Το να ξαναμπορέσει να δει ένας άνθρωπος που έχει χάσει την όρασή του ήταν μέχρι πρότινος σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μια πρωτοποριακή συσκευή που οι επιστήμονες εμπνεύστηκαν από το Star Trek, όμως, βοηθά τώρα πέντε ασθενείς να δουν ξανά.
Η συσκευή που μοιάζει με εκείνη που φορούσε ο υπολοχαγός Geordi La Forge από τη δημοφιλή αμερικανική σειρά αντιμετωπίζει μια κοινή αιτία βλάβης της όρασης, την εκφύλιση ωχράς κηλίδας.
Εθελοντές που έπασχαν από εκφύλιση ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας έλαβαν μέρος σε κλινική δοκιμή που διεξήγαγε η εταιρεία που σχεδίασε αυτό το βιονικό σύστημα και, χρησιμοποιώντας τη συσκευή, κατάφεραν να διαβάσουν διάφορα γράμματα. Πρόκειται για γυαλιά που μεταφράζουν τις οπτικές πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον σε εικόνες που μπορεί να αντιληφθεί όποιος τα φορά.
Η συσκευή αποτελεί από ένα ζευγάρι γυαλιά εξοπλισμένα με βιντεοκάμερα, που συνδέεται με ένα μικρό επεξεργαστή. Πριν φτάσουν στο σημείο να αναγνωρίσουν τις εικόνες, οι ασθενείς πρέπει να έχουν ένα τσιπ υπολογιστή που ενεργοποιείται με το φως εμφυτευμένο πίσω από τον αμφιβληστροειδή τους. Αυτός ο μικροσκοπικός επεξεργαστής μετατρέπει τις οπτικές πληροφορίες που λαμβάνονται από τα γυαλιά σε μια εικόνα υπέρυθρης ακτινοβολίας, την οποία τα γυαλιά επιστρέφουν πίσω στο μάτι.
Οι ηλεκτρικοί παλμοί ενεργοποιούν τα ηλεκτρόδια μέσα στο τσιπ (διαστάσεων 2mmx2mm), το οποίο με τη σειρά του στέλνει σήμα στο οπτικό νεύρο και στη έτσι ο εγκέφαλος μπορεί να δομήσει μια εικόνα που μπορεί να γίνει ορατή από τον ασθενή.
Το τσιπ περιέχει σχεδόν 400 ηλεκτρόδια, σχεδιασμένα να διεγείρουν τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς ώστε να μεταφέρουν τις εικόνες στον εγκέφαλο. Εμφυτεύεται κάτω από τον αμφιβληστροειδή, με την εταιρεία να ισχυρίζεται ότι η όλη διαδικασία είναι ελάχιστα επεμβατική.
Οι ασθενείς που συμμετείχαν στη δοκιμή, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Hopital des Quinze Vingts στο Παρίσι, έπασχαν από εκφύλιση ωχράς κηλίδας ξηρού τύπου, δηλαδή τον συχνότερο τύπο της πάθησης που επηρεάζει το κεντρικό τμήμα της όρασης δημιουργώντας κενά και «μουτζούρες» καθιστώντας δύσκολη την πραγματοποίηση καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως η ανάγνωση ή η αναγνώριση προσώπων.
Σύμφωνα με τη γαλλική εταιρεία, κατά τις δοκιμές δεν υπήρξαν σοβαρές επιπλοκές στους ασθενείς μετά τους 12 μήνες. «Οι ασθενείς είναι πολύ χαρούμενοι. Φυσικά, υπάρχουν διαφορές όσον αφορά στο τι βλέπει κάποιος, αλλά οι περισσότεροι ανέφεραν ότι μπόρεσαν να δουν το φως και ακόμα και σχέδια, αριθμούς ή γράμματα που δεν έβλεπαν πριν», σχολίασε ο διευθυντής της εταιρείας, Lloyd Diamond.
Σημειώνεται, ωστόσο, ότι η όραση των ασθενών συνεχίζει να είναι περιορισμένη, καθώς το εμφύτευμα μπορεί να δημιουργήσει εικόνες με λιγότερα από 400 pixels.
Πώς λειτουργεί η συσκευή
Το τσιπ, που λειτουργεί μετατρέποντας το φως σε ηλεκτρική ενέργεια, δεν μετακινείται μετά την εμφύτευση καθώς οι ιστοί αναπτύσσονται γύρω από αυτό. Μια ενσωματωμένη μίνι κάμερα τοποθετημένη στα γυαλιά συλλαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα, η εικόνα επεξεργάζεται και απλοποιείται από τον επεξεργαστή μέσω αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης και μέσω αυτής της διαδικασίας εξάγονται πολύτιμες πληροφορίες, σε απλοποιημένη μορφή.
Στη συνέχεια, ο ψηφιακός προβολέας στέλνει πίσω στα γυαλιά τις εικόνες μέσω παλμών υπέρυθρης ακτινοβολίας, η οποία ενεργοποιεί το φωτοβολταϊκό τσιπ. Μετά την εμφύτευση, οι ασθενείς θα πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν το σύστημα και με την ανάλογη εξάσκηση να μπορούν να δουν μαύρα, άσπρα και γκρίζα σχήματα.
Περισσότερες δοκιμές του συστήματος προγραμματίζονται από την εταιρεία μέσα στο επόμενο διάστημα, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία βελτίωσης των αλγορίθμων που εμπλέκονται στο σύστημα και έχει ήδη ανακοινώσει τη συσκευή επόμενης γενιάς.
