Νομίζετε ότι αν κοιμηθείτε περισσότερο το Σαββατοκύριακο μπορείτε να αποκαταστήσετε τη ζημιά που προκαλεί μια εβδομάδα συνεχούς αϋπνίας; Η νέα επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Current Biology καταρρίπτει αυτό το σενάριο.
Όπως αποδεικνύεται με βάση τις μετρήσεις και τους δείκτες υγείας που αξιολόγησαν οι ερευνητές, η προσπάθεια αναπλήρωσης του ύπνου μέσα σε λίγες μέρες και η μετέπειτα επιστροφή στις κακές συνήθειες ύπνου κάνει στην πραγματικότητα τα πράγματα χειρότερα.
«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι η συμπεριφορά που παρατηρείται συχνά σε πολλούς ανθρώπους, να μένουν ξάγρυπνοι κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και να προσπαθούν να αναπληρώσουν τις χαμένες ώρες ύπνου μέσα στο Σαββατοκύριακο δεν αποτελεί μια καλή στρατηγική για την υγεία», δήλωσε ο βασικός συγγραφέας της έρευνας Kenneth Wright, διευθυντής του εργαστηρίου Sleep and Chronobiology.
Ο Δρ. Wright και ο επικεφαλής συγγραφέας Chris Depner, επίκουρος καθηγητής Φυσιολογίας, ήθελαν να καθορίσουν τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι εναλλάσσουν το πρόγραμμά τους μεταξύ της στέρησης ύπνου κατά τις εργάσιμες ημέρες και των λίγων ημερών αναπλήρωσης του ύπνου το Σαββατοκύριακο.
Προσκάλεσαν, λοιπόν, 36 υγιείς ενήλικες ηλικίας από 18 έως 39 ετών για να συμμετάσχουν στη μελέτη, παραμένοντας για δύο εβδομάδες σε ένα εργαστήριο όπου παρακολουθούνταν η πρόσληψη τροφής, η έκθεση στο φως και ο ύπνος τους.
Μετά τη δοκιμή αναφοράς, οι εθελοντές χωρίστηκαν σε ομάδες. Η μία ομάδα διέθετε αρκετό χρόνο για να κοιμηθεί, περίπου 9 ώρες κάθε βράδυ για 9 νύχτες. Στη δεύτερη ομάδα επιτρεπόταν να κοιμηθεί για 5 ώρες κάθε βράδυ για το ίδιο χρονικό διάστημα, ενώ η τρίτη ομάδα δεν μπορούσε να κοιμηθεί περισσότερο από 5 ώρες για διάστημα 5 ημερών, έχοντας, όμως τη δυνατότητα να κοιμηθούν όσο θέλουν το Σαββατοκύριακο, πριν επιστρέψουν σε πρόγραμμα δύο ημερών με περιορισμένο ύπνο.
Και οι δύο ομάδες που είχαν περιορισμούς στον ύπνο έτρωγαν περισσότερο κατά τη διάρκειας της νύχτας, αύξησαν το βάρος τους και παρουσίασαν μειώσεις στην ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη κατά την περίοδο της μελέτης. Ενώ τα μέλη της ομάδας που κοιμόνταν το Σαββατοκύριακο παρουσίαζαν κάποιες μικρές βελτιώσεις στη συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ημερών (όπως η μειωμένη κατανάλωση διάφορων σνακ μέσα στη νύχτα), τα οφέλη αυτά εξαλείφονταν όταν επανέρχονταν στους ρυθμούς της εβδομάδας με τον περιορισμένο ύπνο.
«Τελικά, δεν είδαμε κανένα όφελος σε κάποιο μεταβολικό αποτέλεσμα στους ανθρώπους που κοιμόνταν μέσα στο Σαββατοκύριακο», δήλωσε ο Δρ. Depner.
Σε ορισμένες μετρήσεις, μάλιστα, η ομάδα που απολάμβανε ελευθερία στον ύπνο κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου παρουσίασε χειρότερα αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, στην ομάδα που είχε περιορισμούς στον ύπνο καθ ‘όλη τη διάρκεια της μελέτης, η ευαισθησία στην ινσουλίνη σε όλο το σώμα μειώθηκε κατά 13%, ενώ στην ομάδα που κοιμόταν το Σαββατοκύριακο μειώθηκε σε ποσοστό από 9% έως 27%, με την ευαισθησία στους μύες και το ήπαρ να βρίσκεται στα χαμηλότερα ποσοστά αυτής της βαθμολογίας.
«Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή η ταλάντευση, με αλλαγές στην ώρα που τρώμε και στο κιρκαδιανό ρολόι και μετά η επιστροφή στον ανεπαρκή ύπνο, να αποτελεί μια κατάσταση που αποδιοργανώνει εντελώς τον οργανισμό», σχολιάζει ο Δρ. Wright.
Ακόμα και όταν δόθηκε η ευκαιρία, οι συμμετέχοντες αντιμετώπισαν δυσκολία προκειμένου να ανακτήσουν τον χαμένο ύπνο. Ενώ κέρδισαν κάποιο έδαφος την Παρασκευή και το Σάββατο, το βιολογικό τους ρολόι μετατοπίστηκε αργότερα την Κυριακή το βράδυ, καθιστώντας δύσκολο να κοιμηθούν, παρόλο που έπρεπε να σηκωθούν νωρίς τη Δευτέρα.
Τελικά, η ομάδα του Σαββατοκύριακου κοιμήθηκε μόνο 66 λεπτά περισσότερο, με τους άντρες να αναπληρώνουν περισσότερο από τον χαμένο τους ύπνο.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη, εν μέρει λόγω της αύξησης της επιθυμίας για κατανάλωση σνακ τη νύχτα και της μείωσης της ευαισθησίας του οργανισμού στην ινσουλίνη, δηλαδή της δυνατότητας ρύθμισης του σακχάρου στο αίμα. Ορισμένες δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία, μάλιστα, παρουσιάζονται ήδη από την πρώτη μέρα μετά από μια νύχτα χαμένου ύπνου, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Κολοράντο Boulder.
Ο ύπνος το Σαββατοκύριακο μπορεί να βοηθήσει το σώμα να ανακάμψει ήπια κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ημερών, σύμφωνα με άλλες μελέτες, τα αποτελέσματα όμως δεν διαρκούν. Πάντως ο Δρ. Wright υποστηρίζει ότι είναι δυνατόν ο ύπνος του Σαββατοκύριακου να είναι ένα αποτελεσματικό αντίμετρο για την υγεία των ανθρώπων που κοιμούνται λίγο για μία με δύο ημέρες τη βδομάδα, χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για να το αποδείξει.
