Δεν μπορείς να περάσεις μέσα από την εφηβεία χωρίς να βιώσεις την αποτυχία. Η απογοήτευση μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και ηττοπάθεια, για αυτό και η διαχείρισή της από τους γονείς αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές παραμέτρους ανατροφής.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη από εμπειρίες αποτυχίας. Η ευχή για «καλή πρόοδο» πρέπει να ευοδωθεί και οι προκλήσεις της ανάπτυξης πρέπει συνεχώς να υπερνικούνται, με κάθε είδους αποτυχία, που νομοτελειακά εμφανίζεται κάποια στιγμή, να δημιουργεί τα δικά της ισχυρά ψυχολογικά παρεπόμενα. Οι εξετάσεις, οι βαθμοί, η κοινωνικοποίηση, η αποδοχή, οι αθλητικές δραστηριότητες, τα παιχνίδια, οι παρέες, εκτός από χαρά και ικανοποίηση μπορούν να δώσουν μεγάλες λύπες στον έφηβο, που αντιλαμβάνεται ότι η ενηλικίωση είναι ένας διαρκής αγώνας επιβίωσης και επικράτησης. Oι γονείς πρέπει να παρακολουθούν τις αποτυχημένες εμπειρίες στη ζωή του εφήβου, για να βεβαιώνονται ότι το παιδί τους εισπράττει λογικά την αποτυχία, χωρίς όμως να αποκομίζει τραύματα και να απελπίζεται.
Η εμπειρία της αποτυχίας παίρνει συνήθως κάποιες από τις ακόλουθες μορφές:
- Αδυναμία εκπλήρωσης ενός ονείρου ή μιας φιλοδοξίας
- Ασυνέπεια ως προς την τήρηση των κανόνων
- Μη αποδοχή και απόρριψη από τους άλλους
- Αποτυχία συγκέντρωσης και συναφής επιπολαιότητα
- Έλλειψη κινήτρων ή μη επάρκεια προσπάθειας
- Αποτυχία στην προσπάθεια επίτευξης ενός στόχου
- Απογοήτευση από τη μη ικανοποίηση των προσδοκιών των άλλων
- Αδυναμία του να αναλάβει μία υποχρέωση και να τη φτάσει ως το τέλος
- Αποτυχία να φανεί αντάξιος των προσδοκιών
- Αδυναμία νίκης σε κάποιο αθλητικό γεγονός που συμμετέχει
- Μη ευόδωση της συνεργασίας με άλλα παιδιά
- Αστοχία και αδεξιότητα λεγομένων και συμπεριφορών
- Απουσία θετικού πνεύματος και αισιοδοξίας
Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός που καλείται να συμπαρασταθεί, αλλά και να βοηθήσει το παιδί του να βγει πιο δυνατό μέσα από την αποτυχία; Πολλά. Ηρεμία, ψυχραιμία, φιλοσοφική αντιμετώπιση των καταστάσεων και ορισμένες ερωτήσεις στο παιδί μας που μπορεί να εμπνεύσουν θετικά:
- Είναι αποτυχία το γεγονός ότι τα έδωσες όλα και δεν πήρες αυτό τελικά που ήθελες;
- Είναι αποτυχία το ότι έγινες σοφότερος/η μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία;
- Είναι αποτυχία το ότι παραιτήθηκες από μια μάταιη προσπάθεια, μόνο και μόνο για να
βρεις έναν καλύτερο στόχο; - Είναι αποτυχία το ότι τόλμησες να ακολουθήσεις το πιο τρελό σου όνειρο;
- Είναι αποτυχία να μπορέσεις να πεις στον εαυτό σου, ότι τουλάχιστον προσπάθησες;
Το να αντιληφθούν οι γονείς ότι η μόνη πραγματική αποτυχία στη ζωή είναι η αποτυχία να δοκιμάσει κάποιος (να προσπαθήσει), μπορεί να τους βοηθήσει να δουν πιο σφαιρικά το ζήτημα. Τις περισσότερες φορές η επιτυχία δεν έρχεται, επειδή ο έφηβος δεν προσπάθησε αρκετά και κάποιες λίγες φορές από αστάθμητους και απρόβλεπτους παράγοντες. Όπως και να έχει όμως, κάθε προσπάθεια φέρει μαζί της έναν κίνδυνο αποτυχίας, οπότε η αποτυχία δεν είναι πρόβλημα, αλλά ένα συνηθισμένο γεγονός της ζωής. Το θέμα είναι οι γονείς να πουν αυτό που πρέπει ή απλώς να μην πουν εκείνο που δεν πρέπει. Φυσικά, οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν τις δηκτικές εκφράσεις, την πικρόχολη κριτική, αλλά και να θυμούνται ότι οι έφηβοι ερμηνεύουν τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονιών τους, για αυτό και η έγκριση και η αποδοχή τους τους είναι σημαντική για εκείνους, ειδικά στις αποτυχίες.
