Οι ναρκισσιστές δίνουν την εντύπωση έξυπνων, αν μη τι άλλο, ανθρώπων που το παρακάνουν λίγο με την αυτοαποθέωσή τους, πράγμα που δεν είναι και τόσο ευχάριστο για τους γύρω τους. Η έρευνα που συζητάμε διερεύνησε αν αυτή η υπερβολική εμπιστοσύνη που δείχνουν στον εαυτό τους τούς αφαιρεί πόντους κριτικής σκέψης.
Για τη διεξαγωγή της έρευνας, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Thinking & Reasoning, εκτιμήθηκαν δύο τύποι ναρκισσισμού, οι μεγαλοπρεπείς και οι ευάλωτοι. Οι μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές αισθάνονται ανώτεροι από τους άλλους και έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση, ενώ οι ευάλωτοι ναρκισσιστές αισθάνονται πιο ανασφαλείς, αμυντικοί, εσωστρεφείς και έχουν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, παρότι και αυτοί αποζητούν την προσοχή των άλλων. Στη μελέτη, οι ερευνητές αξιοποίησαν 100 συμμετέχοντες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αξιολόγησαν την απόδοσή τους σε ένα τεστ γνωστικής αντίληψης και ανταπόκρισης, το οποίο διερεύνησε τον προβληματισμό, την ανάγκη για γνώση, τη διαισθητική σκέψη, αλλά και την εμπιστοσύνη που επιδείκνυαν στη γνωστική τους ικανότητα. Αυτό που βρέθηκε ήταν ότι και οι δύο κατηγορίες ναρκισσισμού συνδέονται αρνητικά με σημαντικές διαδικασίες αντίληψης, σκέψης και νόησης.
Τα αποτελέσματα τους επιβεβαίωσαν ότι οι μεγαλόπνοοι ναρκισσιστές είναι εξαιρετικά υπερφίαλοι και έχουν υπερβολική αυτοπεποίθηση για την πνευματική τους απόδοση. Επίσης, διαπιστώθηκε, ότι και οι ευάλωτοι ναρκισσιστές, όταν επιχειρούν να ασχοληθούν με τη γνωστική λειτουργία και να προσεγγίσουν με λογική και στρατηγική ένα θέμα, είναι πιο πιθανό να μην τα καταφέρουν. Περαιτέρω, ο λόγος που δεν φαίνεται πιθανόν να χρησιμοποιήσουν διαδικασίες κριτικής σκέψης που είναι σημαντικές για την επίλυση προβλημάτων και τη λήψη σωστών αποφάσεων, είναι η μεγάλη εμπιστοσύνη που έχουν στις δυνάμεις τους. Θεωρούν τους εαυτούς τους ως πολύ ευφυείς και δεινούς στοχαστές και για αυτό δεν νιώθουν την ανάγκη να χρησιμοποιήσουν απλή, καθαρή, ατόφια λογική. Στο σημείο αυτό, δεν μπορεί παρά κάποιος να θυμηθεί την παροιμία «το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται», αλλά και αυτό που αναφέρει ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο Εγχειρίδιο Βλακείας για τον βλάκα. Αν το θυμόμαστε σωστά, ο βλάκας είναι ένας άνθρωπος που έχει τεράστια εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του. Συνήθως την πατάει, αλλά για αυτό φταίνε οι άλλοι βέβαια…
Τώρα, γιατί τα συζητάμε με όλα αυτά; Μα γιατί η προσωπικότητα επηρεάζει ευθέως τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Το μυαλό δεν είναι ένα όργανο που λειτουργεί από μόνο του. Τις περισσότερες φορές ερμηνεύει με βάση άλλα κριτήρια. Οι διάφοροι παράγοντες που εμπλέκονται στην κριτική σκέψη και τη λήψη αποφάσεων πηγάζουν σε αυτή και όσο καλύτερα καταλαβαίνουμε τα πράγματα που μπορούν να οδηγήσουν τους ανθρώπους στο να πάρουν λανθασμένες αποφάσεις, τόσο πιο εύκολα μπορούμε να τους βοηθήσουμε να πάρουν τις σωστές αποφάσεις (ή να τους κοροϊδέψουμε)!
