Είναι ο Τυφλίτης Pseudopus apodus, και είναι σαύρα.
Στη χώρα μας «κατοικοεδρεύουν» 40 είδη σαυρών, και είναι όλες άκακες.
Λίγο ως πολύ, αρκετοί είναι εκείνοι που στο θέαμα μια σαύρας… το βάζουν στα πόδια.
Άλλοι, πάλι, προσπαθούν να την εξοντώσουν.
Καμία σαύρα απ’ αυτές που ζουν στην Ελλάδα, όμως, δεν έχει δηλητήριο. Και οι περισσότερες τρέφονται με έντομα και με άλλα αρθρόποδα. Άρα, είναι σημαντικές για την ισορροπία του οικοσυστήματος.
Γνωρίζετε ότι τα σαμιαμίδια και οι χαμαιλέοντες παράγουν ήχους; Ότι η σκόπιμη θανάτωση των ερπετών είναι αξιόποινη πράξη;
Η Δρ. Μαρία Δημάκη, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας και επικεφαλής των Τμημάτων Διαχείρισης Συλλογών – Τμήμα Χερσαίας Ζωολογίας του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, μας ενημερώνει γι’ αυτόν τον άγνωστο, για εμάς, κόσμο των σαυρών.
«Η Ελλάδα είναι από τις ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες απαντάται μεγάλος αριθμός ειδών σαυρών.
Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως: στη γεωγραφική θέση της χώρας μας, καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, στη μεγάλη ποικιλία των διαφορετικών βιοτόπων της, στην παρουσία πολλών νησιών και νησίδων, και στο ήπιο μεσογειακό της κλίμα.
Στη χώρα μας απαντώνται 40 είδη σαυρών, που ανήκουν σε έξι Οικογένειες.
Το Κροκοδειλάκι Laudakia stellio είναι το μοναδικό είδος της Οικογένειας Agamidae που εξαπλώνεται στην Ευρώπη και, μάλιστα, η χώρα μας φιλοξενεί τους μοναδικούς ευρωπαϊκούς πληθυσμούς.
Κροκοδειλάκι Laudakia stellio (φωτ. Μ. Δημάκη)
Στη χώρα μας απαντώνται τέσσερα είδη φιδόσαυρων της οικογένειας Anguidae. Πρόκειται για σαύρες που, είτε έχουν χάσει τα άκρα τους, είτε φέρουν υποπλασμένα μέλη.
Πιο γνωστός είναι ο Τυφλίτης Pseudopus apodus, που απαντάται σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, στα περισσότερα από τα νησιά του Ιονίου και σε κάποια νησιά του Αιγαίου. Συχνά πέφτει θύμα της ανθρώπινης άγνοιας, καθώς τον σκοτώνουν επειδή νομίζουν πως είναι φίδι.
Τυφλίτης Pseudopus apodus κοινό είδος άποδης σαύρας της χώρας μας (φωτ. Μ. Δημάκη)
Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία απαντώνται δύο είδη χαμαιλέοντα: ο Κοινός Χαμαιλέοντας, ή Δρεπανούρα Chamaeleochamaeleon, που απαντάται στη Σάμο, και ο Αφρικανικός Chamaeleoafricanus, που απαντάται στη δυτική Πελοπόννησο.
Κοινός Χαμαιλέοντας ή Δρεπανούρα Chamaeleo chamaeleon (φωτ. Μ. Δημάκη)
Μία γνωστή Οικογένεια σαυρών είναι η Gekkonidae, καθώς εδώ ανήκουν τα σαμιαμίδια. Τα περισσότερα είδη είναι νυκτόβια και μπορούν να σκαρφαλώνουν με μεγάλη άνεση, ακόμα και να περπατούν ανάποδα.
Τα σαμιαμίδια, μαζί με τους χαμαιλέοντες, είναι οι μόνες σαύρες που μπορούν να παράγουν ήχους. Από τις πιο «συμπαθητικές» σαύρες, καθώς πιστεύεται πως φέρνουν γούρι αν βρίσκονται σε κάποιο σπίτι.
Στην Οικογένεια Scincidae ανήκουν σαύρες με μικρές και λείες φολίδες που δημιουργούν την αίσθηση της στιλπνότητας.
Τα άκρα τους είναι μικρά και υποπλασμένα.
Η Χρυσόσαυρα Heremites auratus δεν απαντάται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα – η Ελλάδα αποτελεί το δυτικό όριο εξάπλωσής της.
Η Οικογένεια με τα περισσότερα είδη στην Ευρώπη είναι η Lacertidae.
Σε αυτήν ανήκουν οι κλασικές σαύρες με διαφοροποιημένο κεφάλι, λαιμό και άκρα, αλλά και μακριά ουρά.
Αρκετά είδη αυτής της Οικογένειας είναι ενδημικά της Ελλάδας (δηλαδή, δεν απαντώνται σε άλλη περιοχή παρά μόνο σε μία σχετικά περιορισμένη, στη χώρα μας).
Συγκεκριμένα, στα νησιά μας, τα οποία έχουν παραμείνει απομονωμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, απαντώνται τα ενδημικά είδη: Η σαύρα της Σκύρου Podarcis gaigeae στη Σκύρο και τις γύρω νησίδες, η Σαύρα της Μήλου Podarcis milensis σε Μήλο, Κίμωλο, Πολύαιγο, Αντίμηλο και τις γύρω βραχονησίδες, το Κωστιδάκι Podarcis cretensis στην Κρήτη και σε νησίδες αυτής, και η Λεβεντόσαυρα Podarcis levendis στις νησίδες Πορί και Λαγούβαρδος νότια των Κυθήρων.
Στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες τις Ευρώπης, δεν υπάρχει καμία σαύρα που να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο. Κανένα είδος δεν έχει δηλητήριο και καμία σαύρα δεν είναι τόσο μεγάλη που θα μπορούσε να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα σε άνθρωπο, ακόμα και με το δάγκωμά της.
Οι περισσότερες σαύρες τρέφονται με έντομα και άλλα αρθρόποδα, και αυτό τις καθιστά πολύ σημαντικές για την ισορροπία των οικοσυστημάτων.
Λιακόνι Chalcides ocellatus, ένα είδος σκίγκου που το συναντάμε ακόμα και στην Αθήνα (φωτ. Μ. Δημάκη)
Τόσο γιατί μειώνουν σημαντικά τους πληθυσμούς των αρθροπόδων, όσο και γιατί οι ίδιες αποτελούν τροφή για πολλά ζώα.
Εάν κάποια σαύρα μπει στο σπίτι μας, απλά προσπαθούμε να την απομακρύνουμε, χωρίς να την πληγώσουμε. Με τη βοήθεια μιας σκούπας, για παράδειγμα.
Θα πρέπει να γνωρίζουμε πως η σκόπιμη θανάτωση των σαυρών (αλλά και των άλλων ερπετών) είναι αξιόποινη πράξη.
Στην Ελλάδα, όπως και σε όλα τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι περισσότερες σαύρες προστατεύονται από τη διεθνή (Σύμβαση της Βέρνης) και την εθνική νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/1981).
Μάλιστα, στο Άρθρο 3 του ΠΔ 67 υπογραμμίζεται ρητώς ότι “απαγορεύεται ο φόνος, η κακοποίηση, ο τραυματισμός, ή η καθ΄οιονδήποτε τρόπο πρόκληση βλάβης” των ειδών που αναφέρονται στο Άρθρο 1.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις σαύρες και τα άλλα ερπετά, αλλά και αμφίβια της χώρας μας, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία (ΕΛΕΡΠΕ), στο mail: elerpe@nhmc.uoc.gr.
Η ιστοσελίδα της εταιρείας είναι: www.elerpe.org
Εάν εντοπίσετε κάποια πληγωμένη σαύρα ή άλλο ερπετό, μπορείτε να επικοινωνήσετε με κάποιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων της περιοχής σας».
Τρανόσαυρα Lacerta trilineata, μία από τις μεγαλύτερες σαύρες της χώρας μας (φωτ. Μ. Δημάκη)
