Στο άκουσμα της λέξης «τοξικός» μάς έρχεται αυτομάτως στο νου κάτι αρνητικό, κακό, άσχημο, μολυσματικό που θα πρέπει να αποφύγουμε και να απομακρύνουμε από κοντά μας.

Στη ζωή μας τοξικό δεν είναι μόνο ένα υλικό αντικείμενο π.χ τα απόβλητα, το καυσαέριο. Τοξικός μπορεί να είναι και ένας άνθρωπος ή μία σχέση που έχουμε.
Πόσο κοντά σε τοξικούς ανθρώπους βρισκόμαστε; Τι χαρακτηριστικά έχουν αυτοί οι άνθρωποι και πώς επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία; Πόσο εύκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα άτομα που ασκούν χειριστική επιρροή πάνω μας και με ποιους τρόπους θα καταφέρουμε να τα απομακρύνουμε από κοντά μας;

Οι χειριστικοί άνθρωποι μπορούν να υπάρξουν με πολλά προσωπεία και σε όλα τα επίπεδα των σχέσεων της καθημερινότητάς μας: τοξικός σύντροφος, τοξικός συνάδελφος, τοξικός φίλος. Η παρουσία αυτών των ανθρώπων στη ζωή μας, μάς εξαντλεί τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά και ρουφάει όλη μας την ενέργεια, γεμίζοντάς μας αρνητισμό, νευρικότητα, κόπωση, θυμό, θλίψη και ενοχές, με συνέπεια να οδηγούμαστε πολύ συχνά σε αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός τοξικού – χειριστικού ατόμου

  • Γκρινιάζουν συνεχώς. Αυτά τα άτομα δεν είναι ποτέ ευχαριστημένα και δεν αντλούν με τίποτα ικανοποίηση από τους άλλους και τη ζωή τους.
  • Είναι υπερβολικά άτομα που εκφράζονται με έναν δραματικό τρόπο. Ζουν τη δική τους πραγματικότητα, πιστεύουν ότι τα δικά τους προβλήματα είναι μεγαλύτερα από οποιουδήποτε άλλου και δραματοποιούν καθετί που τούς συμβαίνει.
  • Έχουν σε έντονο βαθμό το αίσθημα της ζήλιας και του ανταγωνισμού. Άτομα με επικριτικό ύφος που τείνουν να υποτιμούν τις σχέσεις και τα προτερήματα των άλλων ανθρώπων, μειώνοντάς τους συνεχώς.
  • Είναι κατά βάση άτομα με ναρκισσιστική προσωπικότητα. Εγωκεντρισμός, εγωισμός, αμφιθυμία και αντικοινωνικότητα είναι κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Οτιδήποτε και αν κάνουν θέλουν να τους αποφέρει ένα προσωπικό όφελος.
  • Άτομα, τα οποία στην προσπάθειά τους να κρύψουν τη δική τους χαμηλή αυτοεκτίμηση, τους αρέσει να κάνουν παρέα με αυτούς που θεωρούν κατώτερούς τους.
  • Έχουν ένα μόνιμο αρνητισμό για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Δεν θα σας ευχηθούν ποτέ «καλή επιτυχία» και στο άκουσμα της κάθε τους λέξης θα κρύβεται ένα κύμα απαισιοδοξίας.
  • Λένε πολλά ψέματα, είτε μικρά είτε μεγάλα, προκειμένου να αποφύγουν συγκρούσεις.
  • Δεν αποδέχονται τον άλλον γι’αυτό που πραγματικά είναι και επιζητούν πάντα την αλλαγή, χωρίς να θέλουν να αλλάξουν οι ίδιοι.
  • Είναι άτομα παρεμβατικά, αυταρχικά, τα οποία προσπαθούν συνεχώς να επιβάλλουν την άποψή τους.

Αν αναγνωρίζετε πολλά από τα παραπάνω χαρακτηριστικά στον σύντροφο, στον φίλο σας ή σε κάποιον συνάδελφο σας, αν νιώθετε «στραγγισμένος» τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, μήπως ήρθε η ώρα να απομακρύνετε αυτό το άτομο από τη ζωή σας;

Συνήθως τα άτομα αυτά, με έναν μαγικό τρόπο, δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης και χειραγώγησης, όπου κανείς δεν μπορεί να τους εγκαταλείψει εύκολα γιατί έχουν την ικανότητα να αποδυναμώνουν την αυτονομία και την ανεξαρτησία του άλλου. Οι χειριστικοί χαρακτήρες παίρνουν τα ηνία της ζωής μας και την κατευθύνουν. «Είναι σαν να περπατάμε τη δική μας ζωή, με τα δικά τους πόδια».

Με ποιους τρόπους μπορούμε να απαλλαγούμε από τους τοξικούς ανθρώπους
Αρχικά, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι βρισκόμαστε σε μία τέτοια σχέση. Πολλές φορές περνάνε αρκετά χρόνια μέχρι να το καταλάβουμε και να μετακινηθούμε ή και κάποιες φορές δυστυχώς δεν το συνειδητοποιούμε ποτέ.

Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε ποτέ να αλλάξουμε έναν χειριστικό άνθρωπο. Αυτό που πρέπει να αλλάξουμε είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε γι’αυτόν, να δούμε με πιο «καθαρά γυαλιά» τη συμπεριφορά του και έπειτα να αλλάξουμε τη δική μας συμπεριφορά.

Αξιολογούμε πόσο σημαντική είναι για εμάς η κάθε σχέση. Αν κατέχει σημαντική θέση στη ζωή μας, τότε είναι καλό να μιλήσουμε ανοιχτά με αυτό το άτομο για όσα μας ενοχλούν και μας προβληματίζουν.

Βάζουμε όρια και μαθαίνουμε να λέμε όχι. Τολμούμε να διαφωνήσουμε και να πούμε την άποψή μας με θάρρος, τόλμη και ειλικρίνεια.

Δεν διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού.

Αν βλέπουμε ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, απομακρυνόμαστε τελείως από το συγκεκριμένο άτομο είτε είναι φίλος, είτε σύντροφος, είτε ακόμη και συγγενικό πρόσωπο.

Σημαντικό κομμάτι μέσα σε όλα τα παραπάνω είναι να αναγνωρίσουμε τον δικό μας ρόλο μέσα στις σχέσεις μας. Πώς είμαστε εμείς μέσα στο ρόλο του συντρόφου, του φίλου, του συναδέλφου και πως συνηθίζουμε να συμπεριφερόμαστε; Μόνο όταν κάνουμε την απαραίτητη αυτοκριτική μας, μπορούμε να διακρίνουμε και τα λάθη των άλλων.

Να θυμάστε πως η κάθε σχέση στη ζωή μας είτε είναι φιλική, είτε συναδελφική είτε ερωτική, πρέπει να μας πηγαίνει πάντα μπροστά, να μας εξελίσσει ως ανθρώπους, να αναδεικνύει την καλύτερη πτυχή του εαυτού μας.