Ο ύπνος αποτελεί περίπου το 1/3 της ζωής μας και είναι ένα αγαθό απέναντι στο οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Δυστυχώς οι διαταραχές ύπνου στις μέρες μας ταλαιπωρούν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, ανεξάρτητα ηλικίας, φύλου και βιοτικού επιπέδου. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής άμεσα ή έμμεσα μπορεί να μετατρέψει τον ύπνο μας από περίοδο ανάπαυσης σε αγώνα δρόμου.
Για να μπορέσει να ελεγχθεί η αιτία που προκαλεί τα προβλήματα ύπνου, ο ασθενής απευθύνεται σε γιατρό με ειδικότητα ιατρικής του ύπνου, ο οποίος συστήνει όταν είναι απαραίτητο μια εξέταση που ονομάζεται μελέτη ύπνου. Η εξέταση αυτή είναι ανώδυνη για τον ασθενή, αλλά ιδιαίτερα σύνθετη για τον ειδικό ιατρό ύπνου που πρέπει να μελετήσει το σύνολο σχεδόν των βασικών λειτουργιών του σώματος κατά τον ύπνο.
Πότε πραγματοποιείται η εξέταση;
Η μελέτη ύπνου συστήνεται συνήθως σε άτομα με ευρήματα συμβατά με υπνική άπνοια όπως ροχαλητό, διακοπές αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου, έντονη ημερήσια υπνηλία και κόπωση, πονοκεφάλους, πολλαπλές αφυπνίσεις για ούρηση, αϋπνίες, μη αναζωογονητικό ύπνο, διαταραχές του συναισθήματος, προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης κ.α. Τέτοιου είδους προβλήματα εκδηλώνονται πιο συχνά σε υπέρβαρα άτομα, σε ασθενείς με ανατομική διαμόρφωση που προδιαθέτει για υπνική άπνοια (μικρογναθία, οπισθογναθία), σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, υποθυρεοειδισμό κτλ. Δεν πρέπει όμως να αποκλείει κανείς λεπτόσωμα άτομα από την συγκεκριμένη εξέταση, καθότι 20% των ασθενών με υπνική άπνοια έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος.
Πέραν της υπνικής άπνοιας η μελέτη ύπνου γίνεται και σε πολλές άλλες διαταραχές του ύπνου, όπως διερεύνηση βίαιων νυκτερινών συμπεριφορών (παραϋπνίες), σε υπερυπνίες όπως η ναρκοληψία, ή επί διαταραχών ύπνου σχετιζόμενων με καρδιακά, νευρολογικά, πνευμονολογικά, ψυχιατρικά νοσήματα κλπ.
Ποια είναι η διαδικασία κατά την μελέτη ύπνου;
Για να πραγματοποιηθεί αυτή η εξέταση ο ασθενής παραμένει για ένα βράδυ σε εργαστήριο ύπνου που διαθέτει ειδικά διαμορφωμένους, άνετους χώρους για την εξέταση. Στη διάρκεια του ύπνου γίνεται καταγραφή μιας σειράς παραμέτρων μέσω εξετάσεων όπως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτρο-οφθαλμογράφημα, ο έλεγχος κίνησης των μυών θώρακος και κοιλιάς, η ροή αέρα από τη μύτη και το στόμα, η καταγραφή του ροχαλητού, ο καρδιογράφημα, η οξυμετρία, ο έλεγχος κινήσεων των άκρων. Η σύγχρονη βιντεοσκόπηση είναι απαραίτητη για την καταγραφή παθολογικών νυκτερινών συμπεριφορών. Σε όλη την διάρκεια του ύπνου ο ασθενής παρακολουθείται από τους τεχνολόγους ύπνου, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια ποιοτικά άρτια καταγραφή και να του προσφερθεί ό,τι βοήθεια χρειασθεί κατά την παραμονή του στο εργαστήριο ύπνου. Όταν ολοκληρωθούν οι μετρήσεις τα αποτελέσματα καταγράφονται με ειδικά συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και μελετώνται από ειδικό ιατρό ύπνου. Η διαδικασία αυτή απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις και χρόνο (η εκτίμηση του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος για παράδειγμα γίνεται για κάθε 30 δευτερόλεπτα από τον χρόνο που κοιμήθηκε ο ασθενής). Ανάλογα με τα αποτελέσματα της εξέτασης ο γιατρός συστήνει και την αντίστοιχη θεραπεία.
Η σημασία της μελέτης ύπνου
Η μελέτη ύπνου είναι μια πολύ σημαντική εξέταση καθώς μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στην διάγνωση παθήσεων όπως η υπνική άπνοια, οι υπερυπνίες, οι αϋπνίες, οι διαταραχές ύπνου σε νευρολογικές-νευρομυικές παθήσεις (όπως νόσο πάρκινσον, νόσο κινητικού νευρώνα, επιληψίες κλπ.) καρδιολογικές παθήσεις (καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες κλπ.), αναπνευστικά νοσήματα (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση κλπ.). Να σημειώσουμε πως γίνεται πάντα από εξειδικευμένο προσωπικό σε ειδικό εργαστήριο και η διάγνωση γίνεται από πνευμονολόγο ή νευρολόγο ή ψυχίατρο με ειδικότητα ιατρικής ύπνου.
Συμπερασματικά, η μελέτη ύπνου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην διάγνωση διαταραχών του ύπνου και διενεργείται σε ειδικά εργαστήρια ύπνου, με εξειδικευμένους τεχνολόγους ύπνου και υπό την καθοδήγηση ιατρού με ειδικότητα ιατρικής του ύπνου.
