Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία από τις συνηθέστερες ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού και αναφέρεται στον γενικό όρο αρρυθμία. Ως αρρυθμία χαρακτηρίζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία ο ρυθμός λειτουργίας της καρδιάς δεν είναι ρυθμικός. Πολλές φορές ο άρρωστος ψηλαφίζει το σφυγμό του και παρατηρεί ότι παρουσιάζει διακοπές και αναφέρει συνήθως τρέμουλο στο στήθος ή κενά στον ρυθμό και δύσπνοια.
Γιατί είναι επικίνδυνη η κολπική μαρμαρυγή;
Κατά τη διάρκεια της χρόνιας κολπικής μαρμαρυγής ή του παροξυσμού της δημιουργούνται θρόμβοι μέσα στον αριστερό κόλπο ο οποίος πρακτικά δεν συστέλλεται. Οι θρόμβοι εκτοξεύονται προς τον εγκέφαλο ή άλλα μέρη του σώματος και δημιουργούν εμβολές και εγκεφαλικά επεισόδια (φράζοντας μικρές αρτηρίες).
Τι προκαλεί κολπική μαρμαρυγή;
Παρά το γεγονός ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών δεν ανευρίσκεται προφανής αιτία εμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής τα συνηθέστερα παθολογικά αίτια αυτής είναι:
- Υπέρταση (αδυναμία ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης)
- Στεφανιαία νόσος (συνήθως μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου)
- Βαλβιδοπάθεια (κυρίως σε ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας)
- Χρόνια νόσος των πνευμόνων
- Καρδιακή ανεπάρκεια – Μυοκαρδιοπάθεια
- Υπερθυρεοειδισμός
- Περικαρδίτιδα
Υπάρχουν άλλα αίτια κολπικής μαρμαρυγής;
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να σχετίζεται με αλκοόλ, κατάχρηση καφέ, ορισμένα φάρμακα, ηλεκτρολυτικές ή μεταβολικές διαταραχές και σοβαρές λοιμώξεις. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για μονήρη (lone) κολπική μαρμαρυγή. Υπάρχουν βέβαια οι περιπτώσεις εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, οι οποίες δεν πυροδοτούνται απο κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα ή άλλο πρόβλημα υγείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις η εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής σχετίζεται με τον τρόπο ζωής και είναι πιο συχνή σε υπέρβαρους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή. Ηλικιακά εμφανίζεται σπάνια σε ασθενείς κάτω των 50 ετών, είναι αρκετά συχνή σε ασθενείς άνω των 70 ετών.
Ποιες είναι οι μορφές της;
Στην πράξη υπάρχουν τρεις μορφές κολπικής μαρμαρυγής:
- Παροξυσμική: Διαρκεί λιγότερο από 1 εβδομάδα και αποκαθίσταται.
- Εμμένουσα: Διαρκεί περισσότερο από 1 εβδομάδα και συνεχίζεται επ’ αόριστον χωρίς ιατρική παρέμβαση.
- Μακροχρόνια εμμένουσα: ένα επεισόδιο κολπικής μαρμαρυγής που διαρκεί περισσότερο από 1 έτος.
- Χρόνια: Διάρκεια περισσότερο από 1 εβδομάδα που συνεχίζεται παρά την παρέμβαση, δηλαδή δεν είναι δυνατή η αποκατάσταση του κανονικού ρυθμού.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής;
Τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: Αίσθημα παλμών, φτερούγισμα, υπερκόπωση, ζάλη, λιποθυμικό επεισόδιο, πόνο στον θώρακα και δύσπνοια. Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή γίνεται εύκολα αντιληπτή γιατί εκδηλώνεται με μεγάλη ταχυκαρδία και ο άρρωστος αισθάνεται να αναπηδά η καρδιά του.
Πώς διαγιγνώσκεται η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή διαγιγνώσκεται με:
- ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα)
- Holter ρυθμού
Ποιος είναι ο σκοπός της θεραπείας;
Ο σκοπός της θεραπείας της κολπικής μαρμαρυγής είναι:
- να επανέλθει ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός(φλεβοκομβικός ρυθμός)
- να υπάρχει έλεγχος καρδιακής συχνότητας
- να προληφθεί η δημιουργία θρόμβων και η εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ποια είναι η φαρμακευτική αγωγή; Υπάρχει επεμβατική θεραπεία;
Από πλευράς ιατρικής αντιμετώπισης η χορήγηση φαρμάκων που να διασφαλίζουν συχνότητα καρδιακών παλμών, που κυμαίνεται μεταξύ 70-90 αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Ο έλεγχος της καρδιακής συχνότητας μπορεί να γίνει με τη χορήγηση βήτα-αναστολέων και αναστολέων διαύλων ασβεστίου.
Παράλληλα χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα όπως η κουμαρίνη και νεότερα αντιπηκτικά φάρμακα , που έχουν στόχο να μην αφήνουν το αίμα να πήζει μέσα στην καρδιά και να δημιουργούνται θρόμβοι, οπότε προφυλάσσεται ο ασθενής από την ανάπτυξη εγκεφαλικών επεισοδίων. Τέλος τρίτος στόχος είναι η ανάκτηση φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού με αντιαρρυθμικά φάρμακα όπως η προπαφενόνη, η σοταλόλη και η αμιωδαρόνη.
Όταν τα φάρμακα αποδειχθούν ανίκανα να διορθώσουν ή να ελέγξουν την κολπική μαρμαρυγή, μπορεί να χρειασθεί κάποια παρέμβαση:
- Ηλεκτρική καρδιομετατροπή
Μετά τη χορήγηση μιας βραχείας δράσης αναισθησίας, χορηγείται ηλεκτρικό σοκ στο θωρακικό τοίχωμα το οποίο επαναφέρει το φυσιολογικό ρυθμό.
- Κατάλυση με καθετήρα
Σε περιπτώσεις ασθενών πού εμφανίζουν συχνές υποτροπές οι οποίες δεν μπορούν να προληφθούν με φάρμακα, μπορεί να γίνει στο Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο μία ειδική επέμβαση που ονομάζεται κατάλυση (καυτηριασμός/ablation) των έκτοπων εστιών, πού πυροδοτούν την δημιουργία της κολπικής μαρμαρυγής. Δημιουργείται ουλή που σταματά όλα τα ερεθίσματα που πυροδοτούνται μέσα στην πνευμονική φλέβα και έτσι εμποδίζεται η εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής Η κατάλυση μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους: α) η κατάλυση με χρήση υψίσυχνου ρεύματος (RF ενέργειας) β) κατάλυση με χρήση κρύο-ενέργειας που γίνεται με την χρήση ενός ειδικού μπαλονιού που εκπτύσσεται, εμφράσσει και ψύχει το στόμιο κάθε πνευμονικής φλέβας.
- Σύγκληση του ωτίου του αριστερού κόλπου
Υπάρχουν ασθενείς στους οποίους η χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων αντενδείκνυται εξαιτίας του υψηλού κινδύνου αιμορραγίας (π.χ. προηγούμενη εμφάνιση μιας σοβαρής αιμορραγίας). Σε αυτές τις περιπτώσεις, εφαρμόζεται η τοποθέτηση (με διαδερμικό τρόπο, δηλαδή χωρίς χειρουργείο) μιας συσκευής που φράζει το στόμιο του ωτίου του αριστερού κόλπου (συσκευή σύγκλεισης ωτίου) και έτσι αποτρέπει τη συσσώρευση θρόμβων.
Χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο ζωής;
Χρήσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής όταν υπάρχει κολπική μαρμαρυγή είναι οι ασθενείς να περιορίσουν ή και να διακόψουν την κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών που περιέχουν καφεΐνη, να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ, να είναι προσεκτικοί και να συμβουλεύονται το γιατρό τους πριν λάβουν κάποιο φάρμακο καθώς ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν τον καρδιακό ρυθμό. Τέλος η μείωση του σωματικού βάρους, η διατήρηση και ρύθμιση φυσιολογικών τιμών αρτηριακής πίεσης καθώς επίσης και η αποφυγή καθιστικής ζωής είναι παράγοντες που βοηθούν στην μείωση των παροξυσμών κολπικής μαρμαρυγής.
