«Η αδιαμφισβήτητη απόδειξη σοφίας είναι η συνεχώς καλή διάθεση». Τη ρήση του Γάλλου φιλόσοφου Michel de Montaigne φαίνεται πως επιβεβαιώνουν πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα που ανέδειξαν την αντιστρόφως ανάλογη σχέση μεταξύ σοφίας και μοναξιάς. Εν μέσω πανδημίας, με την κοινωνική απόσταση αναγκαία και τις ευπαθείς ομάδες στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ειδικών για την προστασία τους από τον νέο κορωνοϊό, η μελέτη που βασίστηκε σε μεσήλικες (50-65 ετών) και υπερήλικες (άνω των 90 ετών), αναδεικνύει ένα σημαντικό αντίβαρο και σύμμαχο έναντι της μοναξιάς.

Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί επί δεκαετίες του ειδικούς. Το αίσθημα της απομόνωσης είτε η ανεπάρκεια σε ουσιαστικές διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, όπως ορίζεται εν προκειμένω η μοναξιά, προσδίδουν αρνητικό πρόσημο στο γήρας και έχουν συνδεθεί με φτωχή υγεία για όσους τα βιώνουν.

Η διαπολιτισμική έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και το Πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza, δημοσιεύτηκε στο Aging and Mental Health την 1η Οκτωβρίου, (ήταν η  Παγκόσμια Ημέρα Τρίτης Ηλικίας). Πρόκειται για απότοκο της πιλοτικής μελέτης για την μακροζωία στον Ιταλικό Νότο Cilento Initiative on Aging Outcome (CIAO) που ξεκίνησε το 2016.

Στο πλαίσιο της νέας έρευνας και με τη χρήση δύο εργαλείων, την Κλίμακα Μοναξιάς του UCLA (The UCLA Loneliness Scale) και την Κλίμακα Σοφίας του San Diego (SD-WISE), οι ερευνητές μελέτησαν δύο ηλικιακές ομάδες (50-65 ετών και >90 ετών) από δύο γεωγραφικές περιοχές διαμετρικά αντίθετες: το Cilento της νοτιοδυτικής Ιταλίας, μιας σχετικά απομονωμένης, αγροτικής περιοχής με σημαντικό αριθμό υπερήλικων άνω των 90 ετών, και το Σαν Ντιέγκο των ΗΠΑ, μια αστική/προαστιακή κομητεία.

Η σοφία προσδιορίστηκε ως ένα σύνολο διαφορετικών στοιχείων, όπως η ενσυναίσθηση, η συμπόνια, ο αναστοχασμός και η συναισθηματική ρύθμιση.

Όπως ανέφερε ο Ιταλός επικεφαλής της μελέτης Salvatore Di Somma, MD, PhD, και καθηγητής Ιατρικής Έκτακτης Ανάγκης στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza, τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά: δύο διακριτές κοινωνίες, με διαφορετική μητρική γλώσσα, όσο και μοναδικό ιστορικό, πολιτισμικό, μορφωτικό και κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, ανέδειξαν εξίσου τη συμβολή της σοφίας και, συγκεκριμένα, πως η ενσυναίσθηση πρωτίστως και εν συνεχεία η συμπόνια είχαν την ισχυρότερη αντίστροφη σχέση με τη μοναξιά.

«Η μοναξιά, σε πλήρη αντίθεση με τη σοφία, συνεπάγεται κακή συνολική υγεία, χειρότερη ποιότητα ύπνου και μειωμένο αίσθημα ευτυχίας» εξήγησε ο επικεφαλής ερευνητής Dilip V. Jeste, MD, Αναπληρωτής Πρύτανη στο Κέντρο Υγιούς Γήρανσης και Διακεκριμένος Καθηγητής Ψυχιατρικής και Νευροεπιστημών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. «Τόσο η μοναξιά όσο και η σοφία αποτελούν χαρακτηριστικά προσωπικότητας, και ως τέτοια εν μέρει κληρονομούνται και εν μέρει διαμορφώνονται από το κοινωνικό περιβάλλον. Εάν μπορούσαμε να αυξήσουμε την ενσυναίσθηση, θα είχαμε περισσότερη σοφία και λιγότερη μοναξιά», συμπλήρωσε, ο David Brenner, MD, αντικαγκελάριος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, υπογραμμίζοντας τη σημασία που θα είχε αυτό για τη μείωση του άγχους και την επίτευξη της ευημερίας.

O Δρ Jeste διευκρίνισε πως πρόκειται για έρευνα διατομής και, συνεπώς, δεν μπορεί να αποδείξει την αιτιώδη σχέση ανάμεσα σε σοφία και μοναξιά, όπως θα γινόταν με μια μακροχρόνια μελέτη. Εντούτοις, τα ευρήματα υποδεικνύουν την ουσιαστική ανάγκη για παρεμβάσεις αύξησης της ενσυναίσθησης προς πρόληψη και διαχείριση της μοναξιάς, όπως οι συνεδρίες γνωσιακής – συµπεριφοριστικής θεραπεία ή η δημιουργία ενός ημερολογίου ευγνωμοσύνης.

 

Διαβάστε επίσης:

Έρευνα υποστηρίζει ότι η ψυχοθεραπεία μειώνει την φλεγμονή

Μοναξιά: Kαμπανάκι κινδύνου για την εκδήλωση αυτής της σοβαρής νόσου

Πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η μοναξιά για την ίδια τη ζωή