Το κάπνισμα είναι μια χρόνια νόσος, με συχνές υποτροπές και είναι υπεύθυνο για πολλά νοσήματα. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως καπνίζουν 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Ο καπνός σκοτώνει πάνω από 7 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως και περισσότεροι από 6 εκατομμύρια αυτών των θανάτων είναι αποτέλεσμα της άμεσης κατανάλωσης του καπνού, ενώ περίπου 890.000 είναι οι θάνατοι μη καπνιστών που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα.
Το κάπνισμα είναι ίσως ο μοναδικός παράγοντας κινδύνου για την υγεία που μπορεί να προληφθεί. Οι τρεις κύριες αιτίες θανάτου σχετικές με το κάπνισμα είναι η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος του πνεύμονα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Η νόσος από τον νέο κορωνοϊό ή COVID-19 είναι μια λοίμωξη η οποία οφείλεται σε έναν ιό που ονομάζεται SARS-CoV-2. Οι ασθενείς με COVID-19 μπορεί να παρουσιάσουν πυρετό, ξηρό βήχα, καταβολή και μυαλγίες. Στην περίπτωση που προσβληθούν οι πνεύμονες και προκληθεί πνευμονία, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν και δύσπνοια.
Κάπνισμα και κορωνοϊός
Δεδομένου ότι η νόσος COVID-19 είναι πρόσφατα αναγνωρισμένη ασθένεια, η συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος και της νόσου δεν είναι ακόμη σαφής. Γνωρίζουμε όμως ότι το κάπνισμα (ακόμα και το παθητικό) θεωρείται παράγοντας κινδύνου για λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και ο νέος κορωνοϊός επηρεάζει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα.
Οι αρχικές αναφορές από την Κίνα έδειξαν ότι οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα όπως χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, καρδιαγγειακές παθήσεις, αρτηριακή υπέρταση, διαβήτη και καρκίνο κινδύνευσαν περισσότερο από τη λοίμωξη COVID-19.
Μελέτη που έγινε στην Κίνα και συνέκρινε αρχεία από 44.672 ασθενείς έδειξε ότι το ποσοστό θνησιμότητας ήταν 2,8% για τους άνδρες έναντι 1,7% για τις γυναίκες. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οφείλεται στη μεγαλύτερη επίπτωση συννοσηροτήτων μεταξύ των ανδρών και κυρίως στην κατανάλωση καπνού (52,1% για τους άνδρες έναντι 2,7% για τις γυναίκες). Επίσης, έχουν παρατηρηθεί στους καπνιστές μειωμένα επίπεδα ACE2, του αναφερόμενου υποδοχέα ξενιστή του νέου κορωνοϊού. Ωστόσο, τα αποτελέσματα από μια προκαταρκτική μετα-ανάλυση Κινέζων ασθενών δείχνουν ότι το κάπνισμα δεν φαίνεται να συνοδεύεται με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης από COVID-19.
Η επιβάρυνση της καπνιστικής συνήθειας
Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω σταγονιδίων, όταν ένα άτομο που νοσεί βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει σε κοντινή απόσταση από ένα άλλο άτομο. Επίσης, είναι πιθανή η διασπορά του ιού από μολυσμένες επιφάνειες που θα έρθουν σε επαφή με το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια μας μέσω των χεριών μας.
Η καπνιστική συνήθεια αποτελεί έναν ακόμη τρόπο μετάδοσης του κορωνοϊού, είτε με τη συνεχή κίνηση του χεριού προς το στόμα, είτε όταν ο καπνιστής αφήνει το τσιγάρο στο τασάκι, όπου μπορεί να υπάρχουν σταγονίδια με ιό που έχει αφήσει κάποιος άλλος. Ο κίνδυνος μπορεί να είναι μεγαλύτερος για όσους καπνίζουν στριφτά τσιγάρα.
Τα υγρά αναπλήρωσης και ο ατμός των ηλεκτρονικών τσιγάρων περιέχουν τοξικά μέταλλα και νανοσωματίδια τα οποία είναι λιγότερα σε ποσότητα συγκριτικά με τα τσιγάρα, ωστόσο τα δεδομένα για τις συνέπειες του «ατμίσματος» στο αναπνευστικό σύστημα είναι ακόμη αντιφατικά. Δεν υπάρχουν σχετικές επιστημονικές ενδείξεις ασφάλειας για τη χρήση του ηλεκτρονικού ή του θερμαινόμενου τσιγάρου.
Η διακοπή καπνίσματος οδηγεί σε επαναφορά των αμυντικών μηχανισμών του αναπνευστικού συστήματος σε λίγες εβδομάδες και πιθανότατα οι κίνδυνοι μειώνονται συγκριτικά με εκείνους που συνεχίζουν να καπνίζουν. Τέλος, με τη διακοπή του καπνίσματος ελαττώνεται και η συνήθεια να αγγίζουμε το πρόσωπο με τα χέρια.
Τα μέτρα πρόληψης, καθώς ακόμη δεν υπάρχει εμβόλιο, είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται τόσο για την πλειονότητα των ατόμων που θα νοσήσουν ελαφρά όσο και για την ομάδα υψηλού κινδύνου.
Ποτέ δεν είναι αργά για να κόψετε το κάπνισμα. Ίσως να είναι μια καλή ευκαιρία η τωρινή δοκιμασία που όλοι βιώνουμε.
Tο Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του ΥΓΕΙΑ (www.hygeia.gr) είναι δίπλα σας για να σας βοηθήσει στην προσπάθειά σας.
