Αναρίθμητες μελέτες έχουν γίνει για τις αρνητικές συνέπειες του λίπους στην ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, υπάρχει και το λεγόμενο «καφέ» λίπος (καφέ λιπώδης ιστός) που μας προστατεύει από την παχυσαρκία και τον διαβήτη.
Μάλιστα μια νέα μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο Rutgers και δημοσιεύθηκε στο Nature, με συγγραφέα τον διακεκριμένο καθηγητή του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Λάμπρο Συντώση, έρχεται να αναδείξει νεότερες πληροφορίες για τον ρόλο του καφέ λίπους στην ανθρώπινη υγεία. Ενδεχομένως δε και να οδηγήσει στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων για την θεραπεία της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2.
Το καφέ λίπος θεωρείται καλό καθώς είναι πηγή «θέρμανσης» του ανθρώπινου σώμα. Εντοπίζεται σε ποσότητες ολίγων γραμμαρίων στον αυχένα, την κλείδα, τα νεφρά και την σπονδυλική στήλη. Όταν βρεθούμε σε συνθήκες ψύχους, το καφέ λίπος ενεργοποιείται χρησιμοποιώντας τη γλυκόζη και τα λιπίδια του αίματος για να παράγει θερμότητα και να μείνουμε ζεστοί.
Οι ερευνητές παρατήρησαν λοιπόν ότι μπορεί να βοηθήσει το σώμα να φιλτράρει και να απομακρύνει από το αίμα τα αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (branched-chain amino acids, BCAA).
Τα BCAA, κυρίως η λευκίνη, η ισολευκίνη και η βαλίνη, εμπεριέχονται σε τροφές, όπως τα αβγά, το κρέας, τα ψάρια, το κοτόπουλο και το γάλα, αλλά και σε συμπληρώματα διατροφής που παίρνουν αθλητές αλλά και όσοι προσπαθούν να «χτίσουν» μυϊκή μάζα.
Σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις στο αίμα, τα εν λόγω αμινοξέα είναι σημαντικά για την καλή υγεία του ανθρώπου. Αλλά σε πλεονάζουσες ποσότητες σχετίζονται με τον διαβήτη και την παχυσαρκία.
Οι ειδικοί του αμερικανικού πανεπιστημίου παρατήρησαν ότι τα άτομα με λίγο ή καθόλου καφέ λίπος είχαν μειωμένη ικανότητα εκκαθάρισης των BCAA από το αίμα τους και αυτό μπορεί να τους εκθέτει σε κίνδυνο εκδήλωσης παχυσαρκίας και διαβήτη.
Παράλληλα, οι επιστήμονες έλυσαν και έναν μυστήριο που ταλαιπωρεί τους ερευνητές εδώ και 20 χρόνια σχετικά με το καφέ λίπος: πως τα BCAA μπαίνουν στα μιτοχόνδρια που παράγουν ενέργεια και θερμότητα στα κύτταρα. Βρήκαν λοιπόν ότι μια νέα πρωτεΐνη, η SLC25A44, ελέγχει τον ρυθμό που το καφέ λίπος καθαρίζει τα αμινοξέα από το αίμα και τα χρησιμοποιεί για να παράγει ενέργεια και θερμότητα.
«Η μελέτη μας εξηγεί το παράδοξο ότι τα συμπληρώματα BCAA μπορούν να είναι ωφέλιμα για εκείνα τα άτομα που έχουν ενεργό καφέ λίπος, όπως τα υγιή άτομα, αλλά μπορεί να είναι καταστροφικά για άλλους, όπως οι ηλικιωμένοι, οι παχύσαρκοι και όσοι έχουν διαβήτη», εξηγεί ο Δρ. Λάμπρος Συντώσης που προεδρεύει του Τμήματος Κινησιολογίας και Υγείας της Σχολής Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου Rutgers, ενώ είναι και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Robert Wood Johnson του ιδίου ακαδημαϊκού ιδρύματος.
Ο Λάμπρος Συντώσης, καθηγητής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και του αμερικανικού Πανεπιστημίου Rutgers
Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να καθορίσουν αν η απορρόφηση των BCAA από το καφέ λίπος μπορεί να ελεγχθεί μέσω περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η έκθεση σε ήπιο ψύχος ή δια της κατανάλωσης πικάντικων φαγητό ή και φαρμάκων. «Αν μπορεί να γίνει αυτό τότε θα βελτιώνονταν τα επίπεδα του σακχάρου που σχετίζονται με τον διαβήτη και την παχυσαρκία», σημειώνει ο Δρ. Συντώσης.
