Με την πανδημία να έχει αλλάξει τη ζωή μας εδώ και σχεδόν ενάμιση χρόνο, παρατηρήθηκε παγκοσμίως μια στροφή προς τη θρησκεία. Αυτό άλλωστε δείχνει μελέτη ερευνητών οι οποίοι διαπίστωσαν ότι η λέξη «προσευχή» βρισκόταν σε υψηλή θέση ανάμεσα στις αναζητήσεις στο Google σε σχεδόν 90 χώρες. Η Danielle Tumminio Hansen, θεολόγος και συγγραφέας που μελετά την επίδραση των συναισθηματικών τραυμάτων, με άρθρο της στο The Conversation εξηγεί πώς ένα παγκόσμιο γεγονός όπως η πανδημία μπορεί να αποβεί τραυματικό για αρκετούς ανθρώπους ανά τον κόσμο λόγω της απομόνωσης, της ασθένειας και τον φόβο του θανάτου που αυτή δημιούργησε.
Αμφισβητώντας την πίστη
Όσοι άνθρωποι βιώνουν κάποιο βαθύ ψυχολογικό τραύμα, τείνουν να αμφισβητούν την πίστη τους, το νόημα της ζωής αλλά και να αναρωτιούνται γιατί άσχημα πράγματα συμβαίνουν σε καλούς ανθρώπους. Άλλωστε στην χριστιανική παράδοση ο Θεός δεν τιμωρεί κάποιον χωρίς να υπάρχει κάποιος λόγος. Επομένως, οι χριστιανοί που έχουν μεγαλώσειμε αυτή την πεποίθηση, ίσως αναρωτηθούν τι έκαναν λάθος και ο Θεός τους τιμώρησε με τον κορωνοϊό. Σε αυτή την περίπτωση, η πεποίθηση ενός Θεού- τιμωρού μπορεί να αποβεί σε μια στρατηγική που έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή του ατόμου.
Αν κάποιος πιστεύει ότι τιμωρείται από τον Θεό, μπορεί να νιώσει ντροπή ή απόγνωση. Εάν αισθάνεται ότι ο Θεός τον τιμωρεί χωρίς λόγο, μπορεί να νιώσει σύγχυση και να προσπαθήσει να εντοπίσει τι είναι προβληματικό ή αμαρτωλό στον χαρακτήρα του. Ως αποτέλεσμα, η πίστη του χάνει τον χαρακτήρα της και από πηγή ανακούφισης γίνεται πηγή στρες.
Τραύμα και θρησκοληψία
Ειδικοί της ψυχικής υγείας όπως η Judith Herman ήδη γνωρίζουν ότι η θεραπεία ενός τραύματος περιλαμβάνει την κατανόηση του νοήματος αυτού του τραύματος, κάτι που όμως μπορεί να μπερδέψει τους ανθρώπους. Κάποιοι ίσως αναγνωρίσουν ότι τα θεμέλια των πιστεύω τους ταρακουνούνται από το τραύμα. Είναι η στιγμή που το πνευματικό νόημα δημιουργείται επειδή οι άνθρωποι αρχίζουν να διακρίνουν ποιες «ενσωματωμένες πεποιθήσεις» πρέπει να αναθεωρηθούν. Κατά τη διάρκεια αυτή της περιόδου, η θεολόγος και ειδική στη θεραπεία των τραυμάτων Shelly Rambo, επισημαίνει ότι τα άτομα στρέφονται σε προσευχές και συζητήσεις με πνευματικούς καθοδηγητές, μια μέθοδος που βοηθά όσους έχουν βιώσει κάποιο τραύμα να νιώθουν ανακουφισμένοι. Με αυτό τον τρόπο, βρίσκουν το πραγματικό νόημα επιλέγοντας συνειδητά τις πεποιθήσεις που θα λάβουν υπόψιν τους, όπως για παράδειγμα τι σημαίνει η τραυματική εμπειρία συνολικά για τη ζωή του ατόμου;
Στην προκειμένη περίπτωση του κορωνοϊού που κάποιος πιστός νοσήσει και πιστεύει ότι ο Θεός τον τιμωρεί, το αίσθημα ντροπής και απόγνωσης μπορεί να οδηγήσει σε αυτή την ερμηνεία της συμπεριφοράς του. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα θα ενεργοποιήσουν τους αρνητικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης που αποτρέπουν την επούλωση του τραύματος. Το άτομο τότε μπορεί να προσπαθήσει να ανακουφιστεί, αμφισβητώντας την υπόθεση ότι ο Θεός τιμωρεί τους ανθρώπους με κάποια ασθένεια, ξεκινώντας έτσι ένα είδος πνευματικής αναζήτησης ή αναθεώρησης των πεποιθήσεων, ακόμα και θετικής ερμηνείας της «τιμωρίας».
Τραύμα και αθεϊσμός
Μπορεί όμως κι ένα ψυχικό τραύμα να οδηγήσει στον αθεϊσμό; Ίσως είναι κάτι πιθανό εάν αναλογιστούμε ότι κάτι τόσο τραυματικό όσο η πανδημία του κορωνοϊού θα μπορούσε να αμφισβητήσει το πώς κάποια θεότητα θα μπορούσε να σκορπίσει τόσο πόνο. Ή ίσως θα είχε μεγαλύτερο νόημα να υποθέσουμε ότι η δημιουργία του κόσμου επετεύχθη από κάποιον συνδυασμό δυνάμεων και ανθρώπινης παρέμβασης. Ο τρόπος όμως που οι άνθρωποι βιώνουν ένα τραύμα πνευματικά, δεν οδηγεί απαραίτητα στον αγνωστικισμό ή τον αθεϊσμό όπως προκύπτει από διάφορες έρευνες που υποστηρίζουν ότι η πίστη δεν κλονίζεται. Τουναντίον, μπορεί να την ενδυναμώσουν. Ένα τραύμα προκαλεί τόσα πολλά ερωτήματα για το ποιοι είμαστε, ποιος είναι ο σκοπός μας και πώς κατανοούμε μια τραυματική εμπειρία. Οι πεποιθήσεις και οι πρακτικές που βασίζονται στην πίστη προσφέρουν σημαντικές απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις και μπορούν να ενισχύσουν την πίστη μας. Αυτό μπορεί να γίνει ακόμα και με κλειστές εκκλησίες κάτι που ίσως εξηγεί την ενδυνάμωσης της πίστης εν καιρώ πανδημίας.
Διαβάστε επίσης
Κορωνοϊός: Γιατί το τέλος της πανδημίας είναι πιο μακριά από ό,τι νομίζουμε
Κορωνοϊός: Πότε θα έρθει επιτέλους το τέλος της πανδημίας
