Μια εναλλακτική πρόταση για λιγότερα αδέσποτα στους δρόμους

Ήταν το 2018 όταν ο κύριος Θοδωρής Μουμτζίδης και η κυρία Σίλια Σίλλερ – Μουμτζίδη επισκέφτηκαν τον Δήμο Αίγινας. Διατύπωσαν μία εναλλακτική πρόταση για τη μείωση των αδέσποτων σκύλων: την επιδοτούμενη ηλεκτρονική σήμανση (τσιπάρισμα), αλλά και τη στείρωση των δεσποζόμενων -και όχι αδέσποτων- σκύλων. Με μειωμένα, κατά πολύ, έξοδα.

Γιατί, ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν ζώα που ζουν στον δρόμο, είναι ο άνθρωπος. Εκείνος που τα παρατάει, αδιαφορώντας για την τύχη τους. Εκείνος που δεν φρόντισε να στειρώσει τον σκύλο του και ζευγάρωσε.

Το πρόβλημα, λοιπόν, πρέπει να χτυπηθεί στη ρίζα του.

Η κυρία Σίλλερ – Μουμτζίδη και ο κ. Μουμτζίδης, συνιδρυτές του Zero Stray Pawject, αλλά και η γενική γραμματέας, Σοφία Τζονίκη, μας ενημερώνουν για το πρόγραμμά τους, που εφαρμόζεται πιλοτικά στον Δήμο Αίγινας.

Επίσης, η Σοφία Χατζίνα, επόπτρια δημόσιας υγείας και προϊσταμένη του αυτοτελούς Τμήματος Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Κοινωνικής Προστασίας Δήμου Αίγινας, μας μιλά για την πορεία του προγράμματος.

1. Τι είναι το Zerο Stray Pawject και σε ποιούς απευθύνεται;

Το Zerο Stray Pawject απευθύνεται στις τοπικές κοινωνίες, σε επίπεδο Δήμου, και παρέχει μια διαφορετική προσέγγιση στην αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων σκύλων: «know how».

Συγκεκριμένα, η προσέγγισή μας έχει να κάνει με την αντιμετώπιση της αίτιας που δημιουργεί τα αδέσποτα, που δεν είναι άλλη από την εγκατάλειψή τους.

Κάθε αδέσποτο στον δρόμο ήταν, κάποτε, ένα δεσποζόμενο, που εγκαταλείφθηκε. Αν όχι το ίδιο, κάποιος πρόγονός του.

Αν δεν σταματήσουν οι εγκαταλείψεις, το πρόβλημα των αδέσποτων θα παραμένει μη διαχειρίσιμο.

Είναι, απλά, αδύνατο να χτίσει η πολιτεία καταφύγια για τους εκατοντάδες χιλιάδες σκύλους που περιφέρονται σήμερα στον δρόμο.

Επίσης, τα μεγέθη αυτά κάνουν την όποια προσπάθεια υιοθεσίας σημαντικού ποσοστού αδέσποτων, σχεδόν, αδύνατη. Οπότε, τα περισσότερα σκυλιά θα πέθαιναν στα καταφύγια χωρίς, ποτέ, να έχουν υιοθετηθεί.

Η προσέγγισή μας βασίζεται σε δυο σημεία. Το πρώτο είναι, να αποτρέψουμε την εγκατάλειψη, «από-ανωνυμοποιώντας» κάθε σκύλο.

Η εγκατάλειψη γίνεται επειδή ο ιδιοκτήτης γνωρίζει ότι ο σκύλος δεν έχει φωνή να μιλήσει και να πει ποιος τον εγκατέλειψε. Αυτό αλλάζει, με την εφαρμογή του νόμου για την ηλεκτρονική σήμανση, το γνωστό «τσιπάκι».

Σκύλος που έχει τσιπάκι, παύει να είναι ανώνυμος, και η εγκατάλειψή του θα επιφέρει κυρώσεις στον ιδιοκτήτη του, σύμφωνα με τον νόμο.

Το δεύτερο σημείο της προσέγγισής μας είναι η επικοινωνία με τους ιδιοκτήτες, ειδικά στο θέμα των στειρώσεων.

Όταν ένας δήμος αρχίσει και ασχολείται με τους δεσποζόμενους σκύλους, και αποκτήσει Δημοτικό Μητρώο Σκύλων, μπορεί να έχει επικοινωνία με τους ιδιοκτήτες.

Το πιο σημαντικό είναι η στείρωση των δεσποζόμενων σκύλων. Οι ανεπιθύμητες γέννες μεγαλώνουν το πρόβλημα της υπερ-γεννητικότητας σκύλων που έχουμε στην Ελλάδα.

Αν μειώσουμε τον αριθμό των γεννών, μειώνουμε και τον αριθμό των κουταβιών που δεν μπορούν να βρουν σπίτι και, νομοτελειακά, εγκαταλείπονται.

Η επικοινωνία στοχεύει στην ενημέρωση των ιδιοκτητών, αλλά και στην προσφορά οικονομικών κίνητρων για τη στείρωση.

2. Ένας φορέας που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, πώς μπορεί να έρθει σε επαφή μαζί σας; Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;

Αν ένας δήμος ενδιαφέρεται, μπορεί να έρθει σε επαφή με την κυρία Σοφία Τζονίκη, γενική γραμματέα της οργάνωσης. Θα συζητήσουμε, όχι μόνο για την κατάσταση με τα αδέσποτα στον δήμο, αλλά και για τη διάθεση των άλλων τοπικών φορέων, όπως αστυνομία, κτηνίατροι, τοπικές φιλοζωικές, κ.ά.
Για να πετύχει το μοντέλο μας, χρειάζεται «σύμπλευση» όλων των φορέων.

3. Μπορεί ένας απλός πολίτης να βοηθήσει το έργο σας;

Ο απλός πολίτης μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη των αδέσποτων, καταρχήν όντας ο ίδιος υπεύθυνος πολίτης και τσιπάροντας τον σκύλο του.

Ας μην ξεχνάμε ότι, εκτός από τις εγκαταλείψεις, πολλοί σκύλοι καταλήγουν στον δρόμο επειδή χάθηκαν.

Δεν υπάρχει πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από τον Έκτορα. Αν δεν τον έβρισκε ο ιδιοκτήτης του -με τον τραγικό, βέβαια, τρόπο που αυτό έγινε- μπορεί ο Έκτορας να ζούσε το υπόλοιπο της ζωής του αδέσποτος στον δρόμο, ακριβώς επειδή δεν ήταν τσιπαρισμένος.

Ο απλός πολίτης μπορεί, επίσης, να ενημερωθεί για τα πλεονεκτήματα της στείρωσης.

Υπάρχουν άπειροι αστικοί μύθοι, όπως ότι η στείρωση είναι κάτι κακό, και το να γεννήσει ένας θηλυκός σκύλος είναι καλό. Αυτά, απλά, δεν ισχύουν.

Ένας ενημερωμένος πολίτης ξέρει ότι το να στειρώσει τον σκύλο του δεν είναι μόνο μια κοινωνικά υπεύθυνη συμπεριφορά, αλλά και το καλύτερο για την υγεία και μακροζωία του σκύλου του.

Τέλος, ο απλός πολίτης μπορεί να προτρέψει φίλους και γνωστούς να κάνουν το ίδιο: να τσιπάρουν και να στειρώσουν τα σκυλιά τους.

4. Πείτε μας για το πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Αίγινα. Είστε ευχαριστημένοι με την ανταπόκριση του κόσμου;

Έχουμε, πλέον, πάνω από 1.200 τσιπαρισμένα σκυλιά, που υπολογίζουμε ότι αντιπροσωπεύουν το 60% των σκύλων στο νησί. Σε περιόδους που δεν υπήρχε έντονη ανησυχία για τον κορονοϊό, εφέτος φτάσαμε και τις 150 ηλεκτρονικές σημάνσεις το μήνα.

Ναι, είμαστε απόλυτα ευχαριστημένοι και αποδεικνύεται ότι ένας δήμος που ενημερώνει και παρέχει στοχευμένα οικονομικά κίνητρα, μπορεί να πετύχει.

Ειδικά όταν όλοι οι φορείς συνεργάζονται. Για παράδειγμα, όταν η αστυνομία κάνει ελέγχους στον δρόμο για τσιπάκι, όπως αντίστοιχα κάνει αλκοτέστ, ή όταν οι κτηνίατροι ενημερώνουν τους ιδιοκτήτες για τα πλεονεκτήματα της στείρωσης.

5. Έχετε κάποια στοιχεία που να δείχνουν τους λόγους για τους οποίους οι δημότες δεν είχαν στειρώσει τον σκύλο τους;

Έχουμε στοιχεία για κάθε έναν από τους αστείρωτους σκύλους στην Αίγινα, καθώς είναι ένα ερώτημα που απαντούν οι ιδιοκτήτες κατά την εγγραφή τους στο Δημοτικό Μητρώο Σκύλων.

Κύριοι λόγοι είναι το κόστος της στείρωσης, και το ότι ο σκύλος ζει σε ελεγχόμενο περιβάλλον.

Όσον αφορά τον πρώτο λόγο, βοηθούν οι επιδοτήσεις στειρώσεων του Δήμου, σε συνεργασία με το Zerο Stray Pawject.

Για τον δεύτερο προσφέρουμε ενημέρωση. Πολλοί αστείρωτοι σκύλοι στην προσπάθειά τους να ζευγαρώσουν γίνονται «Χουντίνι» και καταφέρνουν, πάρα τις επιθυμίες των ιδιοκτήτων τους, να ζευγαρώσουν, ή τραυματίζονται στην προσπάθεια να αποδράσουν.

Βέβαια, υπάρχουν και λόγοι που είναι αστικοί μύθοι. Όπως, για παράδειγμα, ότι τα κυνηγόσκυλα θα χάσουν την οσμή τους, ή ότι τα θηλυκά σκυλιά πρέπει να βιώσουν την εμπειρία της γέννας για να ικανοποιήσουν τα μητρικά τους ένστικτα.

6. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;

Μια Ελλάδα χωρίς αδέσποτους σκύλους. Δηλαδή, μια Ελλάδα όπου ο αριθμός των αδέσποτων θα είναι διαχειρίσιμος, με έναν λογικό αριθμό καταφυγίων και ανάδοχων οικογενειών. Και όλες οι προσπάθειες θα επικεντρώνονται στην εύρεση οικογενειών γι’ αυτά. Μια Ελλάδα με υπευθύνους ιδιοκτήτες σκύλων.

7. Τα αδεσποτάκια στην Ελλάδα είναι μια ανοιχτή πληγή, για όσους αγαπούν τα ζώα. Πώς πιστεύετε ότι θα μειωθούν;

Με το να μην υπάρχουν ανώνυμοι σκύλοι και με μείωση της υπερ-γεννητικότητας. Δηλαδή, με την αύξηση των ιδιόκτητων σκύλων που είναι τσιπαρισμένοι και στειρωμένοι.

Ένας σκύλος που έχει τσιπ και είναι στειρωμένος δεν καταλήγει αδέσποτος, ούτε γεννά (ανώνυμα) κουτάβια, που μπορεί να γίνουν αδέσποτα.

8. Θα θέλατε να δώσετε κάποιες συμβουλές στους ανθρώπους που φροντίζουν αδέσποτες ψυχές;

Να μη χάσουν το κουράγιο τους. Ξέρουμε ότι η μάχη που δίνουν είναι άνιση. Σκοπός μας είναι να κάνουμε τη μάχη διαχειρίσιμη, σε βαθμό που να μπορεί να την αντιμετωπίσει κάθε δήμος, ώστε να μην υπάρχουν αδέσποτα στον δρόμο. Τα αδέσποτα πρέπει να είναι σε δομές. Όπως καταφύγια ή ανάδοχες οικογένειες, και σκοπός είναι να τους βρούμε νέα οικογένεια.

Σε μια πολιτισμένη, ευρωπαϊκή, «κανονική» Ελλάδα, άνθρωποι που θέλουν να βοηθήσουν τα αδέσποτα γίνονται εθελοντές σε καταφύγια ή ανάδοχοι μέχρι να βρεθούν οικογένειες. Και δεν κάνουν ασκήσεις διαχείρισης κρίσεων στους δρόμους.

Δήμος Αίγινας

Με τη βοήθεια, την καθοδήγηση αλλά και το πάθος που διακρίνει τους ανθρώπους του Zerο Stray Pawject, ο Δήμος Αίγινας είναι ο πρώτος δήμος που «αγκάλιασε» το πιλοτικό πρόγραμμα.

«Το 2018 δημιουργήσαμε το Δημοτικό Μητρώο Σκύλων, μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, έτσι ώστε ο Δήμος να έχει μια πιο άμεση επαφή με τους ιδιοκτήτες σκύλων και, παράλληλα, μια εικόνα του πληθυσμού των σκύλων.

Για να παρακινήσουμε τους δημότες να τσιπάρουν τον σκύλο τους, τούς δώσαμε ως κίνητρο το εξής: ιδιοκτήτης σκύλου που είχε εγγραφεί στο Δημοτικό Μητρώο Σκύλων, θα έπαιρνε επιταγή 200 ευρώ εάν τα τελευταία ψηφία του πρώτου αριθμού του Λαϊκού Λαχείου αντιστοιχούσαν στον αριθμό του Δημοτικού Μητρώου Σκύλων. Και αυτό ίσχυε για 24 φορές», αφηγείται η κυρία Χατζίνα και συμπληρώνει ότι η ηλεκτρονική σήμανση (τσιπάρισμα) ενός σκύλου κοστίζει 10 ευρώ, ενώ η στείρωση για τα αρσενικά 15 ευρώ και για τα θηλυκά 20 ευρώ.

Η κυρία Χατζίνα επισημαίνει την άριστη συνεργασία με την Αστυνομία και το Λιμενικό, καθώς μετά τη δωρεά ανιχνευτών του Zerο Stray Pawject έχουν αρχίσει οι έλεγχοι στους δεσποζόμενους σκύλους για την ηλεκτρονική σήμανση.

Ολοένα και περισσότεροι ιδιοκτήτες σκύλων του νησιού ανταποκρίνονται στην προσπάθεια του Δήμου.

Μάλιστα, όπως τονίζει η κυρία Χατζίνα, οι πολίτες είναι πιο ευαισθητοποιημένοι πλέον, και μόνον οι κυνηγοί, ακόμα, δεν επιθυμούν να στειρώσουν τα κυνηγόσκυλά τους, επειδή πιστεύουν ότι θα χάσουν τις ικανότητές τους. Κάτι που δεν ισχύει.

Δεν ξεχνά να επισημάνει το σημαντικό έργο του ιδιωτικού καταφυγίου ζώων συντροφιάς της Αίγινας, των εθελοντών, των κτηνιάτρων και, βεβαίως, των ανθρώπων του Zerο Stray Pawject, που έχουν προσφέρει τόσα πολλά στον τόπο τους.

Παράλληλα, το προσεχές διάστημα ο Δήμος θα υλοποιήσει επιδοτούμενο πρόγραμμα για στειρώσεις και εμβολιασμούς για αδέσποτους σκύλους.

Στόχος, το 2021 να μην υπάρχει κανένα αδέσποτο στην Αίγινα. Ή, να υπάρχουν μόνον τόσα, που να μπορούν να βρουν μια οικογένεια.