Για τον σκύλο, το γάβγισμα είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Μία απολύτως φυσιολογική συμπεριφορά. Για τον ιδιοκτήτη/κηδεμόνα, όμως, όταν ο μικρός του φίλος κάνει κατάχρηση των φωνητικών του χορδών, μπορεί να είναι μεγάλος «πονοκέφαλος».
Μήπως του έχουν ενισχύσει αυτή τη συμπεριφορά;
Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Σεραφείμ Καρυπίδης, έχει την απάντηση. Παράλληλα, δίνει λεπτομερείς πληροφορίες, που θα βοηθήσουν όποιον ιδιοκτήτη/κηδεμόνα σκύλου έχει πρόβλημα με το γάβγισμα.
Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Σεραφείμ Καρυπίδης
«Πόσες φορές δεν μας έχει πάρει τ’ αυτιά ο σκύλος μας με το γάβγισμά του; Και πόσες φορές ευχηθήκαμε να σταματήσει, όταν του το ζητήσαμε; Γιατί, άραγε, οι σκύλοι γαβγίζουν σε όλα;
Για να απαντήσουμε στα παραπάνω, και σε πολλά ακόμα παρόμοια ερωτήματα, θα πρέπει να δώσουμε απαντήσεις σε κάποιες πιο βασικές ερωτήσεις, όπως:
- Γιατί ο σκύλος γαβγίζει;
- Πώς εξελίχθηκε το γάβγισμα του σκύλου;
- Γαβγίζουν όλοι οι σκύλοι το ίδιο;
- Είναι μια μαθημένη, ή ενστικτώδης συμπεριφορά;
- Τι μπορώ να κάνω;
Το κύριο χαρακτηριστικό που έχει ένας σκύλος, πέρα από το ότι κουνάει την ουρά του κάθε φορά που μας βλέπει, είναι το ότι γαβγίζει. Αν εξετάσουμε το γάβγισμα ως μια συμπεριφορά ενός οργανισμού, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια ανάγκη που ο σκύλος ικανοποιεί μέσω του γαβγίσματος.
Πολλές φορές, ωστόσο, υπάρχει μια πιο βαθιά ανάγκη, η οποία δεν μπορεί να ικανοποιηθεί άμεσα, οπότε ο σκύλος καταφεύγει στην αμέσως επόμενη στην ιεραρχία των αναγκών του, το γάβγισμα.
Άρα, το γάβγισμα μπορεί να αποτελέσει μια ενδιάμεση συμπεριφορά ανάμεσα στα “θέλω” του σκύλου και τις προσφερόμενες ευκαιρίες ενεργειών.
Κάθε συμπεριφορά που επιτελείται από τον σκύλο, αποσκοπεί στο να εκπληρώσει μια ανάγκη του. Κάθε συμπεριφορά είναι μοναδική και αναλύεται βάσει του περιβάλλοντος και τις υπάρχουσες συνθήκες. Ποτέ ανεξάρτητα.
Ωστόσο, μπορούμε να μιλήσουμε γενικά για την ύπαρξη του γαβγίσματος στο είδος του σκύλου.
Γιατί ο σκύλος γαβγίζει;
Το γάβγισμα είναι μια μορφή προφορικής επικοινωνίας προς άτομα του ιδίου είδους, ή και άλλου.
Ένας σκύλος χρησιμοποιεί το γάβγισμα για να επικοινωνήσει συναισθήματα, πληροφορίες, ή προειδοποιήσεις.
Μπορεί να αποτελεί έκφραση της συναισθηματικής κατάστασης του σκύλου, την εξωτερίκευση θετικών συναισθημάτων, όπως η χαρά, η πρόσκληση για παιχνίδι και η ανυπομονησία, ή και αρνητικών συναισθημάτων, όπως η μοναξιά, ο πόνος και ο φόβος.
Το γάβγισμα μπορεί να διαβιβάσει πληροφορίες, όπως την ύπαρξη κάποιου που ο σκύλος αντιλαμβάνεται ως απειλή. Ενδεικτική είναι και η διαφοροποίηση στη μορφή του γαβγίσματος, σε αυτή την περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και το μέγεθος της απειλής.
Μια άλλη περίπτωση διαβίβασης πληροφορίας είναι η εύρεση ενός σημείου ενδιαφέροντος, όπως η μυρωδιά ενός θηράματος, ή ένας αγνοούμενος.
Επίσης, ένας σκύλος μπορεί να γαβγίζει ως προειδοποίηση για την απομάκρυνση του προσώπου στο οποίο απευθύνεται το γάβγισμα.
Πώς εξελίχθηκε το γάβγισμα του σκύλου;
Ο άνθρωπος έχει μια πολύ ανεπτυγμένη μορφή ηχητικής επικοινωνίας: τη γλώσσα, την οποία και χρησιμοποιεί πάρα πολύ συχνά.
Ένας άνθρωπος έχει συνηθίσει να μιλάει και να του μιλάνε, για να επικοινωνήσει με άλλους. Οπότε, ένας σκύλος που γαβγίζει είναι πιο πιθανό να ενσωματωθεί σε μια ανθρώπινη κοινωνία.
Επίσης, κατά την περίοδο της εξέλιξης του σκύλου και τη μετέπειτα τεχνητή αναπαραγωγή, η ανατομία του προσώπου του σκύλου άλλαξε πολύ.
Ένα συγγενικό είδος, ο λύκος, χρησιμοποιεί μια πληθώρα οπτικών σινιάλων για να επικοινωνήσει με τους υπόλοιπους λύκους, ενώ ένας σκύλος έχει μεγαλύτερη ποικιλία στα ηχητικά σινιάλα του, επειδή έχει χάσει την ικανότητα να επιδείξει τόσους διαφορετικούς μορφασμούς προσώπου, λόγω της τεχνητής αναπαραγωγής. Μάλιστα, ορισμένες ράτσες -κάποιες βραχυκεφαλικές- εξαρτώνται από την ηχητική επικοινωνία γιατί έχουν παραμορφωθεί τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους, καθώς ο άνθρωπος προσπαθεί να τα κάνει να προσομοιάζουν με βρέφη.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι η σύγκριση του σκύλου με τον λύκο δεν συνεπάγεται ομοιότητα του σκύλου με αυτόν. Η κοινωνική συμπεριφορά του λύκου απέχει πολύ από αυτή του σκύλου. Παραλληλίζοντας τα δυο διαφορετικά είδη, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παραπέσουμε σε λανθασμένη αιτιολόγηση της συμπεριφοράς του σκύλου, και σε λάθος αντιμετώπιση ενός ενδεχομένου προβλήματος, ή/και δημιουργία ενός προβλήματος λόγω αυτής της εξίσωσης των δύο ειδών.
Όλοι οι σκύλοι γαβγίζουν το ίδιο;
Το γάβγισμα του κάθε σκύλου είναι μοναδικό, όπως και η δικιά μας φωνή. Η χροιά του γαβγίσματος του σκύλου είναι αποτέλεσμα της ανατομίας του, των φωνητικών χορδών, του μήκους και όγκου των υπολοίπων κοιλοτήτων του αναπνευστικού, και όχι μόνο.
Όλα αυτά αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο αέρας πάλλεται, όταν αποβάλλεται από τους πνεύμονες του σκύλου, και, κατ’ επέκταση, το γάβγισμα.
Έτσι, ένας σκύλος είναι σε θέση να καταλάβει το κατά προσέγγιση μέγεθος του σκύλου που γαβγίζει. Επίσης, μικρόσωμα σκυλιά τροποποιούν το γάβγισμά τους, ώστε να «υποδύονται» μεγαλόσωμα σκυλιά.
Ακόμα, κάποιες ράτσες σκύλων είναι πιο ενεργές, φωνητικά, από κάποιες άλλες.
Είναι μια μαθημένη, ή ενστικτώδης συμπεριφορά;
Το γάβγισμα είναι ενστικτώδες. Ωστόσο, η εμφάνιση της συμπεριφοράς, κατά την πορεία του σκύλου, γίνεται υπό συνειδητό έλεγχο και μπορεί να επηρεαστεί από περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Αν ένας σκύλος γαβγίζει και πετυχαίνει κάτι θετικό γι’ αυτόν, ακόμα και αν δεν ήταν το γάβγισμα η πραγματική αιτία, αυτό θα ενισχυθεί. Ακόμα και το ότι φωνάζουμε στον σκύλο επειδή γαβγίζει, μπορεί να αποτελέσει έναν ενισχυτικό παράγοντα.
Πέραν αυτού, ο σκύλος είναι ένα κοινωνικό είδος και επηρεάζεται από το άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον.
Τι μπορώ να κάνω;
Το γάβγισμα, όπως όλες οι συμπεριφορές, πρέπει να αξιολογείται ως μια μοναδική περίπτωση. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε αποτελεσματικά την αιτία του γαβγίσματος. Την ανάγκη την οποία προσπαθεί ο σκύλος να εκπληρώσει, επιτελώντας τη συγκεκριμένη συμπεριφορά στο συγκεκριμένο περιβάλλον υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες.
Μόλις το βρούμε αυτό, και το αλλάξουμε, ο σκύλος δεν θα έχει λόγο να γαβγίζει. Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι να μη «γαβγίζουμε» και εμείς μαζί με τον σκύλο μας.
Το να τον μαλώνουμε για κάτι το οποίο έχει αναπαραχθεί να κάνει εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, και είναι μια απολύτως φυσιολογική συμπεριφορά, είναι απλά εγωιστικό. Τις περισσότερες φορές, αυτού του είδους η συναναστροφή μπορεί να αυξήσει το γάβγισμα.
Άλλωστε, το «μαλώνω τον σκύλο» είναι σχετικό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οποιοδήποτε αρνητικό ερέθισμα βιώνει ο σκύλος μας, θα μας οδηγήσει ακόμα πιο μακριά από τον στόχο μας, αν αυτός είναι η ευζωία του φίλου μας και η αρμονική συνύπαρξή μας με κοινό γνώμονα τον σεβασμό και την αγάπη».
*Ο Σεραφείμ Καρυπίδης είναι approved instructor της Academy of Dog Training and Behaviour (Adtb) και εδώ και δύο χρόνια παρακολουθεί μαθήματα για το Advanced Diploma in Canine Behaviour Management (ADCBM) του Compass Education.
Βιβλιογραφία:
- Feddersen-Petersen, D. U.(2002) Vocalization of European wolves (Canis lupus lupus L.) and various dog breeds (Canis lupus f. fam.), Arch. Anim. Breed., 43, 387–398, https://doi.org/10.5194/aab-43-387-2000
- Maros, K., Pongrácz, P., Bárdos, G., Molnár, C., Faragó, T. and Miklósi, Á., 2008. Dogs can discriminate barks from different situations. Applied Animal Behaviour Science, 114(1-2), pp.159-167. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2008.01.022
- Pongrácz, P., Molnár, C. and Miklósi, Á., 2010. Barking in family dogs: An ethological approach. The Veterinary Journal, 183(2), pp.141-147. https://doi.org/10.1016/j.tvjl.2008.12.010
- Wells, D., 2001. The effectiveness of a citronella spray collar in reducing certain forms of barking in dogs. Applied Animal BehaviourScience, 73(4), pp.299-309. https://doi.org/10.1016/S0168-1591(01)00146-0
- Yin, S. (2002). A new perspective on barking in dogs (Canis familaris.). Journal of Comparative Psychology. 116(2), 189–193. https://doi.org/10.1037/0735-7036.116.2.189
- Yin, S. and McCowan, B. (2004). Barking in domestic dogs: context specificity and individual identification. Animal Behaviour.68(2), pp. 343-355. https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2003.07.016
Διαβάστε επίσης:
Γάβγισμα: Τι αποκαλύπτει για τη διάθεση του σκύλου
Γάβγισμα στο μπαλκόνι: Πώς θα κάνετε τον σκύλο σας να σταματήσει
