Πολλοί είναι οι ιδιοκτήτες/κηδεμόνες σκύλων που ερμηνεύουν με εσφαλμένο τρόπο τις συμπεριφορές του μικρού τους φίλου. Που του αποδίδουν χαρακτηρισμούς και… προθέσεις, που δεν του αρμόζουν.
Η επαγγελματίας θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, Ασπασία Σκιαδαρέση, αποκαθιστά την αλήθεια σχετικά με τις μη επιθυμητές συμπεριφορές σκύλων. Εξηγεί τις αιτίες τους, και γιατί είναι άστοχες οι ερμηνείες που τους δίνουν οι ιδιοκτήτες/κηδεμόνες τους.
«Μερικά από τα λόγια που ακούω καθημερινά από κηδεμόνες σκύλων, είναι τα εξής:
- Όταν φεύγω, ο σκύλος μου ουρεί παντού μέσα στο σπίτι: θέλει να με εκδικηθεί, επειδή τον άφησα μόνο του
- Επειδή άργησα να γυρίσω στο σπίτι, ο σκύλος μου διέλυσε τα έπιπλα: από πείσμα.
- Ο σκύλος μου, μου κρατάει κακία: με κοίταξε με ύφος και πήγε στο δωμάτιό μου.
- Ο σκύλος μου με δάγκωσε για να κυριαρχήσει: όταν του έβαλα φαγητό, πήγα να του το πάρω. Ήθελα να δω πώς θα αντιδράσει.
- Ο σκύλος μου γαβγίζει ασταμάτητα στο μπαλκόνι: θέλει να μου σπάσει τα νεύρα.
- Ο σκύλος μου δεν τρώει τις κροκέτες του. Μένει πεισματικά νηστικός: είναι πολύ εγωιστής.
- Ο σκύλος μου είναι πολύ ζηλιάρης γιατί, όταν χάιδεψα έναν άλλον και του έδωσα μια λιχουδιά, ο δικός μου του επιτέθηκε.
Πάμε να δούμε ένα – ένα τα παραδείγματα και να εξηγήσουμε τους πραγματικούς λόγους, για τους οποίους ο σκύλος μας έχει αυτές τις συμπεριφορές.
1. Ο σκύλος μου κάνει τσίσα παντού μέσα στο σπίτι όταν φεύγω. Γιατί, πολύ απλά:
- μένει μόνος του και φοβάται, αγχώνεται (συμπεριφορές που σχετίζονται με τον αποχωρισμό)
- κατά το παρελθόν τον έχω μαλώσει και βρίσκει την ευκαιρία να κάνει την ανάγκη του όταν δεν είμαι μπροστά
- δεν φρόντισα να τον πάω βόλτα για να κάνει την ανάγκη του.
2. Ο σκύλος μου καταστρέφει τα έπιπλα όταν απουσιάζω από το σπίτι. Γιατί, πολύ απλά:
- αργώ να επιστρέψω στο σπίτι και ξεπερνώ τις συνήθεις ώρες απουσίας μου (ο σκύλος μπορεί να τις υπολογίσει)
- φοβάται, αγχώνεται (συμπεριφορές που σχετίζονται με τον αποχωρισμό)
- με το μασούλημα εκκρίνει ορμόνες που τον βοηθούν να ηρεμεί
- είναι ελλιπής η εκτόνωσή του. Οφείλουμε να εμπλουτίσουμε το περιβάλλον του με παιχνίδια, παιχνίδια μασήματος, μουσική κ.ά.
3. Ο σκύλος μου πήγε στο δωμάτιό μου. Γιατί, πολύ απλά:
- εκεί νιώθει ασφάλεια
- φοβάται: άκουσε κάτι, που εμείς δεν μπορούμε να ακούσουμε σε μεγάλη εμβέλεια
- νυστάζει, δεν έχει ξεκουραστεί αρκετά
- θέλει την ησυχία του.
4. Ο σκύλος μου με δάγκωσε όταν του πήρα το φαγητό του. Γιατί, πολύ απλά:
- κάνει πολύ καλά αυτό που ξέρει: διαφύλαξη πόρων (ένστικτο)
- δεν του μάθαμε να μοιράζεται, να έχει υπομονή, να αφήνει πράγματα και καταστάσεις
Δεν υπάρχει λόγος να ενοχλούμε έναν σκύλο όταν τρώει.
5. Ο σκύλος μου γαβγίζει ασταμάτητα στο μπαλκόνι. Γιατί, πολύ απλά:
- του δίνω συνεχή ή μόνιμη πρόσβαση στο μπαλκόνι
- του έμαθα να γαβγίζει στο μπαλκόνι, αλλά τώρα με ενοχλεί
- τον έχω επιβραβεύσει γι’ αυτήν τη συμπεριφορά
- βλέπει κάτι, όπως μια γάτα (ένστικτο)
- κάτι βλέπει ή ακούει, όπως ένα μηχανάκι, και φοβάται.
6. Ο σκύλος μου δεν τρώει τις κροκέτες του. Γιατί, πολύ απλά:
- δεν του αρέσουν
- τον έχουμε μάθει να μην του αρέσουν
- έχουν κάποιο συστατικό ή μυρωδιά που τον ενοχλεί
- δεν έχει όρεξη
- έχει προβλήματα υγείας.
7. Ο σκύλος μου επιτέθηκε στον άλλον σκύλο. Γιατί, πολύ απλά:
- κάνει διαφύλαξη πόρων (εμάς), αλλά και της λιχουδιάς (ένστικτο)
- έχει την ασφάλειά του, δηλαδή εμάς και την τροφή του, και προστατεύει με αυτόν τον τρόπο δύο πολύ βασικά γι’ αυτόν πράγματα.
Βλέπετε, λοιπόν, ότι ο σκύλος μας δεν εκδηλώνει αυτές τις συμπεριφορές επειδή θέλει να μας εκδικηθεί, ή διότι έχει πεισμώσει. Ούτε μας κρατά κακία, ούτε αδιαφορεί. Δεν είναι κυριαρχικός και δεν έχει καμία… πρόθεση να μας εκνευρίσει. Δεν χαρακτηρίζεται από εγωισμό, ή ζήλια.
Όλα όσα προαναφέραμε, ονομάζονται, απλά, ανθρωπομορφισμός. Με τον όρο αυτόν νοείται η προσπάθεια του ανθρώπου να αποδώσει σε μη ανθρώπινα όντα, αντικείμενα, φυσικά ή υπερφυσικά φαινόμενα και ζώα, ανθρώπινες ιδιότητες ή μορφή.
Όταν ο άνθρωπος ένοιωσε ένα αίσθημα ασφάλειας για τον κόσμο, άρχισε και να τον νοηματοδοτεί καθ’ ομοίωση του εαυτού του.
Απέδιδε, με άλλα λόγια, διαθέσεις και δυνάμεις ανθρώπινες, τόσο σε έμψυχα όντα όσο και σε άψυχα αντικείμενα, αναγνώριζε «ψυχή» σε όλα τα πράγματα, αλλά και στα γεγονότα. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούσε νόημα ο κόσμος.
Όλα αισθάνονται και ενεργούν όπως αυτός. Η ζωντάνια, η διεκδίκηση, η επικοινωνία, γίνονται στα μάτια του ανθρώπου μία σχέση συνομολόγησης που εγκαθιδρύεται μέσα από τη δική του πρωτοβουλία.
Πώς, όμως, λειτουργεί, πραγματικά, ο σκύλος;
Μελέτες δείχνουν ότι τα ζώα με νοημοσύνη, όπως ο σκύλος, φυσικά και έχουν αισθήματα, αλλά και συναισθήματα. Ακόμα και εν-συναίσθηση. Σημαντικό είναι ότι γνωρίζουμε πως η ποικιλία των συναισθημάτων που διαθέτει ο σκύλος, δεν θα ξεπεράσει αυτά που νοιώθει ένα παιδί ηλικίας δύο – δυόμισι ετών. Αυτό σημαίνει ότι ένας σκύλος έχει όλα τα βασικά συναισθήματα: χαρά, φόβο, αγάπη, αλλά δεν μπορεί να βιώσει τα πιο περίπλοκα, όπως είναι η ενοχή, η υπερηφάνεια και η ντροπή.
Αυτό που οφείλουμε πραγματικά να κατανοήσουμε, είναι το τι είναι ο σκύλος, πώς λειτουργεί, και πώς σκέφτεται.
Η μάθηση και η εκπαίδευση θα μας οδηγήσουν στο να ωριμάσει η σκέψη μας, και στο να δώσουμε σωστές ερμηνείες.
Ο σκύλος μας, απλά, μπορεί να φοβάται, να αγχώνεται, να έχει ενστικτώδη συμπεριφορά.
Δεν φροντίσαμε, όμως, να τον εκπαιδεύσουμε και να εκπαιδευτούμε κι’ εμείς μαζί του για να μάθουμε. Και να του δώσουμε την επιλογή να συμπεριφερθεί με ορθό τρόπο. Πολλές είναι οι φορές που τον έχουμε μαλώσει, οδηγώντας τον σε μη επιθυμητές συμπεριφορές. Δεν είμαστε συνεπείς και, σίγουρα, ένα πρόβλημα υγείας τον ωθεί σε μια συμπεριφορά.
Αντιλαμβανόμενοι, λοιπόν, ότι ο σκύλος έχει πολλές ομοιότητες με ένα παιδί δύο – δυόμισι ετών, τόσο στις συμπεριφορές όσο και στην επίλυση των προβλημάτων, επ’ ουδενί δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα του ανθρωπομορφισμού: να συγκρίνουμε τα δύο αυτά διαφορετικά πλάσματα. Όσο δύσκολο κι αν είναι. Και να κατανοήσουμε τις διαφορές.
Οφείλουμε, τουλάχιστον, να προσπαθήσουμε να διδαχθούμε και να ενημερωθούμε, για να είμαστε σωστοί απέναντι στον σκύλο μας».
Πηγές:
- Απόστολος Αποστόλου (Φιλοσοφική Συμβουλευτική)
- Stanley Coren PhD., DSc, FRSC
*Η Ασπασία Σκιαδαρέση είναι απόφοιτη της Σχολής Star Dogs και ασκεί το επάγγελμα της θετικής εκπαιδεύτριας. Διδάσκει στους μαθητές της βασική εκπαίδευση και, παράλληλα, βοηθά στην επίλυση μη επιθυμητών συμπεριφορών. Μετεκπαιδεύεται συνεχώς στο αντικείμενό της. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1977 και ζει με την οικογένειά της στην Πάτρα.
