Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι 4 (συνήθως) μικροί αδένες, σε μέγεθος φακής, που βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή. Η φυσιολογική τους λειτουργία συνίσταται στον έλεγχο των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα. Η λειτουργία αυτή επιτυγχάνεται με την έκκριση μιας ορμόνης που είναι γνωστή σαν παραθορμόνη (ΡΤΗ).
Ο υπερπαραθυρεοειδισμός είναι η παθολογική κατάσταση που προκύπτει σαν αποτέλεσμα της υπερλειτουργίας ενός ή περισσοτέρων από τους παραθυρεοειδείς αδένες. Η υπερλειτουργία αυτή εκδηλώνεται με αύξηση των επιπέδων παραθορμόνης στο αίμα. Τα αυξημένα επίπεδα παραθορμόνης με τη σειρά τους προκαλούν την αποδέσμευση ασβεστίου από τα οστά, την είσοδό του ασβεστίου στο αίμα και την αποβολή του με τα ούρα.
Επομένως, πολύ χαρακτηριστικός για τη διάγνωση του υπερπαραθυρεοειδισμού είναι ο συνδυασμός:
- Αυξημένων επιπέδων παραθορμόνης στο αίμα
- Αυξημένων επιπέδων ασβεστίου στο αίμα
- Αυξημένης αποβολής ασβεστίου με τα ούρα
Τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει ο υπερπαραθυρεοειδισμός είναι πολλά. Τα πιο συνηθισμένα αφορούν τα οστά και τους νεφρούς.
- Από τα οστά (λόγω της απομάκρυνσης του ασβεστίου από αυτά) παρατηρείται οστεοπόρωση (οστεοπενία), που με τη σειρά της μπορεί να φθάσει μέχρι και τη δημιουργία «παθολογικών» καταγμάτων (δηλαδή καταγμάτων χωρίς την άσκηση σημαντικής βίας επί των οστών).
- Από τους νεφρούς παρατηρείται εναπόθεση αλάτων ασβεστίου στο ουροποιητικό (καθώς αποβάλλονται με τα ούρα μεγάλες ποσότητες ασβεστίου), που εκδηλώνεται συνηθέστατα με νεφρολιθίαση («πέτρες στα νεφρά»). Χαρακτηριστικό στην περίπτωση αυτή είναι το γεγονός ότι η νεφρολιθίαση υποτροπιάζει, δηλαδή μετά την επιτυχή απομάκρυνση των λίθων από το ουροποιητικό συνήθως εμφανίζονται εκ νέου λίθοι.
- Άλλες σπανιότερες εκδηλώσεις είναι από το πεπτικό (έλκος, παγκρεατίτιδα), από το μυοσκελετικό (πόνοι στις αρθρώσεις και στους μυς), από το νευρικό σύστημα (αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη), αίσθηση αδυναμίας κλπ
Συνηθέστατα ο υπερπαραθυρεοειδισμός οφείλεται σε αδένωμα ενός από τους 4 παραθυροειδείς («μονήρες» αδένωμα). Σπανιότερα οφείλεται σε υπερπλασία και των 4 παραθυρεοειδών, σε διπλά αδενώματα και πολύ σπάνια σε καρκίνο παραθυρεοειδών.
Η άμεση και οριστική θεραπεία του υπερπαραθυρεοειδισμού είναι χειρουργική (παραθυρεοειδεκτομή). Σήμερα υπάρχουν φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την μείωση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα, εντούτοις όμως τα φάρμακα αυτά δεν προσφέρουν οριστική λύση στο πρόβλημα του ασθενούς. Προκειμένου να επιτευχθεί η ασφαλής και οριστική λύση του προβλήματος, η παραθυρεοειδεκτομή θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών.
