πολύ καλά. Να αναγνωρίζουν κάθε στιγμή πώς αισθάνεται ο σκύλος, άλλα και πώς νοιώθει ένας άλλος σκύλος για τον δικό τους. Τι διάθεση έχει, δηλαδή.
Δυστυχώς, ένας σκύλος που δεν βλέπει, δεν μπορεί να αναγνωρίσει την “γλώσσα σώματος”, τα οπτικά σήματα του άλλου σκύλου, με αποτέλεσμα, ο κίνδυνος να εμπλακούν σε καβγά, να είναι μεγάλος».
Η κυρία Σκιαδαρέση συμβουλεύει τους κηδεμόνες να φέρνουν σε επαφή τον σκύλο τους με ήρεμους σκύλους και να παροτρύνουν «τους κηδεμόνες τους να τους φορούν, την ώρα του παιχνιδιού, κουδουνάκια για να μπορεί ο σκύλος σας να τους ακολουθεί πιο εύκολα.
Μην ξεχνάμε πως η ζωή ενός τυφλού σκύλου είναι αρκετά αγχωτική.
Συνήθως ένας τυφλός σκύλος αναπτύσσει άλλες αισθήσεις, πιο έντονα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η όσφρηση είναι μια από αυτές. Αναπτύξτε αυτή τη δεξιότητά του.
Ένας εκπαιδευτής που δουλεύει με θετική ενίσχυση και μόνο, θα σας βοηθήσει πολύ στη σχέση με τον σκύλο σας. Νιώστε άνετα να ζητήσετε τη βοήθειά του».
Η επαγγελματίας θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, Ασπασία Σκιαδαρέση
▪ Η κυρία Ασπασία Σκιαδαρέση είναι απόφοιτη της Σχολής Star Dogs και ασκεί το επάγγελμα της θετικής εκπαιδεύτριας. Διδάσκει στους μαθητές της βασική εκπαίδευση και παράλληλα βοηθά στην επίλυση μη επιθυμητών συμπεριφορών. Μετεκπαιδεύεται συνεχώς στο αντικείμενό της. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1977 και ζει με την οικογένειά της στην Πάτρα.
