Η άσκηση φαίνεται να προσφέρει στην υγεία μια πλειάδα οφελών, από τις ορμόνες που προκαλούν ευτυχία μέχρι την καλύτερη φυσική κατάσταση. Τώρα, νέα έρευνα δείχνει ότι μπορεί να ενισχύσει το μυαλό.
Συγκεκριμένα, σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Medicine & Science in Sports & Exercise, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα βρήκαν ότι αρκεί μία και μόνο φορά άθλησης για να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες και τη μνήμη των ηλικιωμένων. Στα πειράματα που περιελάμβαναν σωματική άσκηση, εξετάσεις εγκεφάλου και τεστ μνήμης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που έκαναν μία μεμονωμένη άσκηση είχαν τα ίδια γνωστικά οφέλη και βελτιωμένη μνήμη με εκείνους που ασκούνταν περισσότερο και πιο τακτικά.
«Μια θετική πτυχή της μελέτης αυτής είναι ότι προσφέρει τη δυνατότητα της θεώρησης των οφελών μέρα με τη μέρα. Αναλογιζόμενος κανείς τις συμπεριφορικές αλλαγές και τα γνωστικά οφέλη που έχει από τη φυσική δραστηριότητα, μπορεί απλά να ασκηθεί σήμερα και να δει αποτελέσματα. Δε χρειάζεται, λοιπόν, να προπονηθεί για μαραθώνιο για να αποκομίσει τα βέλτιστα οφέλη», αναφέρει η Michelle Voss, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Ψυχολογίας και Εγκεφάλου και συγγραφέας της μελέτης.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η άσκηση μπορεί πράγματι να προσφέρει πνευματική ώθηση, με τα πλεονεκτήματα να ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο: Ο ένας μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική ικανότητα και τη μνήμη του, ενώ κάποιος άλλος να δει από λίγο έως και καθόλου όφελος. Ωστόσο, λίγες είναι οι μέχρι τώρα έρευνες σχετικά με το πώς μια μεμονωμένη φορά φυσικής δραστηριότητας μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική ικανότητα και τη μνήμη εργασίας συγκεκριμένα στους ηλικιωμένους, παρά τις ενδείξεις ότι κάποιες εγκεφαλικές λειτουργίες φθίνουν όσο οι άνθρωποι γερνούν.
Η Δρ. Voss, λοιπόν, θέλησε να δώσει έμφαση σε αυτό, εξετάζοντας 34 υγιείς ενηλίκους μεταξύ 60 και 80 ετών, οι οποίοι δεν γυμνάζονταν τακτικά. Καθένας από αυτούς κλήθηκε να κάνει στατικό ποδήλατο αρχικά με μικρή και έπειτα με μεγαλύτερη αντίσταση για 20 λεπτά. Πριν και μετά από κάθε μια από τις δύο ασκήσεις, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε εξέταση εγκεφάλου και σε ένα τεστ μνήμης.
Οι ερευνητές βρήκαν ότι σε κάποια άτομα είχε αυξηθεί η συνδεσιμότητα μεταξύ του μέσου κροταφικού λοβού (που περιβάλλει τον ιππόκαμπο, το κέντρο μνήμης του εγκεφάλου) και του βρεγματικού και προμετωπιαίου λοβού, δύο περιοχών που εμπλέκονται στις διαδικασίες της γνωστικής ικανότητας και της μνήμης. Τα ίδια αυτά άτομα απέδωσαν καλύτερα στα τεστ μνήμης, ενώ άλλα παρουσίασαν ελάχιστα οφέλη. Πάντως, η ώθηση στη γνωστική ικανότητα και τη μνήμη από τη μεμονωμένη δόση άσκησης διήρκησε μόνο για λίγο.
«Τα οφέλη μπορεί να εμφανιστούν πολύ γρηγορότερα από ό,τι νομίζουν κάποιοι. Αυτό που μας ελπίζουμε μέσα από όλα αυτά είναι ότι πολλοί άνθρωποι θα συνεχίσουν να ασκούνται, καθώς αυτά τα οφέλη είναι προσωρινά», σημειώνει η Δρ. Voss.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν, επίσης, να κάνουν και τακτική άσκηση με στατικό ποδήλατο για 50 λεπτά τρεις φορές την εβδομάδα σε διάστημα τριών μηνών. Η μία ομάδα έκανε ποδήλατο μέτριας έντασης και η άλλη ήπιας, με τα περισσότερα άτομα τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη περίπτωση να παρουσιάζουν νοητικά πλεονεκτήματα, όπως φάνηκε από τις εξετάσεις εγκεφάλου και τα τεστ μνήμης που πραγματοποιήθηκαν στην αρχή και στο τέλος της τρίμηνης περιόδου άσκησης. Αποδείχθηκε, ωστόσο, ότι τα εγκεφαλικά οφέλη δεν ήταν μεγαλύτερα από τις βελτιώσεις που υπήρξαν όταν οι συμμετέχοντες ασκήθηκαν για μία και μόνο φορά.
Σημειώνεται, πάντως, ότι η μελέτη αυτή αποτελούνταν από λίγους συμμετέχοντες, από τους οποίους αποκλείστηκαν άτομα με χρόνιες παθήσεις ή λάμβαναν β-αναστολείς. Για να αντιμετωπίσει αυτούς τους περιορισμούς, η ερευνητική ομάδα επέκτεινε το δείγμα συμμετεχόντων στην τρέχουσα, πενταετή μελέτη που πραγματοποιεί για να επιβεβαιώσει τα αρχικά ευρήματα και να μάθει περισσότερα για τον τρόπο με τον οποίο η άσκηση τροποποιεί τον εγκέφαλο των ηλικιωμένων ανθρώπων.
