Η Διαθλαστική Χειρουργική είναι η υποειδικότητα της οφθαλμολογίας που έχει ως αντικείμενο τη διόρθωση των διαθλαστικών ανωμαλιών, με σκοπό την ανεξαρτητοποίηση του ατόμου από τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες είναι καταστάσεις κατά τις οποίες η οπτική οξύτητα ενός οφθαλμού δεν είναι φυσιολογική χωρίς τη χρήση βοηθημάτων όπως τα γυαλιά ή οι φακοί επαφής. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες οφείλονται σε ατέλειες του οπτικού συστήματος του οφθαλμού και συχνά έχουν σχέση με το μέγεθος του. Αυτές είναι: η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία και διορθώνονται με γυαλιά, φακούς επαφής και με διαθλαστικές επεμβάσεις.

Οι αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, οι αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, καθώς και οι ιδιαιτερότητες ορισμένων επαγγελμάτων, ώθησαν τους επιστήμονες σε αναζήτηση μεθόδων που θα μπορούσαν να απαλλάξουν το άτομο με διαθλαστικά προβλήματα από την εξάρτησή του από τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής. Έτσι, γεννήθηκε η Διαθλαστική Χειρουργική, η οποία προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής σε εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, σε όλο τον πλανήτη. H Διαθλαστική Χειρουργική μπορεί να εφαρμοστεί σε άτομα άνω των 18 ετών. Ανάλογα με την ηλικία του ατόμου, οι διαθλαστικές ανωμαλίες αντιμετωπίζονται χειρουργικά με διάφορους τρόπους: Με Excimer Laser σε συνδυασμό με Femto Laser, με ενδοφακούς ή με ενδοκερατοειδικά ενθέματα. Η επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου εξαρτάται από τον βαθμό της μυωπίας, το πάχος του κερατοειδούς, τη διάμετρο της κόρης στο σκοτάδι, τη γενικότερη κατάσταση του οφθαλμού, την ηλικία του ατόμου, τον τρόπο ζωής και τις ανάγκες του. Στη Διαθλαστική Χειρουργική εφαρμόζεται προσέγγιση εξατομικευμένη στην κάθε περίπτωση από τον ειδικό χειρουργό οφθαλμίατρο. Με το Excimer Laser μπορούν να διορθωθούν μέχρι 12 βαθμοί μυωπίας, και μέχρι 6 βαθμοί αστιγματισμού και υπερμετρωπίας, Στις περιπτώσεις που οι βαθμοί είναι περισσότεροι και το πάχος του κερατοειδούς είναι λίγο, τότε μπορούν να διορθωθούν πρακτικά όλοι οι βαθμοί με την χρήση ειδικών ενδοφακών (προσθίου και οπισθίου θαλάμου), καθώς και ενδοκερατοειδικών ενθεμάτων.

Η μεγάλη πλειοψηφία των οφθαλμικών υποψηφιοτήτων για Διαθλαστική Χειρουργική είναι κατάλληλη για διόρθωση με Excimer Laser. Η Διαθλαστική Χειρουργική με ενδοφακούς εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή ή αντενδείκνυται η χειρουργική με Laser στον κερατοειδή, στην επιφάνεια, δηλαδή, του ματιού. Οι περιπτώσεις αυτές μπορεί να είναι μια μεγάλη μυωπία ή υπερμετρωπία που υπερβαίνει τις δυνατότητες των μηχανημάτων Laser, μάτια με παθολογία στον κερατοειδή, άτομα που έχουν κάνει μεταμόσχευση κερατοειδούς, άτομα με θόλωση στον κρυσταλλοειδή φακό (καταρράκτη) και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Τα βασικά κριτήρια για την επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου είναι: ο τύπος της διαθλαστικής ανωμαλίας, η ηλικία, οι δραστηριότητες και οι ανάγκες του ατόμου. Κάποιες παθολογικές καταστάσεις του οφθαλμού, όπως π.χ. χαμηλός αριθμός ενδοθηλιακών κυττάρων, μπορεί να επηρεάσουν την επιλογή της μεθόδου ή ακόμα και να μην επιτρέψουν την επέμβαση. Οι ενδοφακοί διακρίνονται σε αυτούς που τοποθετούνται μπροστά και πίσω από την ίριδα, στον πρόσθιο και στον οπίσθιο θάλαμο του οφθαλμού, αντίστοιχα. Η σύγχρονη οφθαλμοχειρουργική έχει σήμερα λύσεις για τις περισσότερες περιπτώσεις, έτσι ώστε το οποιοδήποτε άτομο να μπορέσει να απολαύσει τις χαρές της ζωής χωρίς να είναι εξαρτημένο από γυαλιά ή φακούς επαφής.

*Ο Παντελής Α. Παπαδόπουλος είναι Διευθυντής της Οφθαλμολογικής Κλινικής και της Μονάδας Προηγμένης Οφθαλμοχειρουργικής του Metropolitan Hospital, εξειδικεύεται στη Διαθλαστική Χειρουργική, στις επεμβάσεις καταρράκτη και γλαυκώματος, στις μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς και στις επεμβάσεις με laser. Είναι ο μοναδικός χειρουργός οφθαλμίατρος στην Ελλάδα και την Κύπρο και ένας από τους 15 σε όλη την Ευρώπη με πιστοποίηση στην εξειδίκευση της χειρουργικής καταρράκτη και της διαθλαστικής χειρουργικής, από τις επιτροπές: European Board of Ophthalmology και European Society of Cataract and Refractive Surgery (FEBOS-CR).