Το βρογχικό άσθμα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του αναπνευστικού συστήματος από την οποία πάσχει περίπου το 8% των Ελλήνων. Η σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση του άσθματος μπορεί να εξασφαλίσει πλήρη έλεγχο της νόσου στην πλειονότητα των περιπτώσεων, με εξαίρεση τους ασθενείς με σοβαρό άσθμα που δεν αποτελούν συνήθως ποσοστό άνω του 5%. Όμως, φαίνεται να υπάρχουν κάποιοι μύθοι για το άσθμα που πρέπει να κουβεντιάσουμε.

Δεν χρειάζεται να παίρνω τα εισπνεόμενα φάρμακά μου εφόσον αισθάνομαι καλά.
Λάθος! Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα υποεκτιμούν τα συμπτώματά τους, πιθανόν επειδή έχουν συνηθίσει να ζουν με αυτά. Μη λαμβάνοντας την αγωγή τους -αντίθετα από τις οδηγίες του πνευμονολόγου- και εάν δεν έχουν εκπαιδευτεί να αυτοελέγχονται με ροόμετρο (μια εύχρηστη φορητή συσκευή που τους επιτρέπει να ελέγχουν αδρά την αναπνευστική τους λειτουργία) μπορεί να καταλήξουν σε σοβαρή παρόξυνση.

Τα εισπνεόμενα φάρμακα που περιέχουν κορτιζόνη έχουν σοβαρές παρενέργειες και θα τα χρησιμοποιώ όσο το δυνατόν λιγότερο.
Λάθος! Το άσθμα είναι μια φλεγμονώδης νόσος και επομένως η βασική θεραπεία της υποκείμενης νόσου είναι τα αντιφλεγμονώδη κορτικοειδή. Η λήψη των κορτικοειδών σε εισπνεόμενη μορφή έχει ως αποτέλεσμα την εναπόθεσή τους κυρίως στο βρογχικό δένδρο, με αποτέλεσμα την αντιμετώπιση του άσθματος χωρίς σημαντικές (συνήθως μηδαμινές) παρενέργειες σε νέους ανθρώπους χωρίς άλλα νοσήματα. Αντίθετα αν δεν «σβήσουμε» τη φλεγμονή, κάποια στιγμή πιθανότατα να κινδυνέψουμε από σοβαρή παρόξυνση. Επιπρόσθετα οι αεραγωγοί μας επιβαρύνονται και σιγά-σιγά αλλάζουν μορφή οδηγώντας μας σε σοβαρότερο στάδιο άσθματος.

Το κάπνισμα επιδρά μόνο στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Το βρογχικό άσθμα είναι συνήθως αλλεργικής αιτιολογίας κι επομένως μπορώ να καπνίζω.
Μεγάλο Λάθος! Το κάπνισμα επιδεινώνει όλες τις παραμέτρους του άσθματος κι εμποδίζει τον έλεγχό του, είτε αυτό είναι αλλεργικής αιτιολογίας είτε όχι. Αποτελεί αίτιο μη ελέγχου της νόσου παρά τη λήψη κορτικοειδών, αύξησης της δοσολογίας των φαρμάκων προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος και συχνών παροξύνσεων που μπορεί να οδηγήσουν και στον θάνατο. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι σε χώρες όπως η Αγγλία που εφαρμόστηκε ο αντικαπνιστικός νόμος μειώθηκαν οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για παροξύνσεις άσθματος λόγω της μη έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα και μόνο.

Εφόσον έχω ήπιο και όχι σοβαρό άσθμα, δεν χρειάζεται να το παρακολουθώ συχνά, απλώς αν αισθανθώ δύσπνοια θα πάρω φάρμακο (β-διεγέρτη βραχείας δράσης).
Σοβαρό Λάθος! Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του άσθματος μόνο με β-διεγέρτη ταχείας δράσης συνδέεται με σοβαρές παροξύνσεις και θανάτους. Οι ασθενείς με άσθμα υποτιμούν τα συμπτώματά τους κι αντιμετωπίζοντας μόνο αυτά και όχι την υποκείμενη φλεγμονή, μοιραία θα βιώσουν παροξύνσεις που μπορεί να είναι και πολύ σοβαρές δυνητικά επικίνδυνες και για τη ζωή. Γι’ αυτό και πρόσφατα τροποποιήθηκαν οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού GINA (Global Initiative For Asthma) και συνιστούν τη λήψη συνδυασμού εισπνεόμενου κορτικοειδούς μαζί με β-διεγέρτη ως προτιμότερη επιλογή ως ανακουφιστική αγωγή αντί β-διεγέρτη μόνο. Κάθε ασθματικός ανεξαρτήτου σοβαρότητας θα πρέπει να εκπαιδευτεί στο να λαμβάνει σωστά τα εισπνεόμενα φάρμακά του, να αποφεύγει τους παράγοντες που τον επιδεινώνουν, να μην καπνίζει και να μην εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα, να έχει σχέδιο που θα ακολουθήσει σε περίπτωση που έχει συμπτώματα και να χρησιμοποιεί ως ανακουφιστικό των συμπτωμάτων συνδυασμό β-διεγέρτη βραχείας δράσης με κορτικοειδές.

Η  κ. Παρασκευή Κατσαούνου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Συντονίστρια Ομάδος Λοιμώξεων Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας