Ένα παλιό αγγλικό ανέκδοτο μιλάει για κάποιον που επισκέπτεται τον νευρολόγο αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί τον λόγο που έκλεισε το ραντεβού. Στην ερώτηση του γιατρού από πότε έχει αρχίσει να ξεχνάει ο ασθενής ισχυρίζεται ότι δεν θυμάται και στις επίμονες ερωτήσεις του για τη φύση του προβλήματος, ρωτάει απορημένος: «ποιο πρόβλημα;». Ασφαλώς, η υπερβολή της ιστορίας είναι δεδομένη, ωστόσο το ζήτημα της μνήμης υφίσταται για ουκ ολίγους.
Όλο και περισσότεροι πια δεν θυμούνται στην καθημερινότητά τους, χωρίς αυτό να υποδηλώνει ασθένεια – όχι μόνο ηλικιωμένοι, αλλά και πολύ νεότεροι. Ο καταιγιστικός ρυθμός της ζωής, η υπερσυσσώρευση δεδομένων στον περιορισμένης χωρητικότητας σκληρό μας δίσκο, γονιδιακοί, περιβαλλοντικοί και ψυχολογικοί παράγοντες συντελούν στην υποβάθμιση της μνήμης -μαζί με τις γνωστικές λειτουργίες-, κάτι συνηθισμένο για το 40% των Αμερικανών ηλικίας 65 ετών και άνω. Στην πραγματικότητα, όμως, το ζήτημα απασχολεί και νεότερες ηλικίες, καθώς, όπως αναφέρουν διάφορες μελέτες, ήδη από τα 25 μας χρόνια αρχίζουμε να χάνουμε μερικές από τις γνωστικές μας ικανότητες και η μνήμη μας να εξασθενεί ελαφρώς (έρευνα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν Center for Aging and Cognition). Μολονότι οι σύγχρονοι άνθρωποι δυσκολεύονται να θυμηθούν και ξεχνούν όλο και πιο εύκολα, υπάρχουν τρόποι για να διατηρήσετε τις αναμνήσεις σας ζωντανές καθώς μεγαλώνετε.
Ξεκινήστε με γκρέιπφρουτ
Αποτελεί καλή πηγή λυκοπενίου, μιας καροτενοειδούς χρωστικής την οποία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο «European Journal of Pharmacology» θεωρεί αποτελεσματική στην πρόληψη της απώλειας μνήμης με βάση έρευνες που έγιναν σε πειραματόζωα.
Καταναλώστε όστρακα
Οι υποτιθέμενες αφροδισιακές ιδιότητές τους δεν είναι ο μόνος λόγος για να προσθέσετε μερικά στρείδια στο μενού σας. Τα στρείδια, τα κυδώνια, τα χτένια κ.ά. είναι σημαντικές πηγές ψευδαργύρου και μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «British Journal of Nutrition» τα συνδέει με τη βελτιωμένη χωρική μνήμη (spatial memory) σε μεσήλικες και ηλικιωμένους. Πρόκειται για το μέρος της μνήμης που εμπλέκεται στην καταγραφή και την παρακολούθηση των πληροφοριών σχετικά με τον περιβάλλοντα χώρο.
Παίξτε επιτραπέζια
Ο χρόνος που αφιερώνει κάποιος για να παίξει μία φορά την εβδομάδα Monopoly ή Scrabble μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για τη διατήρηση των αναμνήσεών σας καθώς μεγαλώνετε. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπορντό διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες που έπαιζαν τακτικά επιτραπέζια παιχνίδια είχαν 15% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Χρησιμοποιήστε μνημοτεχνικές
Θυμηθείτε λίγο τα βοηθήματα σπουδών στο σχολείο, τα post it, τους μαρκαδόρους, τις ακροστιχίδες, τους τρόπους που σας βοηθούσαν να θυμάστε ημερομηνίες, ονόματα, γεγονότα. Χρησιμοποιήστε αυτές τις μεθόδους και προσπαθήστε να κάνετε εικόνα κάθε σημαντική πληροφορία. Τα τεχνάσματα αυτά θα σας βοηθήσουν πραγματικά να ανακαλέσετε πράγματα που αλλιώς θα ξεχνούσατε.
Προσθέστε κανέλα
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική επιθεώρηση Plos One, ποντίκια που λάμβαναν συμπλήρωμα εκχυλίσματος κανέλας εμφάνισαν ηπιότερα συμπτώματα της νόσου του Alz-heimer, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων που άπτονται της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας.
Περιορίστε το στρες
Εάν έχετε συλλάβει τον εαυτό σας να ξεχνάει ονόματα ή πού έχει σταθμεύσει το αυτοκίνητο, δεν είστε οι μόνοι. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αϊόβα έχουν συνδέσει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, με τη βραχύχρονη μνήμη. Ωστόσο, στρατηγικές όπως ο διαλογισμός, η αποσύνδεση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής χωρίς συνεχείς εντάσεις βοηθούν στο να ηρεμήσει το μυαλό και να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά.
Γελάστε με την καρδιά σας
Το γέλιο μπορεί να πετύχει περισσότερα απ’ το να σας κάνει πιο ευτυχισμένους. Είναι επίσης εξαιρετικό για τη διατήρηση της μνήμης. Μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Λόμα Λίντα (Καλιφόρνια) αποκάλυψε ότι το γέλιο μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης στο αίμα, η χρόνια απελευθέρωση της οποίας βλάπτει τους νευρώνες του ιππόκαμπου, οδηγώντας σε εξασθένηση των διαδικασιών της εκμάθησης και της μνήμης.
Βάλτε αβοκάντο στο πιάτο σας
Εάν χρειάζεστε περισσότερα κίνητρα για να προσθέσετε το αβοκάντο στη διατροφή σας -έχετε δοκιμάσει γουακαμόλε με γαρίδες;-, πείτε απλώς ότι το κάνετε για να διατηρήσετε τη μνήμη σας. Μελέτη του 2017 που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις έδειξε ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το αβοκάντο μπορούν να αυξήσουν την ευφυΐα και να καλυτερεύσουν τη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου βελτιώνοντας πιθανώς τη διατήρηση της μνήμης με την πάροδο του χρόνου.
Προτιμήστε αεροβική γυμναστική
Η τακτική άσκηση κάνει τον εγκέφαλό σας πιο ικανό να δημιουργεί και να διατηρεί μνήμες. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Κολούμπια διαπίστωσαν ότι η αερόβια άσκηση αυξάνει το μέγεθος του ιππόκαμπου, ο όγκος του οποίου συνδέεται με την αυξημένη γνωστική ικανότητα και τη διατήρηση της μνήμης. Αντιθέτως, η άσκηση στο γυμναστήριο με βάρη δεν φαίνεται να συμβάλλει στο ίδιο αποτέλεσμα.
Περιορίστε τη χρήση κινητού
Βασίζεστε στο smartphone σας ό,τι κι αν κάνετε. Αυτό όμως δεν είναι πάντα καλό, διότι ο επεξεργαστής του αντικαθιστά σταδιακά τον εγκέφαλό σας. Μη χρησιμοποιείτε το GPS συνεχώς, προσπαθήστε να βρείτε τον δρόμο μόνοι σας, ειδικά αν περπατάτε. Μην αναζητάτε διαρκώς κάποια πληροφορία χωρίς να δώσετε την ευκαιρία στη μνήμη σας να επεξεργαστεί το ερώτημα.
Απομνημονεύστε αυτή την τεχνική
Αφού διαβάσετε κάτι ή δείτε ένα ντοκιμαντέρ, λ.χ., πηγαίντε σε ένα σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο. Ξαπλώστε για δέκα λεπτά -φροντίζοντας να μην κοιμηθείτε- και ελέγξτε οι ίδιοι τον εαυτό σας για το τι ακριβώς έχει μάθει. Θέστε ερωτήματα και απαντήστε τα όσο μπορείτε καλύτερα. Μετά βγείτε από το δωμάτιο και πείτε σε κάποιον άλλο τι μάθατε. Αυτή η ανάδευση της μνήμης θα έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και σε όσους πρέπει να απομνημονεύουν ονόματα και αριθμούς για εργασιακούς, εκπαιδευτικούς ή μορφωτικούς λόγους.
Δοκιμάστε κάτι καινούριο
Μη μένετε στα ίδια. Πηγαίντε ένα εξωτικό ταξίδι, μάθετε μια ξένη γλώσσα, φοιτήστε σε ένα καλλιτεχνικό εργαστήρι ή συμμετάσχετε σε μια θεατρική ομάδα. Αρκετές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα καινούρια πράγματα και πρόσωπα στη ζωή ερεθίζουν την ικανότητα του εγκεφάλου να μαθαίνει νέες πληροφορίες, βοηθώντας σας να θυμάστε, ενώ να ανοίγει το μυαλό σας σε νέες σκέψεις και εμπειρίες.
