Η οσφυαλγία δηλαδή ο πόνος στη μέση, είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στο γιατρό. Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από τους σπονδύλους και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, ενώ οι σύνδεσμοι και οι μύες εξασφαλίζουν τη σταθερότητά της. Στο εσωτερικό της σπονδυλικής στήλης βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός από όπου περνούν τα νεύρα και κατευθύνονται σε διάφορα σημεία του σώματος.

Η οσφυϊκή μοίρα περιλαμβάνει πέντε σπονδύλους και παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της όρθιας θέσης, τη στροφή και την κάμψη του κορμού. Η οσφυαλγία έχει σαν κύριο σύμπτωμά της τον πόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή της πλάτης και μπορεί να προκληθεί από το τράβηγμα των μυών ή των συνδέσμων.

Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί εντελώς ξαφνικά για παράδειγμα μετά από έναν τραυματισμό (έτσι μπορεί να προκύψει το λουμπάγκο). Κάποιες φορές ο πόνος είναι συνεχής, ενώ άλλες μειώνεται με την αλλαγή της στάσης του σώματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ελαφριά άσκηση μπορεί να είναι ευεργετική, ενώ οι έντονες δραστηριότητες πρέπει να αποφεύγονται.

Η συμπίεση μιας νευρικής ρίζας που εξέρχεται από το σπονδυλικό σωλήνα μπορεί να προκαλέσει πόνο, ο οποίος τείνει να αντανακλά στην περιοχή που καταλήγει αυτό το νεύρο. Ο πόνος αυτός μπορεί να εκδηλωθεί λόγω έντονης προσπάθειας αλλά μπορεί να εμφανιστεί και εντελώς ξαφνικά.

Σε ποιους παράγοντες μπορεί να οφείλεται η οσφυαλγία

Η οσφυαλγία μπορεί να οφείλεται σε:

  • Τράβηγμα των μυών ή των συνδέσμων
  • Τραυματισμούς
  • Απότομες κινήσεις
  • Άρση βαρέων αντικειμένων
  • Υπερβολική σωματική προσπάθεια
  • Λανθασμένη στάση
  • Άσκηση χωρίς να έχει προηγηθεί προπόνηση
  • Υπερβολικό σωματικό βάρος

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με τη σπονδυλική στήλη. Η οσφυαλγία για παράδειγμα μπορεί να σχετίζεται με την σπονδυλαρθροπάθεια (αλλοίωση των χόνδρων που καλύπτουν τις αρθρώσεις ανάμεσα στους σπονδύλους) ή με το σχηματισμό οστεοφύτων (μικρά οστέινα μορφώματα που μοιάζουν με αγκάθια και όταν έρχονται σε επαφή με τα νεύρα προκαλούν πόνο).

Πότε πρέπει να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια

Όταν ο πόνος είναι μέτριας έντασης και είναι τοπικός ο ασθενής μπορεί να περιμένει μερικές μέρες γιατί μπορεί να υποχωρήσει μόνος του. Αν όμως ο πόνος είναι έντονος και συνεχής, αντανακλά σε ένα ή και στα δυο πόδια, παρατηρηθεί αδυναμία ή ευαισθησία στα κάτω μέλη και έχει προηγηθεί πέσιμο ή τραυματισμός στην πλάτη, τότε είναι καλό ο ασθενής να επισκεφθεί άμεσα το γιατρό.

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η οσφυαλγία

Με την επίσκεψη στο ιατρείο, ο γιατρός θα λάβει ένα πλήρες ιστορικό του ασθενή και θα εξετάσει τα αντανακλαστικά και τη δυνατότητα του να πραγματοποιήσει κάποιες κινήσεις. Στη συνέχεια μπορεί να ζητήσει να γίνει και μια ακτινογραφία της οσφυϊκής και της ιερής μοίρας στην σπονδυλική στήλη για να διαπιστωθεί η ύπαρξη αρθροπάθειας ή η μείωση του πάχους των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Εξετάσεις όπως η μαγνητική και η αξονική τομογραφία επιτρέπουν τον εκτενέστερο έλεγχο των μεσοσπονδύλιων δίσκων, των νευρικών ριζών και της κατάστασης των μυών, των τενόντων, των συνδέσμων και των αγγείων.

Όταν ο ασθενής διαπιστώσει κάποια μεταβολή στην ευαισθησία και την ισχύ των κάτω άκρων τότε ο γιατρός θα ζητήσει να γίνει και ένα ηλεκτρομυογράφημα που θα επιτρέψει τη μελέτη μετάδοσης των ερεθισμάτων μέσω των νεύρων.

Οσφυαλγία και πρόληψη

Η πρόληψη της οσφυαλγίας συνδέεται άμεσα με τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Η τακτική άσκηση μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη του πόνου της μέσης αυξάνοντας την δύναμη και την αντίσταση της. Πολύ αποτελεσματικοί τρόποι άσκησης είναι το κολύμπι και το περπάτημα, καθώς και ασκήσεις που ενδυναμώνουν τους κοιλιακούς, τους ραχιαίους και τους γλουτιαίους μύες. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι ο έλεγχος του σωματικού και η μείωσή του αν κριθεί απαραίτητο.

Παιδική οσφυαλγία

Η οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στην περιοχή της μέσης δεν είναι μια συνηθισμένη ενόχληση των παιδιών. Συνήθως έχει καλοήθη αιτιολογία αλλά μπορεί να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες όπως λοιμώξεις, νεοπλασίες κτλ. Η οσφυαλγία σε παιδιά και εφήβους τις περισσότερες φορές έχει μειωμένη διάρκεια και υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες. Όταν όμως τα συμπτώματα χειροτερεύσουν τότε η επίσκεψη στο γιατρό κρίνεται απαραίτητη.

Η παιδική οσφυαλγία μπορεί να οφείλεται σε:

  • μηχανική αιτιολογία (σχετίζεται με τραυματισμούς και κακώσεις)
  • ανωμαλίες κατά την ανάπτυξη
  • φλεγμονές
  • νεοπλασίες

Συμπτώματα που πρέπει να μας οδηγήσουν στο γιατρό:

  • απουσία τραυματισμού
  • πόνος στις αρθρώσεις
  • έντονος πόνος που ξυπνά το παιδί
  • πυρετός
  • απώλεια βάρους
  • καμία ανακούφιση με λήψη παυσίπονου
  • μειωμένη ενεργητικότητα του παιδιού

Ο γιατρός μέσα από την κλινική εξέταση αλλά και με τα αποτελέσματα της ακτινογραφίας ή της αξονικής τομογραφίας θα μπορέσει να διαπιστώσει τη βλάβη και να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για την οσφυαλγία. Όταν οφείλεται σε αναπτυξιακές ανωμαλίες ή σε κακώσεις θα συστηθεί παραμονή στο κρεβάτι, αποφυγή δραστηριοτήτων και λήψη παυσίπονων. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση ή χρήση κηδεμόνα. Όταν η αιτία είναι κάποια φλεγμονή τότε αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή.

Οσφυαλγία και θεραπευτική αντιμετώπιση

Η οσφυαλγία συνήθως εμφανίζεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Όταν τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερες από τρεις ημέρες η επίσκεψη στο γιατρό είναι απαραίτητη. Εκείνος ανάλογα με την αιτία, θα προτείνει και την αντίστοιχη θεραπευτική αγωγή. Σε ασθενείς με οσφυαλγία αρχικά συστήνεται ανάπαυση και παραμονή στο κρεβάτι για μια με δυο μέρες. Φυσικά πρέπει να αποφεύγονται όλες οι δραστηριότητες που μπορεί να επιβαρύνουν τη σπονδυλική στήλη. Ο γιατρός θα συστήσει και μια φαρμακευτική αγωγή με αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά για την ανακούφιση του πόνου. Ζεστά επιθέματα στην περιοχή μπορεί να έχουν επίσης ευεργετική δράση. Από τη στιγμή που ο πόνος θα αρχίσει να υποχωρεί ο ασθενής είναι καλό να ξεκινήσει πρόγραμμα με ήπια άσκηση για μυϊκή ενδυνάμωση.

Πολύ αποτελεσματικές θα φανούν και οι συνεδρίες στο χειροπράκτη. Μέσα από ειδικούς χειρισμούς ασθενής νιώθει ανακούφιση του πόνου και με τις μαλάξεις επιτυγχάνεται χαλάρωση του μυϊκού σπασμού.

Ο χειροπράκτης αρχικά προχωρά σε πλήρη ανάλυση της κίνησης των αρθρώσεων και ψηλαφώντας τους μύες και τους σπονδύλους της περιοχής θα εντοπίσει αν κάποιο νεύρο δέχεται πίεση. Η θεραπεία είναι σχεδόν ανώδυνη. Ο ασθενής με οσφυαλγία μπορεί να νιώσει ενόχληση κατά τη διάρκεια των πρώτων συνεδριών όπου πρόβλημα βρίσκεται στην οξεία φάση. Τέλος, θα συστήσει μια μορφή ήπιας άσκησης για να διατηρηθεί η ελαστικότητα των αρθρώσεων.

*Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τους κ.κ. Δημήτρη Βλάχο και Παντελή Βλάχο από το Θεραπευτήριο Βλάχου, Αναγεννήσεως 7 – 9, 3ος Όροφος Νέα Φιλαδέλφεια (Φανάρια Βλάχου), Τ.Κ. 143 42, 210 27 99 433