Η εικόνα είναι γνώριμη και στην Ελλάδα. Περισσότερο από το 80% των νεαρών εφήβων (έως και 15 χρονών) στο δυτικό κόσμο έχει το δικό τους smartphone. Την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ, ο αριθμός των νέων που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με αυτοκτονικές τάσεις έχει διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.
Μια νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε αυτόν το μήνα από Καναδούς ερευνητές εξετάζει προσεκτικά κατά πόσον αυτές οι δύο κοινωνικές τάσεις συνδέονται. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα από τα στοιχεία που συνδέουν τη χρήση της τεχνολογίας και τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι εμπειρικά, καθιστώντας δύσκολη την εδραίωση σχέσης αιτίας – αιτιατού. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες μελέτες που δείχνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η χρήση των smartphone μπορεί να συμβάλλουν στην ψυχική δυσφορία των νέων.
Πρώτον, οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία ότι όταν οι νέοι χρησιμοποιούν τα social media, επηρεάζεται η αυτογνωσία και η διάθεσή τους. Οι έρευνες σε φοιτητές πανεπιστημίων τις Η.Π.Α. και τη Γερμανία έδειξαν ότι οι σπουδαστές που περνούσαν περισσότερο χρόνο στο Facebook ήταν πιο πιθανό να αισθάνονται ζήλια για τους άλλους και άσχημα για τον εαυτό τους, καθώς θεωρούν ότι οι άλλοι περνούν μια πιο συναρπαστική ζωή. Ενώ μια άλλη μελέτη, διαπίστωσε ότι οι νέες γυναίκες ηλικίας μεταξύ 17 και 25 αναφέρουν μια πιο αρνητική διάθεση μετά από μόλις 10 λεπτά περιήγησης στο Facebook.
Τα ερευνητικά δεδομένα επίσης έχουν δείξει ότι η χρήση smartphone επηρεάζει την ποιότητα ύπνου μεταξύ των νέων. Υπάρχει σταθερή απόδειξη ότι η κατοχή μιας ηλεκτρονικής συσκευής χειρός (κινητό, τάμπλετ) στην κρεβατοκάμαρα, πριν την κατάκλιση, συνδέονται με μεγάλη αργοπορία μέχρι να τους πάρει ο ύπνος, λιγότερο βαθύ ύπνο (που είναι απαραίτητος για την ανάπαυση και την υγεία), αλλά και τη μείωση των επιπέδων εγρήγορσης την επόμενη μέρα.
Τέλος, και ασύγκριτα περισσότερο ζοφερό, επιστημονική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2017, διαπίστωσε ότι οι νέοι που ανέφεραν υψηλά επίπεδα χρήσης διαδικτύου ήταν πιο πιθανό να βλάψουν τους εαυτούς τους ή να φλερτάρουν με αυτοκτονικές συμπεριφορές, ενώ αναμενόμενα κάποιοι νέοι χρησιμοποιούν online πλατφόρμες για να δουν και να αναζητήσουν πληροφορίες για την αυτοκτονία. Συνολικά, η ανασκόπηση έδειξε ότι εμπειρικά τουλάχιστον υπάρχει συσχέτιση με την κατάθλιψη και την αυτοκτονία μεταξύ των νέων, ιδιαίτερα των νεαρών κοριτσιών. Ακόμη και όταν αλληλεπιδρούν με τους συνομηλίκους τους πρόσωπο με πρόσωπο, το να έχουν διαρκώς την προσοχή τους σε ένα τηλέφωνο αυτό τους οδηγεί να έχουν συνήθως χειρότερη διάθεση.
Όλα αυτά βέβαια είναι δεδομένα που δεν χωνεύονται ταυτόχρονα. Ωστόσο, δείχνουν σαφώς ότι η χρήση συσκευών χειρός και η αλληλεπίδραση σε εφαρμογές social media επηρεάζουν την ψυχική υγεία των νέων. Η κατανόηση του πώς και του γιατί είναι πολύπλοκη, ας θεωρήσουμε όμως δεδομένο ότι οι νέοι έχουν πολύ λιγότερο ανάγκη τα smartphones από όσο ίσως κάποιος φαντάζεται.
Έχουμε, βεβαίως, πολλά να μάθουμε ακόμη για τις συνέπειες της χρήσης smartphone μεταξύ των νέων για να κατανοήσουμε καλύτερα τον αντίκτυπό της στην ψυχική υγεία καθώς και σε άλλες πτυχές της ανάπτυξης. Όπως και να έχει πάντα τα αποδεικτικά στοιχεία καταδεικνύουν σαφώς λόγους ανησυχίας…
