*Φωτογραφίες: William Faithful
Κάθε χρόνο περίπου 1,5 εκατομμύριο γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού, την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου στις γυναίκες. Στην Ελλάδα περίπου 4.500 γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με αυτό τον τύπο του καρκίνου και με τη δύσκολη διαδρομή που συνεπάγεται. Είναι βέβαιο ότι καθένα από τα 4.500 περιστατικά αντιστοιχεί σε μια ιστορία γεμάτη πόνο αλλά και δύναμη, στενοχώρια αλλά και αισιοδοξία, βάρος αλλά και σθένος, φόβο αλλά και θέληση, μια ιστορία γεμάτη αλήθεια και αγώνα για ζωή.
Το ygeiamou συνάντησε τέσσερις γυναίκες που μοιράστηκαν τη δική τους πολύτιμη ιστορία για τη συγκεκριμένη νόσο. Μίλησαν ανοιχτά, δεν φοβήθηκαν τις λέξεις, ούτε τα συναισθήματα, δεν κρύφτηκαν από τους άλλους, αποδέχτηκαν τον καρκίνο με το όνομά του και τον αντιμετώπισαν. Και στέλνουν, η καθεμία με τον δικό της μοναδικό τρόπο, ένα μήνυμα ζωής.
«Ο χειρότερος εχθρός μου ήταν και είναι ο φόβος»
Γρηγορία Βρυττία, 37 χρόνων, γλύπτρια
«Τον Ιανουάριο του 2019 έγινε η διάγνωση. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχα εντοπίσει έναν όγκο στο στήθος μου καθώς θήλαζα τον 2χρονο τότε γιο μου. Ηταν ένας κακοήθης ορμονοεξαρτώμενος όγκος.
Δρομολογήθηκαν η αφαίρεση, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και, τέλος, η ορμονοθεραπεία, την οποία θα ακολουθώ για άλλα πέντε χρόνια. Μοιράστηκα την ασθένεια, αναζήτησα γυναίκες που είχαν βρεθεί σε αυτή την κατάσταση. Πήρα καλές συμβουλές και κυρίως βρήκα τον χειρουργό μου, έναν εξαιρετικό γιατρό και άνθρωπο.
Οταν ξεκίνησα τη χημειοθεραπεία, ήμουν ανασφάλιστη. Χάρη στη νομοθεσία είχα πλήρη κάλυψη, στον “Αγιο Σάββα”. Η αντιμετώπιση όλων ήταν υποδειγματική. Ωστόσο, σε αντίθεση με την εμπειρία μου από το δημόσιο νοσοκομείο, η διαδικασία που πέρασα με τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) ήταν άσχημη.
Με βάση τον ιατρικό μου φάκελο μου χορήγησαν 67% ποσοστό αναπηρίας για δύο έτη, από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι και το 2021, και επίδομα 300 ευρώ τον μήνα. Το επίδομα δεν μου έχει καταβληθεί ακόμη. Μετά από πολύμηνη αναμονή και δεκάδες τηλέφωνα στις δημόσιες υπηρεσίες, ανακάλυψα πρόσφατα πως από το ΚΕΠΑ δεν είχε σταλεί η γνωμάτευση στον φορέα που θα κατέβαλλε τα χρήματα. Ηταν πολύ λυπηρό, να αισθάνομαι ότι το κράτος δεν με βλέπει και να αναζητώ μέσα σε τόσα προβλήματα μια απάντηση που κανείς δεν αισθανόταν ότι όφειλε να μου δώσει.
Από την πρώτη στιγμή αποδέχτηκα την ασθένεια και όλο το εύρος των προβλημάτων, αλλά και των συναισθημάτων που προκαλούσε. Ο χειρότερος εχθρός μου ήταν, και είναι, ο φόβος. Είναι συναίσθημα που τρώει τα σωθικά. Το αναγνώρισα νωρίς. Και έγινε η αρχή, αναγνώρισα τη θλίψη μου, αλλά και το βάρος της θλίψης των άλλων. Αλλοτε ήθελα και άλλοτε έπρεπε να είμαι δυνατή για τους άλλους.
Στην πορεία κατάλαβα ότι είναι σημαντικό να προσπαθώ να κρατώ απόσταση από την ασθένεια και επαφή με την καθημερινότητα, με το παιδί, τον σύντροφό μου, τους δικούς μου ανθρώπους, την τέχνη μου. Αποζητούσα τις μικρές ευτυχισμένες στιγμές της καθημερινότητας.
Αισθάνθηκα -αλλά ευτυχώς πρόσκαιρα- ότι έχασα πολλή δύναμη όταν έχασα τα μαλλιά μου. Δεν δικαιούμουν περούκα ως ανασφάλιστη. Τελικά δεν έβαλα.
Τα γυναικεία στήθη ήταν θέμα των γλυπτών μου. Τα έργα μου (http://texturesinart.blogspot.com) ήταν κυρίως άσπρα πριν από τον καρκίνο, τώρα έχουν χρώμα».
«Σε ευχαριστώ που έστειλες τον καρκίνο σε μένα και όχι στα παιδιά μου!»
Παναγιώτα Καλαβρουζιώτη, 49 χρόνων, δημοτική υπάλληλος
«27 Ιουνίου 2017: δεν ξεχνώ την ημερομηνία, τότε έγινε η διάγνωση. Είχα παραμελήσει, λόγω διαζυγίου και άλλων προβλημάτων, τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο. Οταν ο γιατρός, στην Πάτρα, μου το είπε, η πρώτη μου σκέψη ενστικτωδώς ήταν “Θεέ μου, αυτό ήταν; Ως εδώ;”. Χρειάστηκαν λίγα δευτερόλεπτα για να το διαγράψω και να σκεφτώ αυτό που με ακολουθεί ως σήμερα: “Σε ευχαριστώ που αγάπησα, αγαπήθηκα, αξιώθηκα να αποκτήσω και να μεγαλώσω τα παιδιά μου, είμαι χορτασμένη. Σε ευχαριστώ που έστειλες τον καρκίνο σε μένα και όχι στα παιδιά μου!”. Ακόμη το λέω, αλλά δεν κρύβω και την αγάπη μου για τη ζωή. Ναι, θέλω να ζήσω, και κυρίως να ζήσω ποιοτικά.
Τον Ιούλιο του 2017 υποβλήθηκα στην ογκεκτομή. Εκλαψα πολύ πριν από το χειρουργείο. Ακολούθησαν χημειοθεραπεία και ακτινοβολία. Η πρώτη χημειοθεραπεία ήταν δύσκολη, είχα εμετούς και τη 15η μέρα έχασα όλα τα μαλλιά μου. Μου στοίχισε πολύ, όμως, όταν έχασα φρύδια και βλεφαρίδες. Παράξενο ε; Να δίνεις μια τόσο μεγάλη μάχη και να σοκάρεσαι ή και να πέφτεις ψυχολογικά για τρίχες!
Μου ήταν δύσκολο να διαχειριστώ τον πόνο και την αγωνία των άλλων. Αισθάνθηκα αρκετές φορές ότι τους στηρίζω. Τα παιδιά μου, 18 και 22 χρόνων, ήταν κοντά μου, όσο έπρεπε. Ούτε να με βλέπουν διαλυμένη, ούτε να σηκώνουν βάρος. Τώρα λένε ότι ο καρκίνος είναι σαν ίωση, όπως τους λέω τόσο καιρό.
Οταν ολοκλήρωσα τα βασικά -γιατί η ορμονοθεραπεία θα συνεχιστεί για άλλα τρία χρόνια- άρχισα να κάνω πράγματα που μου αρέσουν, με γεμίζουν, έγινα πιο επιλεκτική, σαν να έδωσα άλλο νόημα στη ζωή μου.
Στον ξενώνα “Πνοή Αγάπης” βρήκα στήριξη, ψυχολογική αλλά και πρακτική. Δεδομένου ότι ερχόμουν από τη Ναύπακτο στην Αθήνα για τις θεραπείες μου, ήταν πολύ σημαντικό ότι είχα στέγη στον ξενώνα.
Τον Μάρτιο του 2018 διαγνώστηκα με καρκίνο στα οστά – ο καρκίνος μου δεν ήθελε να με εγκαταλείψει. Μου είχαν πει ότι ήταν μεταστατικός. Εκανα πάλι ακτινοβολίες και τώρα λαμβάνω αγωγή. Νιώθω συχνά ότι το σώμα μου δεν συνεργάζεται. Αλλά προσπαθώ να μην εγκαταλείπω την προσπάθεια. Ο επανέλεγχος κάθε τρεις μήνες μού προκαλεί άγχος, αλλά μου θυμίζει και τις νίκες που κέρδισα και τη δύναμη που διαπίστωσα ότι έχω».
«Ακουμπώ την τομή στο στέρνο μου και παίρνω δύναμη»
Μυρτώ Σαββίδου, 40 χρόνων, υπάλληλος τράπεζας
«Μερικές φορές φαίνεται τόσο μακρινός ο καρκίνος, νομίζω πως έχω ξεχάσει όσα συνέβησαν τον Μάιο του 2012. Ημουν 32 χρόνων, σχεδιάζαμε με τον σύντροφό μου τον γάμο μας. Η διάγνωση ότι έχει καρκίνο η αδελφή μου, μεγαλύτερη κατά οκτώ χρόνια, είχε πέσει σαν κεραυνός – επισπεύσαμε τον γάμο πριν από τις ακτινοθεραπείες που θα έκανε. Λίγο μετά τον γάμο, οι γιατροί μού συνέστησαν να ελεγχθώ κι εγώ, καθώς η αδελφή μου είχε κληρονομικό καρκίνο μαστού που οφειλόταν στο γονίδιο BRCA1.
Η διάγνωση ήταν σοκ. Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Οτι έχω και εγώ κακοήθεια στο στήθος, και ότι είναι το ίδιο γονίδιο. Το βάρος και τη στενοχώρια που είχα αισθανθεί όταν έμαθα για την αδελφή μου δεν το αισθάνθηκα. Μάλλον το αισθάνονταν οι άλλοι για μένα.
Οταν ξεπέρασα το πρώτο σοκ, ψύχραιμα ξεκίνησα σχεδόν την ίδια διαδρομή με την αδελφή μου: χειρουργείο, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία, ορμονοθεραπεία.
Η διαφορά ήταν ότι εγώ προχώρησα σε κατάψυξη ωαρίων. Μπήκα στη διαδικασία της θεραπείας ήρεμα, σιωπηλά, ακολουθούσα την αδελφή μου.
Μεγάλωσα απότομα με τη διάγνωση και απογαλακτίστηκα όταν χειρουργήθηκα. Ηταν πρωτόγνωρο και δύσκολο για όλους, κυρίως για τους γονείς μας. Ημουν πολύ τυχερή γιατί, εκτός από τον σύζυγό μου και την οικογένειά μου, είχα κοντά μου τις φίλες μου. Ηταν πάντα μαζί μου σε κάθε θεραπεία που έκανα και σήκωναν μαζί μου το βάρος της δικής μου ασθένειας αλλά και της αδελφής μου.
Το άγχος για τα μαλλιά και η τεχνητή εμμηνόπαυση με ταλαιπώρησαν – αυτά θυμάμαι πιο αγχωτικά ή πιο επώδυνα.
Το 2015 οι γιατροί μού επέτρεψαν να διακόψω την ορμονοθεραπεία και να κάνω εξωσωματική γονιμοποίηση με εμβρυομεταφορά. Ηταν ένα διάστημα γεμάτο άγχος, αγωνία και συναντήσεις με αδιάφορους ή και κακούς γιατρούς. Είχα καταψύξει 11 ωάρια και έμεινα έγκυος με το τελευταίο.
Αρχές του 2016 γέννησα τον γιο μας. Εμπνέομαι, δυναμώνω, προχωράω, χάρη σε αυτόν. Και το μόνο πράγμα που με κάνει να ανησυχώ ή και να αγωνιώ είναι μήπως το παιδί μου στερηθεί τη μαμά του…
Μου αρέσει να… γκρινιάζω για την καθημερινότητά μου τώρα, που δεν περιλαμβάνει πια νοσοκομεία και θεραπείες. Και μετά ακουμπώ την τομή στο στέρνο μου, εκεί που μου είχαν τοποθετήσει την υποδοχή για τη χημειοθεραπεία, και παίρνω δύναμη. Θυμάμαι όσα κατάφερα. Και συνεχίζω».
«Το χάδι της οικογένειάς μου είναι εδώ, παρηγορητικό βάλσαμο»
Ρίτσα Μελισσάρη, 59 χρόνων
«Το 2006 ψηλαφώντας ένα ογκίδιο στον μαστό ξεκίνησε ο προσωπικός μου Γολγοθάς. Επαφή με γιατρούς, γνωστές διαδικασίες και κατόπιν βιοψία, συνεστήθη από τον χειρουργό άμεση επέμβαση. Ακολούθησαν χειρουργεία (ολική μαστεκτομή) στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, κατόπιν χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες, ορμονοθεραπείες (τεχνητή εμμηνόπαυση) στο Αττικό Νοσοκομείο.
Οι στιγμές και ο χρόνος όλης αυτής της μάχης ήταν επώδυνες συναισθηματικά αλλά και σωματικά, όπως είναι φυσικό άλλωστε, με κορυφαίο γεγονός τις χημειοθεραπείες με τα επακόλουθά τους.
Ημουν μια εργαζόμενη μητέρα με ενδιαφέροντα και ζωή γεμάτη.
Ασχολιόμουν και ασχολούμαι με την άθληση, με την ανάγνωση βιβλίων, με εικαστικά ενδιαφέροντα.
Στην αρχή δέχεσαι έναν πυροβολισμό από έναν εχθρό, ξαφνιάζεσαι, αναρωτιέσαι και αναστατώνεις τον κόσμο γύρω σου, τον μέσα σου, για να βρεις το αίτιο της εκπυρσοκρότησης.
Μα, δεν υπάρχει ιστορικό κληρονομικότητας, μα, είμαι συνεπής και υπεύθυνη στον προληπτικό έλεγχο, μόλις πριν από έξι μήνες πήρα τα αποτελέσματα της μαστογραφίας… μα πώς; Θύμωνα, μονολογούσα, παραπονιόμουν.
Η γυναίκα, κόρη, μάνα, σύζυγος, τραυματίζεται, αγωνίζεται, χειρουργείται, ακρωτηριάζεται. Η γυναίκα-σύμβολο πάσχει, πονάει, αλλά και αντέχει. Μια οικογένεια, ένας σύζυγος και δύο μικρά παιδιά αφουγκράζονται τον πόνο και τον παραλογισμό της ασθένειας.
Το χάδι της οικογένειάς μου είναι εδώ, παρηγορητικό βάλσαμο και μια αγκαλιά ζεστή για τα παιδιά μου, αλλά όχι όμως απ’ όλους τους ανθρώπους που στο διάβα της ζωής μου λέγονταν “φίλοι”. Εκεί, σε αυτές τις ώρες ξεδιπλώνεται ο “έτερος” άνθρωπος, ο φίλος, που τελικά κάποιες φορές μένει μόνο η σκιά του.
Συνεχίζοντας κέρδισα τη μάχη που πάντα διεξάγεται με σημάδια που θυμίζουν έναν Γολγοθά. Στα χρόνια όμως που πέρασαν τακτοποιούνται καταστάσεις, σκέψεις, εικόνες.
Μια απέραντη ευγνωμοσύνη ανθεί για την κάθε μέρα μου, για τα δώρα που έχω. Λανθάνουσες δυνάμεις που δρούσαν ανεξέλεγκτα μέσα μου βρίσκουν ορθό δρόμο και διέξοδο από την εμπειρία αυτή. Εναν δρόμο που μεταμορφώνει τη συνείδησή μου και αναζητά την ουσία της ύπαρξης και που φανερώνεται μόνο αν διασχίζεις τόσο δύσκολες ατραπούς.
Αυτή την εμπειρία μου προσπάθησα να τη μετουσιώσω σε αγάπη, σε προσφορά. Βοηθώ πιο συνειδητά τους συνανθρώπους μου και ειδικά από το “Αλμα Ζωής” που βρήκα και βρίσκω μια αγκαλιά και ένα λιμάνι συμπαράστασης. Γιατί η σοφία στη ζωή είναι η τέχνη του ευ ζην».
