Η κρυψορχία είναι το πιο συνηθισμένο πρόβλημα στα νεογέννητα αγοράκια. Λόγω των ιδιαίτερων προβλημάτων που μπορεί να προκαλέσει, είναι σημαντική η άμεση αντιμετώπισή της; Τι πρέπει να γνωρίζουν, λοιπόν, οι γονείς γι’ αυτήν;
Τι είναι κρυψορχία;
Κρυψορχία ονομάζουμε την απουσία του ενός ή και των δύο όρχεων από το όσχεο (σακουλάκι μέσα στο οποίο βρίσκονται φυσιολογικά οι όρχεις). Είναι η πιο συχνή ανωμαλία στα αγοράκια κατά τη γέννηση. Φυσιολογικά, μέχρι και ένα μήνα πριν από τη γέννηση, οι όρχεις έχουν κατεβεί από την κοιλιά μέσα στο όσχεο. Σε πολύ μικρό ποσοστό αγοριών ο ένας ή και οι δύο όρχεις δεν κατεβαίνουν μέχρι τη στιγμή της γέννησης.
Ποιοι παράγοντες την προκαλούν;
Προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της κρυψορχίας θεωρούνται η προωρότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η δίδυμος κύηση και η λήψη ορμονικών σκευασμάτων από τη μητέρα στην αρχή της κύησης. Η κληρονομικότητα επίσης φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο.
Οι όρχεις την 6η-7η εβδομάδα της κύησης σχηματίζονται μέσα στην κοιλιά του εμβρύου και κατεβαίνουν προς το όσχεο μετά την 28η εβδομάδα. Οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτήν την κάθοδο προς το όσχεο είναι ορμονικοί, ανατομικοί, μηχανικοί και η μη αρμονική συνεργασία μεταξύ τους μπορεί να ανακόψει αυτή την κάθοδο σε οποιοδήποτε σημείο της διαδρομής, με αποτέλεσμα την κρυψορχία.
Τις περισσότερες φορές ο όρχις είναι ψηλαφητός σε κάποιο σημείο της φυσιολογικής διαδρομής του, συνήθως κάπου μέσα στον βουβωνικό σωλήνα.
Σπάνια δεν είναι δυνατή η ψηλάφησή του. Στις περιπτώσεις αυτές βρίσκεται είτε ενδοκοιλιακά είτε (εξαιρετικά σπάνια) απουσιάζει. Το υπερηχογράφημα βοηθάει να αναδείξει την ύπαρξη και την ακριβή του θέση.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία, η οποία, όμως, αποτελεί και την πλειονότητα των περιστατικών «κρυψορχίας» που βλέπουμε στο ιατρείο, είναι οι περιπτώσεις όπου οι γονείς αναφέρουν ότι ο όρχις του παιδιού άλλοτε βρίσκεται μέσα στο όσχεο και άλλοτε ανεβαίνει ψηλά (ανασπώμενος/ανελκόμενος όρχις). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο παιδοχειρουργός από την εξέταση του παιδιού θα κρίνει εάν συνυπάρχουν άλλες καταστάσεις που εμποδίζουν την κάθοδό του και κατά πόσον θα πρέπει να χειρουργηθεί ή όχι.
Σε ποια ηλικία χειρουργούνται;
Τα παιδιά με κρυψορχία παρακολουθούνται από παιδοχειρουργό μέχρι την ηλικία των 12 μηνών. Εάν μέχρι αυτή την ηλικία ο όρχις δεν έχει έρθει στη θέση του, τότε χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση. Η επέμβαση δεν θα πρέπει με κανένα τρόπο να καθυστερήσει πέραν της ηλικίας των 15 μηνών, καθώς από το σημείο αυτό και μετά αρχίζει η έκπτωση της λειτουργικότητας των όρχεων.
Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο όρχις βρίσκεται μέσα στην κοιλιά (ενδοκοιλιακή κρυψορχία) η χειρουργική επέμβαση πρέπει να επισπευσθεί, ιδανικά τον 5ο-6ο μήνα ζωής, γιατί η υψηλή θερμοκρασία μέσα στην κοιλιά προκαλεί πιο γρήγορα μόνιμες βλάβες. Η απόφαση, λοιπόν, για έγκαιρη χειρουργική αποκατάσταση είναι καθοριστική.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της κρυψορχίας είναι χειρουργική και συνίσταται στην τοποθέτηση του όρχι στο όσχεο. Η επέμβαση αυτή απαιτεί συνολικά 3-4 ώρες παραμονής στο νοσοκομείο και είναι εντελώς ανώδυνη για το παιδί.
Θεαματικά αποτελέσματα, τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά, πλέον προσφέρει η λαπαροσκοπική χειρουργική στις περιπτώσεις ενδοκοιλιακού όρχι, που αποτελεί και τη θεραπεία εκλογής.
Ιδιαίτερο χειρισμό επίσης παρουσιάζει η περίπτωση της αμφοτερόπλευρης κρυψορχίας. Η αποκατάσταση θα πρέπει να γίνει με δύο ξεχωριστές επεμβάσεις, οι οποίες θα πρέπει να απέχουν χρονικά 1 μήνα μεταξύ τους.
Πώς παρακολουθείται το μωρό μετά τη χειρουργική επέμβαση;
Η παρακολούθηση περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και, αν αυτό κριθεί σκόπιμο, τον υπερηχογραφικό έλεγχο του όρχι στον πρώτο μήνα, στους 6 μήνες και στον 1 χρόνο μετά το χειρουργείο.
Υπάρχουν επιπλοκές από την επέμβαση;
Οι επιπλοκές γενικά είναι σπάνιες. Ωστόσο, όταν πρόκειται για ενδοκοιλιακό ή για όρχι που βρίσκεται σε υψηλή βουβωνική θέση, όπου η επιμήκυνση και η καθήλωση γίνονται με δυσκολία, το ποσοστό επιπλοκών είναι υψηλότερο του μέσου όρου. Οι επιπλοκές της επέμβασης περιλαμβάνουν κυρίως την υποτροπή (ο όρχις επανέρχεται σε θέση εκτός του οσχέου) και την ατροφία του.
Γιατί πρέπει να αποκαθίσταται εγκαίρως η κρυψορχία:
Η προδιάθεση για καρκίνο είναι μέχρι και 10 φορές μεγαλύτερη σε άτομα που έχουν κρυψορχία. Η πιθανότητα ο όρχις να συστραφεί γύρω από τον εαυτό του και να στραγγαλιστεί είναι μεγαλύτερη στα παιδιά με κρυψορχία. Αν παραμείνει μέσα στην κοιλιά, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας, γιατί προκαλεί ατροφία των κυττάρων που παράγουν το σπέρμα. Τέλος, τα ψυχικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στα εφηβικά χρόνια, όταν το παιδί αντιληφθεί τη διαφορετικότητά του, είναι σημαντικά.
