Η διατροφική φροντίδα παιδιών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 συχνά ξεκινά με την εκπαίδευση σχετικά με τους υδατάνθρακες, τις διάφορες μορφές τους και τελικά για το αν υπάρχει διατροφή χωρίς ζάχαρη.
Με απλά λόγια, η μεγάλη οικογένεια των υδατανθράκων ή αλλιώς σακχάρων αποτελεί ένα από τα βασικά θρεπτικά συστατικά των τροφών που καταναλώνουμε όλοι μας. Επιβάλλεται να υπάρχουν στην καθημερινή διατροφή των παιδιών και εφήβων αφού αποτελούν το «καύσιμο υλικό» για την ανάπτυξή τους. Αν προσπαθήσουμε να μειώσουμε ή ακόμα και να αποφύγουμε όλη αυτή την ομάδα των υδατανθράκων τις περισσότερες φορές θα επηρεαστεί αρνητικά η ανάπτυξη και ο γλυκαιμικός έλεγχος στις μικρές ηλικίες.
Ανάλογα με το μέγεθος τους έχουμε τους μονοσακχαρίτες ( ή απλούς υδατάνθρακες) τους ολιγοσακχαρίτες και τους πολυσακχαρίτες (ή αλλιώς σύνθετους υδατάνθρακες). Οι απλοί υδατάνθρακες περιλαμβάνουν την γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη.
Οι ολιγοσακχαρίτες που μπορεί να αποτελούνται από δυο μόνο απλά σάκχαρα είναι η σακχαρόζη , η μαλτόζη και η λακτόζη. Η σακχαρόζη (γλυκόζη + φρουκτόζη) είναι και η γνωστή και πολύ αγαπητή σε όλους μας ζάχαρη.
Στους σύνθετους, έχουμε κυρίως το άμυλο, το γλυκογόνο και τις φυτικές ίνες. Το βασικό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι όλοι με την διαδικασία της πέψης θα καταλήξουν σε απλή γλυκόζη και τελικά θα επηρεάσουν με αύξηση τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Γιαυτό και σύντομα μετά από γεύμα μετράμε πάντα υψηλές τιμές.
Είναι πολύ σημαντικό να ενημερώνουμε σωστά για όλες αυτές τις μορφές και τελικά ονομασίες του συστατικού εκείνου του γεύματος που πρέπει να καταμετρηθεί και να συνοδευτεί με τις απαραίτητες μονάδες ινσουλίνης. Δεν είναι λοιπόν μόνο η απλή ζάχαρη που πρέπει να μας απασχολεί.
Ετικέτες τροφίμων
Ένας τρόπος για να «διαβάσουμε» σωστά το τρόφιμο που έχουμε μπροστά μας είναι να συμβουλευτούμε τις ετικέτες τροφίμων. Μας δίνουν πάντα πληροφορίες για τη περιεκτικότητα του τροφίμου ανά 100 γρ σε σύνολο υδατανθράκων και στα επιμέρους απλά σάκχαρα και άμυλα. Για να αποφασίσουμε σωστά τις μονάδες ινσουλίνης μας ενδιαφέρει ο αριθμός που δηλώνει το σύνολο των υδατανθράκων.
Επίσης διαβάζοντας τις ετικέτες τροφίμου μαθαίνουμε και άλλες χρήσιμες πληροφορίες για την ποιότητά του για παράδειγμα αν έχει επιπρόσθετα σάκχαρα με την μορφή σιροπιού γλυκόζης, δεξτρόζης, σουκρόζης, μαλτόζης, φρουκτόζης ή σιροπιού φρουκτόζης, νέκταρ, μελιού. Όλα αυτά θα μετατραπούν σε γλυκόζη και τελικά θα επηρεάσουν τα σάκχαρα στο αίμα. Είναι οι λεγόμενες πηγές «κρυμμένης» ζάχαρης που ενδιαφέρουν άμεσα τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1.
Επίσης, συχνά τα τρόφιμα περιέχουν πολυόλες (σορβιτόλη, μαλιτόλη, ξυλιτόλη, λακτιτόλη, μαλτιτόλη, ισομαλτιτόλη, ερυθριτόλη, ισομαλτουλόζη, τριαλόζη) ως γλυκαντικές ουσίες, οι οποίες αποδίδουν ένα μικρό ποσοστό θερμίδων.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία αν ένα τρόφιμο γράφει «χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα», σημαίνει ότι δεν περιέχει περισσότερα από 5 γρ σάκχαρα ανά 100 γρ, αν είναι στερεό, και 2,5 γρ σάκχαρα ανά 100 ml, αν είναι υγρό. «Χωρίς σάκχαρα» σημαίνει ότι δεν περιέχει περισσότερα από 0,5 γρ σάκχαρα ή αλλιώς υδατάνθρακες ανά 100 γρ ή 100 ml.
Στα «χωρίς πρόσθετα σάκχαρα» τρόφιμα σημαίνει ότι δεν έχει προστεθεί κάποια επιπλέον γλυκαντική ουσία. Όμως το ίδιο το προϊόν μπορεί από μόνο του να έχει αρκετή φυσική ζάχαρη όπως τα φρούτα ή τα γαλακτοκομικά.
Τρόφιμα που θέλουν προσοχή
Συχνά τρόφιμα που τελικά υποτιμούμε όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες γενικά ή και ζάχαρη είναι τα δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, χυμοί εμπορίου και κομπόστες, κουλούρι σουσαμένιο, σάλτσες συνοδευτικές (ντοματοχυμός, κέτσαπ, μπαλσάμικο). Τα επιδόρπια γιαουρτιού και μπάρες δημητριακών που δυστυχώς είναι πολύ δημοφιλή με τις μικρότερες ηλικίες. Τέλος, οτιδήποτε σε κονσέρβα είναι πηγή κρυμμένης ζάχαρης.
