Μύθοι και αλήθειες για την υγεία του δέρματος

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και κάτι που θεωρούμε δεδομένο όταν είναι υγιές. Υπάρχουν, όμως, πολλοί και επίμονοι μύθοι σχετικά με την υγεία του δέρματος, για τους οποίους είναι ώρα να μάθουμε τι  ισχύει.

Το δέρμα ανανεώνεται συνεχώς
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το δέρμα παρέχει ένα δυναμικό εμπόδιο μεταξύ του εσωτερικού περιβάλλοντος του σώματος και του εξωτερικού περιβάλλοντος. Τα κερατινοκύτταρα που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια της επιδερμίδας διαιρούνται διαρκώς και αποβάλλονται από την επιφάνεια του δέρματος. Το δέρμα είναι, επίσης, στον λιπώδη ιστό, πλούσια πηγή βλαστοκυττάρων που έχουν την ικανότητα να διαιρούνται και να ανανεώνονται.

Δύο λίτρα νερό ημερησίως κρατούν το δέρμα υγιές
ΜΥΘΟΣ: Η ποσότητα του νερού που πίνετε δεν επηρεάζει άμεσα την επιδερμίδα σας. Η επιδερμίδα τροφοδοτείται με νερό μέσω της ροής του αίματος μέσα από το χόριο, το εσωτερικό στρώμα του δέρματος. Η επιδερμίδα αφυδατώνεται ειδικά όταν εκτίθεται σε σε ξηρό περιβάλλον. Το νερό, λοιπόν, είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της ενυδάτωσης του δέρματος και όταν υπάρχει έντονη αφυδάτωση το δέρμα φαίνεται θαμπό και είναι λιγότερο ελαστικό. Σε ένα υγιές άτομο τα εσωτερικά όργανα – νεφρά, καρδιά και αιμοφόρα αγγεία – ελέγχουν την ποσότητα νερού που φθάνει στο δέρμα. Επομένως, δεν υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα νερού που πρέπει να πίνει κάποιος, αφού αυτό εξαρτάται από τις ποσότητες που προσλαμβάνει και αποβάλλει.

Το στρες καταστρέφει το δέρμα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Υπάρχουν πολλά προβλήματα υγείας της σύγχρονης ζωής, για τα οποία κατηγορούμε το άγχος. Όπως έχει αποδειχθεί σε επιστημονικές μελέτες αρκετές δερματικές παθήσεις επιδεινώνονται από διάφορα συμβάντα που αυξάνουν τις ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη. Ένα από τα αξιοσημείωτα παραδείγματα είναι η αλωπεκία, ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους θύλακες της τρίχας, προκαλώντας τριχόπτωση. Δεύτερο παράδειγμα είναι η ψωρίαση, ένα άλλο αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί κόκκινες πλάκες στο δέρμα, απολέπιση και φλεγμονή. Και τέλος το ενδογενές έκζεμα, όπου παρατηρείται κνησμός, ερυθρότητα και φλεγμονή στο δέρμα.

Η σοκολάτα προκαλεί ακμή
ΜΥΘΟΣ: Η εφηβική ακμή που μπορεί να επιμείνει μέχρι και την ηλικία των 30 ή και 40 ετών, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των ορμονών στους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος, σε συνδυασμό με την ανοσολογική αντίδραση του δέρματος στους κλειστούς πόρους και στους μικροοργανισμούς που διαβιούν στο δέρμα. Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά είναι ανθυγιεινή για πολλούς λόγους, αλλά δεν προκαλεί ακμή. «Αν όμως κάποιος παρατηρήσει ότι τρώγοντας σοκολάτες επιδεινώνεται η ακμή του, τότε πρόκειται για μια μορφή δυσανεξίας και πρέπει να τις περιορίσει» επισημαίνει η δερματολόγος-αφροδισιολόγος  κ. Κατερίνα Λαμπρινοπούλου.

Τα απορρυπαντικά προκαλούν έκζεμα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το έκζεμα είναι μια κατάσταση όπου το δέρμα εμφανίζει ξηρότητα, κνησμό και ερυθρότητα. Προκαλείται είτε από ενδογενείς παράγοντες είτε από περιβαλλοντικές επιδράσεις που οδηγούν σε φλεγμονή. Το σαπούνι, τα απορρυπαντικά και οι σκόνες πλυσίματος μπορούν να ερεθίσουν το δέρμα και να συμβάλουν στην ξηρότητα, επειδή μειώνουν τη λιπαρότητα από το δέρμα (ακριβώς όπως το υγρό πλύσης απομακρύνει το λίπος από τα πιάτα). Όρισμένα απορρυπαντικά περιέχουν ένζυμα – πρωτεΐνες που διασπούν τα λίπη και άλλες που απομακρύνουν τους λεκέδες – που μπορούν να ερεθίσουν το ευαίσθητο δέρμα και να επιδεινώσουν το έκζεμα. «Χαρακτηριστικό είναι το έκζεμα των άκρων χειρών που εμφανίζουν οι νοικοκυρές» επισημαίνει η κ. Λαμπρινοπούλο. Είναι σημαντικό, λοιπόν, τα ρούχα να ξεπλένονται εξονυχιστικά από τα απορρυπαντικά για να αποφευχθεί ο ερεθισμός του δέρματος.

Τα λευκά σημάδια στα νύχια υποδεικνύουν έλλειψη ασβεστίου
ΜΥΘΟΣ: Τα νύχια δημιουργούνται σε μια περιοχή κάτω από το δέρμα (στο πάνω άκρο του νυχιού). Εάν η περιοχή αυτή τραυματιστεί, εμφανίζεται μια ανωμαλία στο αναπτυσσόμενο νύχι, πράγμα το οποίο δημιουργεί ένα λευκό σημάδι καθώς το νύχι μεγαλώνει. Το ασβέστιο είναι σχετικά σημαντικό για τα υγιή νύχια (καθώς και τα οστά και τα δόντια), «αλλά πιο σημαντικός είναι ο σίδηρος, ενώ αυτά τα λευκά σημάδια δεν αποτελούν ένδειξη ανεπάρκειας» επισημαίνει η κ. Λαμπρινοπούλου και συμπληρώνει: «Επίσης, τα λευκά στίγματα μπορεί να είναι μια από τις ενδείξεις για ψωρίαση των νυχιών».

Ο ήλιος κάνει καλό
ΜΥΘΟΣ και ΑΛΗΘΕΙΑ: Πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει την ευεξία που δημιουργεί μια ηλιόλουστη μέρα, η επίδραση του ηλιακού φωτός στο δέρμα, όμως, μπορεί να είναι τόσο καλή όσο και κακή. Το ηλιακό φως περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά μήκη κύματος, μερικά εκ των οποίων είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι, άλλα λιγότερο (υπεριώδης ακτινοβολία – UV) και άλλα καθόλου (υπέρυθρη ακτινοβολία). Τα διαφορετικά μήκη κύματος έχουν διαφορετικές επιδράσεις στο δέρμα.
Η UVB ακτινοβολία χρησιμοποιείται από το δέρμα για την παραγωγή της βιταμίνης D, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Όταν η έκθεση στον ήλιο δεν είναι αρκετή, αυτή η βιταμίνη πρέπει να λαμβάνεται από τη διατροφή.
Επίσης, οι δερματολόγοι χρησιμοποιούν συγκεκριμένα μήκη κύματος UVA και UVB σε προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις προκαλώντας ανοσοκαταστολή τοκικά, μια πολύτιμη θεραπεία για κάποιες δερματικές παθήσεις.
Αλλά όταν το δέρμα εκτίθεται σε υπερβολικό βαθμό σε υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να προκληθεί βλάβη στο DNA των κυττάρων του δέρματος, οδηγώντας σε μη σωστή ανάπτυξή τους, γεγονός που αποτελεί τη βάση της καρκινογένεσης αλλά και της φωτογήρανσης.
Ένας απλός κανόνας: Αν δεν έχετε κάποια ασθένεια ή δε λαμβάνετε κάποια θεραπεία που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, η μέτρια έκθεση στον ήλιο κάνει καλό, σίγουρα, όμως, πρέπει να αποφεύγετε το έγκαυμα.

Χρήσιμα tips
Οι βασικές οδηγίες φροντίδας του δέρματος ακολουθούν την κοινή λογική».

• Πλένετε συχνά το δέρμα σας για να απομακρύνετε τους ρύπους, αλλά όχι υπερβολικά έτσι ώστε να μην καταστρέψετε την απαραίτητη υγρασία και τις ουσίες που προστατεύουν το δέρμα.
• Χρησιμοποιείτε ένα προϊόν ενυδάτωσης αν νιώθετε το δέρμα σας να «τραβάει» ή να είναι ξηρό. Μια λιπαρή αλοιφή λειτουργεί καλύτερα αν δεν έχετε δέρμα επιρρεπές σε ακμή, διαφορετικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε μια μη λιπαρή κρέμα με βάση το νερό.
• Αποφύγετε το άγχος εάν είναι δυνατόν, ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή και πίνετε νερό όταν αισθάνεστε διψασμένοι. Και τέλος, προστατέψτε το δέρμα σας από τον υπερβολικό ήλιο με ένα καπέλο, ρούχα και αντηλιακό.

Ευχαριστούμε την κ. Κατερίνα Λαμπρινοπούλου  Δερματολόγο-Αφροδισιολόγο M.D. Ph.D