Τα εκκολπώματα του οισοφάγου και του στομάχου αποτελούν σακοειδείς προσεκβολές του εσωτερικού στρώματος των οργάνων αυτών (βλεννογόνος) προς τα έξω και ειδικότερα στην κοιλιά ή στο θώρακα. Σε αντίθεση με τα αντίστοιχα του παχέος εντέρου που συναντώνται ιδιαίτερα συχνά, τα εκκολπώματα του οισοφάγου και του στομάχου αποτελούν σπάνια ευρήματα στον γενικό πληθυσμό, με συχνότητα 0.5% και 0.1% περίπου αντίστοιχα.
Πώς δημιουργούνται και τι προκαλούν στον ασθενή
Τα εκκολπώματα των οργάνων αυτών ταξινομούνται με βάση τη θέση τους, τις στοιβάδες του τοιχώματος που περιλαμβάνουν και τον μηχανισμό με τον οποίο δημιουργούνται. Ανεξάρτητα πάντως από την ακριβή τους ταξινόμηση, τα συμπτώματα που προκαλούν στον ασθενή ποικίλουν από τελείως ασυμπτωματικά που διαγιγνώσκονται τυχαία στα πλαίσια εξέτασης για άλλη αιτία μέχρι την αιφνίδια πρόκληση οξέος κοιλιακού άλγους που συχνά οδηγεί σε επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Αναλυτικότερα, το πιο κοινό σύμπτωμα που παρουσιάζει ο ασθενής είναι άλγος στην άνω κοιλία, ενώ ναυτία, έμετοι, δυσπεψία, δύσοσμη αναπνοή, ανορεξία και δυσφαγία, ποικίλουν σε συχνότητα, ενώ αρκετές φορές συνυπάρχουν περισσότερα από ένα συμπτώματα. Οι επιπλοκές που μπορούν να συμβούν είναι η αιμορραγία, η διάτρηση και η κακοήθης εξαλλαγή, ενώ ειδικότερα για τα εκκολπώματα του στομάχου η δημιουργία έλκους στο εσωτερικό του αποτελεί αιτία εμμένουσας επιγαστραλγίας.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Για να τεθεί η διάγνωση είναι πολύ σημαντική η εμπειρία του εξετάζοντος ιατρού ούτως ώστε να υποπτευθεί την ύπαρξης της εν λόγω βλάβης καθώς σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να διαλάθει της προσοχής. Ο συνδυασμός ακτινολογικού και ενδοσκοπικού ελέγχου του ανώτερου πεπτικού αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη μέθοδο για την ακριβή διάγνωση των εκκολπωμάτων. Πιο συγκεκριμένα, ο ακτινοσκοπικός έλεγχος του οισοφάγου και του στομάχου με τη σύγχρονη κατάποση σκιαγραφικού μέσου, καθώς και η αξονική τομογραφία άνω κοιλίας μετά την από του στόματος χορήγηση σκιαγραφικού μέσου, αποτελούν τις ακτινολογικές εξετάσεις εκλογής καθώς όχι μόνο θα εντοπίσουν το εκκόλπωμα, αλλά θα δώσουν πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος αυτού, ενώ θα αποσαφηνίσουν τις σχέσεις του με τις γειτονικές δομές – όργανα, γεγονός ιδιαιτέρως σημαντικό για τον προγραμματισμό του χειρουργικού πλάνου. Εξάλλου, η ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού συστήματος, είναι εξίσου σημαντικό μέρος του διαγνωστικού αλγόριθμου και στόχο έχει την εντόπιση του ακριβούς σημείου από το οποίο το εκκόλπωμα εξορμάται ενώ έχοντας τη δυνατότητα να ελέγξει οπτικά τον αυλό του εκκολπώματος ανιχνεύει άμεσα την παρουσία βλαβών του βλεννογόνου και παρέχει τη δυνατότητα λήψης βιοψιών αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Ποια η θεραπεία
Η αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων αυτών εξαρτάται από την ύπαρξη ή μη συμπτωμάτων. Ασυμπτωματικά εκκολπώματα δεν χρήζουν παρέμβασης και παρακολουθούνται με περιοδικό απεικονιστικό και ενδοσκοπικό έλεγχο. Η παρουσία αντίθετα συμπτωμάτων χρήζει ιατρικής παρέμβασης. Ανάλογα με το μέγεθος και την εντόπιση του εκκολπώματος υπάρχει η δυνατότητα ενδοσκοπικής, ανοιχτής ή ενδοσκοπικά καθοδηγούμενης λαπαροσκοπικής εκτομής. Ειδικότερα για τα εκκολπώματα του στομάχου, περιγράφεται διεθνώς χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής που μειώνει την έκκριση οξέος από το στομάχι και προκαλούν σημαντική, πλην όμως παροδική ύφεση των συμπτωμάτων. Τα πλεονεκτήματα του συνδυασμού ενδοσκοπικής καθοδήγησης και λαπαροσκοπικής εκτομής είναι η δυνατότητα να εφαρμοστεί και σε μεγάλα εκκολπώματα (>4 cm), ο μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος και κατά συνέπεια η γρηγορότερη επάνοδος στην καθημερινότητα και κυρίως την ασφαλέστερη αποκόλληση του εκκολπώματος από γειτονικές δομές καθώς ιδίως στις χρόνιες περιπτώσεις υπάρχουν σημαντικές συμφύσεις με τα γειτονικά όργανα. Η επέμβαση πραγματοποιείται διαμέσου 4-5 μικρών οπών (1,5 cm) ενώ η σύγχρονη ενδοσκοπική καθοδήγηση από το εσωτερικό εξασφαλίζει την ακριβή εντόπιση της βλάβης και την επιβεβαίωση της ασφαλούς εκτομής της.
Η πολύχρονη εμπειρία της Ά Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Κλινικής στις λαπαροσκοπικές επεμβάσεις του πεπτικού συστήματος καθώς και η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας μας (Χειρουργοί – Γαστρεντερολόγοι – Αναισθησιολόγοι) σε συνδυασμό με τη χρήση εξοπλισμού και μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας εγγυάται την αποτελεσματική και ασφαλή επέμβαση.
*Ο Θεμιστοκλής Φερέτης είναι Χειρουργός, Επιμελητής A΄ Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General
