Και όμως ένα χαμόγελο και μια διαρκής κατάσταση ευθυμίας μπορεί να υποκρύπτει την ύπαρξη κατάθλιψης. Όπως επίσης και η υπερβολικά εσωστρεφής συμπεριφορά ενός ανθρώπου, σε μια πλήρη αντίστιξη με όσα συμβαίνουν μέσα του.
Δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι την κατάθλιψη με τον ίδιο τρόπο. Μερικοί μπορεί να μην συνειδητοποιούν ότι ο απέναντί τους πάσχει από κατάθλιψη, ειδικά αν φαίνεται ότι διαχειρίζεται την καθημερινή του ζωή χωρίς προβλήματα. Και πραγματικά φαντάζει οξύμωρο πώς μπορεί κάποιος να έχει κατάθλιψη, αλλά ταυτόχρονα να γελάει, να δείχνει εξωστρέφεια, να γυρνάει δεξιά και αριστερά, από εκδήλωση σε προβολή και λοιπές διασκεδάσεις και συναναστροφές, δίχως τίποτα φαινομενικά να επηρεάζει την καλή του διάθεση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν καν ακούσει για τον όρο «χαμογελαστή κατάθλιψη». Ή για τον πιο επιστημονικό όρο «αντιδραστική κατάθλιψη». Ας δούμε κάποια από τα γνωρίσματά της. Ο πάσχων εμφανίζεται χαρούμενος στους άλλους, κυριολεκτικά χαμογελαστός, ενώ εσωτερικά υποφέρει από καταθλιπτικά συμπτώματα. Κάποιες φορές αρνείται να υποταχθεί στην κατάθλιψη, την οποία αναγνωρίζει και προσπαθεί να αντιμετωπίσει με διάφορες δραστηριότητες ή πρακτικές όπως οι αλλεπάλληλες γνωριμίες. Δεν θέλει να νιώθει αδύναμος, δεν αντέχει και να μπει στη διαδικασία ενδοσκόπησης, πόσο μάλλον να μιλήσει με κάποιον ειδικό. Το χαμόγελο και η εξωτερική εικόνα είναι ένας αμυντικός μηχανισμός, μια προσπάθεια να κρύψει τα αληθινά του συναισθήματα. Ένα άτομο θα μπορούσε να βιώνει κατάθλιψη για μια αποτυχημένη σχέση, για έναν θάνατο, για τη χαμένη του δουλειά, ή να διακατέχεται από την αίσθηση ότι δεν έχει σκοπό στη ζωή του ή ότι τα πράγματα δεν πάνε όπως θα ήθελε. Αυτός όμως έχει αποφασίσει ότι αυτό που περνάει δεν θα τον καθηλώσει.
Πίσω από τη μάσκα
Ένας άλλος τρόπος για να αντιληφθεί κάποιος τη χαμογελαστή κατάθλιψη είναι να το αντιμετωπίσει σαν κάποιος να φοράει μάσκα. Συχνά διατηρούν εργασία πλήρους απασχόλησης, διευθύνουν το οικογενειακό νοικοκυριό, συμμετέχουν σε αθλήματα και έχουν μια αρκετά δραστήρια κοινωνική ζωή. Με τη μάσκα τους, τα πάντα φαίνονται υπέροχα, ακόμη και τέλεια μερικές φορές. Ωστόσο, κάτω από τη μάσκα υποφέρουν από θλίψη, κρίσεις πανικού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αϋπνία και, σε μερικές περιπτώσεις, αυτοκτονικές σκέψεις. Αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο σύμπτωμά της, ίσως, καθώς δεν προειδοποιεί.
Το θέμα είναι, λοιπόν, πως το αντιμετωπίζει κάποιος. Καταρχήν οφείλει να το αναγνωρίσει. Όσο συνεχίζει να απορρίπτει ή να αποφεύγει αυτό που τον κάνει να αισθάνεται ένα κενό, θα είναι σχεδόν αδύνατο να διορθώσει το πρόβλημά του. Καθώς, όταν οι καταθλιπτικές σκέψεις και τα συναισθήματα δεν αντιμετωπίζονται, συνήθως συσσωρεύονται και γίνονται χειρότερες. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να φτάσει κανείς έξω από το τούνελ, όχι να κρατήσει μέσα τα άσχημα συναισθήματα.
Εκτός από την ψυχοθεραπεία, αυτά τα βάσανα μπορούν να απαλυνθούν, αν το υποκείμενο ξεκινήσει να ανοίγεται στους γύρω τους. Επιλέγοντας ένα στενό μέλος της οικογένειας ή έναν φίλο ή ακόμη και έναν πνευματικό, μπορεί να αρχίσει να συζητά τα προβλήματά του. Και μόνο αυτό θα τον ανακουφίσει έστω και προσωρινά. Το άνοιγμα και η ανταλλαγή συναισθημάτων αποτελεί βασικό στοιχείο για την αντιμετώπιση των καταθλιπτικών σκέψεων.
Κλείνοντας, έχει σημασία να ειπωθεί ότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της χαμογελαστής κατάθλιψης και μιας πιο υγιούς κατάστασης που ναι μεν αναγνωρίζει τις στενοχώριες, αλλά έχει και χαρές. Εδώ ίσως κρύβεται και το μυστήριο της ύπαρξης, καθώς ή ισορροπία μεταξύ λύπης και χαράς, δυσθυμίας και ενθουσιασμού είναι η μόνη ρεαλιστική κατάσταση που μπορεί να διεκδικήσει ένας άνθρωπος. Επομένως, δεν πάσχουν από κατάθλιψη όλοι οι άνθρωποι που χαμογελούν αλλά αισθάνονται μέσα τους λύπη.
