Ως γνωστόν, ο θυμός είναι μια αρνητική αίσθηση που κυμαίνεται από τον ήπιο εκνευρισμό έως την έντονη οργή, το αμόκ και την έκρηξη βίας. Σε φυσιολογικά άτομα μπορεί να προκληθεί από απογοήτευση, λεκτική προσβολή, σωματική επιθετικότητα ή αίσθημα αδικίας. Το ερώτημα δεν είναι βέβαια από πού ξεκινάει, αλλά μέχρι που μπορεί να φτάσει.
Στις σχέσεις, τα συναισθήματα θυμού μπορούν επίσης να τροφοδοτήσουν έναν φαύλο κύκλο αμοιβαίας οργής και καταστροφικής, για τη σχέση, συμπεριφοράς. Μία νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τελευταίο τεύχος του Journal of Research in Personality, εξετάζει ένα τέτοιο μοντέλο θυμού στη συντροφική σχέση το οποίο εξελίσσεται κυκλικά και μπορεί να προβλέψει τρόπον τινά την εξέλιξη μιας σχέσης μέσα από αυτό το πρίσμα.
Το βασικό εύρημα, το φαντάζεστε μάλλον, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να το βεβαιώσει εμπειρικά: ο θυμός προκαλεί κακομεταχείριση που με τη σειρά της προκαλεί επίσης θυμό και κακομεταχείριση. Πιο αναλυτικά, τα συναισθήματα θυμού προκαλούν συχνά επιθετικές και εγωιστικές συμπεριφορές. Αυτές οι συμπεριφορές διαφέρουν από το σεβασμό και την εποικοδομητική κριτική που επικεντρώνεται στο θέμα και δεν επιτίθεται στο άτομο. Αντίθετα, οι καταστροφικές συμπεριφορές αντιμετωπίζονται ως ασέβεια, εχθρική, απαιτητική, άκυρη ή απορριπτική στάση έναντι του θιγόμενου υποκειμένου που στην πρώτη ευκαιρία θα απαντήσει με παρόμοιο τρόπο. Η διαιώνιση του κύκλου της καταστροφικής συμπεριφοράς και του θυμού, και η ενδυνάμωση των αρνητικών συναισθημάτων και των επιθετικών πράξεων οδηγεί σε ένα σημείο όπου κανένας από τους συντρόφους δεν θυμάται την αρχική πηγή θυμού που έθεσε σε περιστροφή τον προβληματικό κύκλο. Όπως διαφάνηκε από την έρευνα, στην καλύτερη περίπτωση η θυμωμένη επίκριση του ενός συντρόφου προς τον άλλον οδήγησε σε ψυχρότητα τον άλλο σύντροφο. Στη χειρότερη επέφερε την αγανάκτησή του, κάτι που προφανώς εξαρτάται και από το ζήτημα που προκάλεσε τον θυμό.
Σπάστε τον κύκλο
Το ζήτημα είναι πώς διαρρηγνύεται ο κύκλος, πώς σπάζει και μαζί ολοκληρώνεται και ο κύκλος του θυμού. Ας εξετάσουμε ένα υποθετικό παράδειγμα. Ο σύζυγος επιστρέφει στο σπίτι έχοντας αγοράσει από την κάβα ένα πολύ ακριβό ουίσκι, τη στιγμή που το νοικοκυριό αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Η σύζυγος εκνευρίζεται και αρχίζει τις έντονες παρατηρήσεις. Ο σύζυγος απαντά για τις δικές της αντίστοιχες δαπάνες σε κομμωτήρια και ινστιτούτα αισθητικής, με το επιστέγασμα της αρνητικότητας να καλύπτει και τους δύο. Ας δούμε πώς θα μπορούσε το ζευγάρι να μη φτάσει εκεί. Η σύζυγος θα μπορούσε καταρχήν να σκεφτεί τις εκατοντάδες φορές που ο σύζυγος περιέκοψε τις προσωπικές του δαπάνες. Έτσι θα γινόταν ικανή διανοητικά να δεχτεί αυτή τη μικρή «παρασπονδία». Αυτό, βέβαια, δεν θα την απέτρεπε να σχολιάσει με κάποιον τρόπο το ζήτημα. Ωστόσο θα αποδειχθεί πολύ χρήσιμο αν ενεργοποιηθούν καλοδιάθετες σκέψεις, που σχετίζονται με την υποστήριξη, την καλοσύνη και τον συμβιβασμό, όχι με την απόρριψη ή τα αντίποινα. Αυτό είναι άλλωστε κάτι που οι άνθρωποι με υψηλή ευγένεια κάνουν ενστικτωδώς.
Πέραν αυτής της προσέγγισης υπάρχουν ορισμένα τρικ που θα απομακρύνουν τον θυμό για κάποιο διάστημα και θα σώσουν κάπως την κατάσταση. Ο λόγος για τις λέξεις «ποτέ», «πάντα», «χειρότερο» και για όσες υποδηλώνουν θάνατο ή καταστροφή που καλό είναι να αποφύγουμε.
Εν κατακλείδι, ο κύκλος του θυμού μπορεί να σπάσει σε πολλά σημεία. Αυτό απαιτεί τουλάχιστον ένας από τους δύο συντρόφους να ενεργήσει με συνειδητό τρόπο και να αρνηθεί να συμμετάσχει στον κύκλο καταστροφικής συμπεριφοράς. Όταν κανένας από τους συντρόφους δεν έχει επίγνωση, ο κύκλος του θυμού μπορεί να διαιωνιστεί, να βλάψει τόσο τους ρομαντικούς εταίρους όσο και τη σχέση τους και να καταστήσει την κατάσταση μη αναστρέψιμη.
Έτσι, εάν αντιμετωπίζετε πρόβλημα με τον έλεγχο του θυμού σας, σκεφτείτε να μάθετε τεχνικές διαχείρισης ή να δείτε έναν θεραπευτή πριν τα πράγματα φτάσουν στο μη παρέκει!
