Η εφηβεία είναι «από τις δυσκολότερες περιόδους στην ανατροφή ενός κουταβιού», όπως μας ενημερώνει η κυρία Ιωάννα Κουμεντάκη, διπλωματούχος εκπαιδεύτρια, σύμβουλος συμπεριφοράς και ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, που μας προειδοποιεί τι μας περιμένει και μας συμβουλεύει πώς να συμπεριφερθούμε στον «επαναστάτη».
«Η εφηβική περίοδος αρχίζει περίπου στους έξι μήνες και θα τελειώσει όταν ένας σκύλος φτάσει στη φυσική του ωριμότητα, δηλαδή περίπου δύο έως τριών ετών.
Τα πιο έντονα προβλήματα αλλαγής συμπεριφοράς θα παρατηρηθούν μεταξύ οκτώ έως 18 μηνών.
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι αν και οι ορμόνες παίζουν κύριο ρόλο στις αλλαγές των εφήβων, δεν αποτελούν την μοναδική εξήγηση.
Αντίστοιχες συμπεριφορές παρουσιάζουν και οι στειρωμένοι σκύλοι.
Οπότε, έχουμε να κάνουμε και με τον εγκέφαλο του σκύλου, που διαρκώς μεγαλώνει και αναπτύσσεται.
Μετά το πρώτο εξάμηνο της ζωής του κουταβιού, λοιπόν, οι σκυλο-κηδεμόνες θα διαπιστώσουν, με πολλούς τρόπους, ότι το κουτάβι αρχίζει να εξελίσσεται σε… έφηβο!
Αυτή η περίοδος είναι διαφορετική για κάθε σκύλο.
Ξεκινά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και διαρκεί για διαφορετικά χρονικά διαστήματα – ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής κάθε φυλής και τα στάδια ανάπτυξης του κάθε σκύλου.
Οι μικρότερες φυλές τείνουν να περνούν την εφηβική τους φάση νωρίτερα από ό,τι οι μεγαλόσωμες, οι οποίες αναπτύσσονται πολύ πιο αργά.
Ένας σκύλος μικρόσωμης φυλής θα ενηλικιωθεί περίπου στο έτος, ενώ μια γιγαντιαία φυλή, μπορεί να χρειαστεί δύο χρόνια επιπλέον.
Για τη συγκεκριμένη περίοδο, δυστυχώς, οι περισσότεροι κηδεμόνες δεν έχουν προετοιμαστεί και δεν έχουν ενημερωθεί κατάλληλα.
Και για κάποιον ανεξήγητο λόγο, περιμένουν ότι ο σκύλος τους θα «γλιστρήσει» απρόσκοπτα από την κουταβίσια περίοδο στην ενηλικίωση, χωρίς κανείς να το καταλάβει!
Αυτό, όμως, απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τόσο οι αρσενικοί όσο και οι θηλυκοί σκύλοι περνούν ορμονικές αλλαγές. Και είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές για τους ίδιους.
Γιατί;
● Η περίοδος αυτή συσχετίζεται, τόσο με ορμονικές αλλαγές, όσο και με γρήγορη σωματική ανάπτυξη. Αυτή η ταχεία ανάπτυξη, συνήθως, προκαλεί ήπιο πόνο.
● Ο σκύλος μας συνεχίζει να μασάει αντικείμενα για να ανακουφιστεί, καθώς τα μόνιμα δόντια συνεχίζουν να πιέζουν τη γνάθο για να πάρουν την τελική τους θέση στα ούλα.
● Περίπου στον όγδοο μήνα περνάει από φάση απειθαρχίας και ανυπακοής, και φαίνεται να ξεχνά ό,τι έχει ποτέ διδαχθεί.
● Παρατηρούμε συχνά τάσεις για αμφισβήτηση των κηδεμόνων του.
● Μεταξύ 4 και 8 μηνών διανύει την περίοδο Play και Flight Instinct, που σημαίνει ότι το κουτάβι μπορεί να παίζει, να περιπλανηθεί, να απομακρυνθεί και να σας αγνοεί τελείως.
Αυτή τη χρονική στιγμή, καλό είναι, ο σκύλος να βρίσκεται πάντα στο λουρί, ακόμη και αν γνωρίζει πολύ καλά το σύνθημα «έλα».
● Οι αυξήσεις ορμονών που έρχονται με την εφηβεία μεγαλώνουν τον ενθουσιασμό, την ένταση και τις υπερβολικές αντιδράσεις σε, σχεδόν, όλες τις συνθήκες.
● Μπορεί να ξεχάσει ό,τι έχει μάθει σχετικά με την τουαλέτα και να προκύψουν ατυχήματα.
● Έχουμε τα στάδια προ–οίστρου και τον πρώτο οίστρο, με ό,τι αυτό επιφέρει, για τη θηλυκή σκυλίτσα μας.
● Διανύουμε την δεύτερη περίοδο αποτύπωσης φοβιών.
● Είναι περίοδος που κάποιοι σκύλοι δείχνουν αυξημένη επιθετικότητα.
● Συχνά παρατηρούμε μια υπερπροστασία σε ότι έχει μεγάλη σημασία για τον σκύλο μας. Δηλαδή, τους πόρους του.
Ωστόσο, με γνώση, προετοιμασία και υπομονή, θα διαπιστώσετε ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε όλα τα ζητήματα που μπορεί να έχει ένας έφηβος σκύλος.
Και με σωστό πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατανόηση της κατάστασης, να βάλετε ακόμη πιο γερά θεμέλια στη σχέση εμπιστοσύνης που ξεκινάτε να χτίσετε.
Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή
Στη 2η περίοδο φοβιών, κάπου μεταξύ 6 και 18 μηνών.
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, συνήθως, προκύπτει μόνο μία φορά, αλλά σε κάποιους σκύλους μπορεί να συμβεί περισσότερες, καθώς συμπίπτει με εκτοξεύσεις ανάπτυξης, ή απότομες αυξήσεις ορμονών.
Σε αυτήν την περίοδο μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το κουτάβι μας ως αντιδραστικό και, επίσης, να παρατηρήσουμε ότι αρχίζει να φοβάται πράγματα που δεν το ενοχλούσαν στο παρελθόν, όπως ξένους ανθρώπους, άλλους σκύλους, άγνωστα αντικείμενα, καινούρια μέρη κ.λπ.
Η σωστή διαχείριση αυτής της περιόδου είναι ζωτικής σημασίας.
Γιατί μια αρνητική σύνδεση, ή μία κακή εμπειρία τη δεδομένη στιγμή, είναι αρκετή για να αποτυπωθεί στον σκύλο και να έχει διαρκή επίδραση στη συμπεριφορά του. Ακόμη κι αν όλες οι προηγούμενες συνδέσεις ήταν θετικές.
Παρακολουθούμε προσεκτικά το κουτάβι και παρατηρούμε εάν φαίνεται να αντιδρά διαφορετικά σε πράγματα που, συνήθως, απολάμβανε ή δεν έδινε σημασία.
Δεν θυμώνουμε, δεν αντιδρούμε έντονα και δεν τιμωρούμε καμία από τις περίεργες συμπεριφορές, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα επιδεινωθούν οι συγκεκριμένες φοβίες και, πιθανότατα, θα εδραιωθούν για το υπόλοιπο της ζωής του.
Αντ’ αυτού, ανατρέχουμε πάντα σε τεχνικές κοινωνικοποίησης και εξοικείωσης.
Προσπαθούμε να δράσουμε προληπτικά και να συνδέσουμε θετικά όλα τα ερεθίσματα.
Μην αναγκάζετε τον σκύλο σας να «αντιμετωπίσει τους φόβους τους» όποτε εσείς το αποφασίσετε.
Αντιθέτως, κρατήστε την κατάλληλη απόσταση από το ερέθισμα, εκεί όπου το ζώο αισθάνεται ασφαλές και δεν νιώθει κάποια πίεση ότι πρέπει να αντιδράσει.
Εκτός από την απόσταση δίνουμε και τον απαιτούμενο χρόνο που χρειάζεται κάθε σκύλος. Είτε να πλησιάσει και να εξερευνήσει, είτε ακόμη και να υποχωρήσει από τη συνθήκη ή/και το ερέθισμα που τον κάνει να νιώθει άβολα.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να δείξουμε κατανόηση και πολλή υπομονή στα ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με την οδοντοφυΐα του σκύλου μας.
Τα ενήλικα δόντια, συνήθως, έχουν βγει σε ηλικία έξι μηνών, όμως μέσα στους επόμενους, περίπου, έξι μήνες θα πρέπει να πάρουν την τελική τους θέση στα ούλα.
Πολλοί κηδεμόνες δεν το γνωρίζουν αυτό, με αποτέλεσμα να πιστεύουν ότι ο έφηβος σκύλος τους είναι απλώς «κακομαθημένος», και αρέσκεται να μασουλάει και να καταστρέφει ό,τι βρει.
Η πραγματικότητα έχει να κάνει με μια φυσική ανάγκη του σκύλου μας: να ανακουφιστεί από την έντονη ενόχληση που νιώθει στις γνάθους του.
Επίσης, θα πρέπει να δείξουμε υπομονή στο διαφορετικό πρόγραμμα ύπνου που έχει ένας έφηβος σκύλος.
Οι μέρες που το κουτάβι μας κοιμόταν περισσότερες ώρες απ΄όσες ήταν ξύπνιο, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
Ο έφηβος σκύλος, πιθανότατα, θα αντιμετωπίσει κάποιες διαταραχές στον νυχτερινό ύπνο του. Πράγμα που σημαίνει, ότι ενδέχεται να ζήσετε μερικές νύχτες αϋπνίας.
Ο έφηβος σκύλος μοιάζει να έχει ανεξάντλητη ενέργεια!
Θα πρέπει, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με σωστό πρόγραμμα εκτόνωσης.
Είναι πολύ σημαντικό, κατά τη διάρκεια της ημέρας να έχουμε πολλές, σύντομες και διασκεδαστικές πνευματικές «προπονήσεις».
Παιχνίδια του μυαλού και παιχνίδια που βοηθούν τον σκύλο μας να σκέφτεται και να επιλύει διάφορα προβλήματα. Όπως, το πώς θα βγάλει μια λιχουδιά μέσα από ένα παιχνίδι. Είναι ένα πρόβλημα επίλυσης.
Η σωματική άσκηση είναι, επίσης, πολύ σημαντική.
Θα πρέπει, όμως, να θυμόμαστε ότι η σκελετική δομή του σκύλου δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί και θα πρέπει να προστατέψουμε τις αρθρώσεις του τουλάχιστον μέχρι να γίνει 12-18 μηνών, ανάλογα με το μέγεθος και τη φυλή του.
Οπότε, με τη βοήθεια του κτηνιάτρου μαθαίνουμε τις απαραίτητες πληροφορίες για τη σκελετική δομή του σκύλου μας και αποφεύγουμε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα που περιλαμβάνει απότομες στάσεις και στροφές, ή άλματα και αναπηδήσεις.
Η πνευματική εκτόνωση του σκύλου μας θα τον βοηθήσει να διοχετεύει δημιουργικά την περίσσεια ενέργεια, και να μην υπάρχουν έντονες συμπεριφορές και καταστροφές αντικειμένων.
Βέβαια, το σημαντικότερο όλων είναι η κοινωνικοποίηση του έφηβου σκύλου σας!
Η κοινωνικοποίηση δεν πρέπει να σταματάει κατά την περίοδο της εφηβείας.
Ακόμη κι αν έχουμε κοινωνικοποιήσει σωστά το κουτάβι μας κατά τη διάρκεια της ευαίσθητης περιόδου κοινωνικοποίησης (3-12 εβδομάδων), θα πρέπει να συνεχιστεί και τώρα που ο σκύλος μας είναι έφηβος.
Ακόμα κι αν έχουμε, μόλις, υιοθετήσει έναν εφηβικό σκύλο και το ιστορικό κοινωνικοποίησής του είναι άγνωστο, είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να εκθέτουμε, προστατευμένα και προσεκτικά, τον σκύλο μας σε διαφορετικά μέρη, σε ανθρώπους, άλλα ζώα, αντικείμενα, σε διαφορετικές καταστάσεις. Κι όλα αυτά να συσχετίζονται με κάτι πολύ θετικό.
Ανακεφαλαιώνοντας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όλες αυτές οι ορμονικές αλλαγές και οι πληροφορίες, στον ταχέως αναπτυσσόμενο εγκέφαλό του σκύλου μας, χρειάζονται τη δική μας κατανόηση και καθοδήγηση.
Όλες οι γνώσεις που έχει πάρει ο σκύλος μας και μοιάζει να τις έχει ξεχάσει σε μια στιγμή, θα επανέλθουν στο φυσιολογικό όταν ολοκληρωθεί αυτή η «επαναστατική» φάση.
Αν και μερικές φορές είναι εύκολο να σκεφτούμε ότι ο έφηβος σκύλος δοκιμάζει σκόπιμα την υπομονή μας, στην πραγματικότητα για εκείνον είναι ένας πολύπλοκος χρόνος ανάπτυξης.
Οπότε, δεν χάνουμε την υπομονή μας.
Συνεχίζουμε να δουλεύουμε σαν ομάδα με τον σκύλο μας, συνεχίζουμε τη διδασκαλία, συνεχίζουμε την κοινωνικοποίηση, συνεχίζουμε την εκπαίδευση, συνεχίζουμε να επιβραβεύουμε όλες τις καλές συμπεριφορές και να αγνοούμε τις μη επιθυμητές.
Όλες οι προσπάθειές και η σχέση εμπιστοσύνης που με τόσο κόπο έχετε χτίσει, δεν έχουν χαθεί και θα αποδώσουν αργότερα.
Με τη βοήθεια επαγγελματία κτηνιάτρου, εκπαιδευτή και συμπεριφοριστή σκύλων μπορείτε να κατανοήσετε το κάθε στάδιο ανάπτυξης του ζώου σας, και με σωστό πρόγραμμα να διανύσετε όσο πιο ομαλά γίνεται την εφηβεία του σκύλου σας».
Η διπλωματούχος εκπαιδεύτρια, σύμβουλος συμπεριφοράς και ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, Ιωάννα Κουμεντάκη
▪ Η κυρία Ιωάννα Κουμεντάκη είναι διπλωματούχος εκπαιδεύτρια, σύμβουλος συμπεριφοράς & ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, απόφοιτος της σχολής Dogfully. Δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση κηδεμόνων, καθώς θεωρεί ότι η γνώση και η παιδεία είναι αυτή που θα φέρει, εν τέλει, την ευζωία στα ζώα.
