Οι ηπατικές κύστεις αποτελούν σάκους στο ήπαρ, που φυσιολογικά δεν υπάρχουν, οι οποίες μπορεί να περιέχουν υγρό ή ένα συμπαγές σύμπλεγμα από κύτταρα. Αρκετές φορές οι ηπατικές κύστεις δεν προκαλούν συμπτώματα και δεν χρήζουν επεμβατικής θεραπείας. Από την άλλη ασθενείς με κύστεις στο ήπαρ που μεγαλώνουν σε μέγεθος και προκαλούν ενοχλήσεις ή που εμφανίζουν χαρακτηριστικά ανησυχητικά, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους ώστε αν κριθεί απαραίτητο να υπάρξει θεραπευτική παρέμβαση.
Αιτίες
Οι αιτίες που οδηγούν στη δημιουργία ηπατικών κύστεων είναι διάφορες. Κατ’ αρχήν μπορεί να είναι εκ γενετής, δηλαδή να έχουν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του εμβρύου. Από την άλλη βεβαίως είναι αρκετά συχνό το γεγονός να δημιουργηθούν σε οποιαδήποτε ηλικία χωρίς να έχει αποσαφηνιστεί πλήρως ο λόγος. Οι γυναίκες φαίνεται να εμφανίζουν πιο συχνά ηπατικές κύστεις από τους άνδρες. Αιτίες που μπορεί να προκαλούν αυτή τη διαφορά είναι η ορμονικές επιρροές όπως σε εγκυμοσύνες, θεραπείες οιστρογόνων ή χρήση αντισυλληπτικών.
Η πολυκυστική νόσος του ήπατος αποτελεί ένα άλλον πιθανό παράγοντα. Αποτελεί κληρονομική νόσο, δηλαδή εμφανίζεται σε οικογένειες και περνάει από γηραιότερα στα νεότερα μέλη. Η ηπατική λειτουργία μπορεί να παραμείνει φυσιολογική παρά την παρουσία πολλαπλών και μεγάλων σε μέγεθος κύστεων.
Από την άλλη παράσιτα όπως ο εχινόκοκκος μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία εχινοκόκκου κύστης στο ήπαρ. Αυτά τα παράσιτα υπάρχουν σε ζώα σε φάρμες και ο κύκλος μετάδοσης στον άνθρωπο περιλαμβάνει τα κόπρανα των ζώων. Στην Ελλάδα υπήρχε αρκετά μεγάλο ποσοστό εχινοκκοκίασης στο παρελθόν με πτώση τα τελευταία χρόνια.
Σημαντικό είναι σε περίπτωση παρουσία ηπατικής κύστης να γίνει διαφοροδιάγνωση μεταξύ απλής κύστης ή ηπατικής κακοήθειας όπου η θεραπεία θα είναι άμεση και πιο επιθετική.
Συμπτώματα και πιθανές επιπλοκές
Ένα μικρό ποσοστό ασθενών με ηπατικές κύστεις θα αναπτύξει συμπτώματα και αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο, ναυτία, έμετο και αίσθημα φουσκώματος. Μία ηπατική κύστη μπορεί να προκαλεί ενόχληση λόγω αύξησης του μεγέθους της και γειτνίαση με τα παρακείμενα όργανα αλλά και λόγω πιθανής αιμορραγίας.
Διάγνωση και αντιμετώπιση
Η διαγνωστική προσέγγιση μπορεί να περιλαμβάνει εξέταση υπερηχογραφική, μαγνητική ή αξονική και σε περίπτωση διαφοροδιάγνωσης από παρασιτική νόσου εχινοκόκκου και εξετάσεις αιματολογικές. Όταν κριθεί απαραίτητο συστήνεται η χειρουργική παρέμβαση με εξαίρεση της ηπατικής κύστης. Πρόκειται για χειρουργείο πού συνήθως μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά μέσω μικρών τομών και τη χρήση ειδικών εργαλείων και κάμερας. Σε περίπτωση κακοήθειας μπορεί να χρειαστεί πιο μεγάλης έκτασης χειρουργείο για το ήπαρ. Σε περιπτώσεις εχινοκόκκου κύστης θα υπάρξει και θεραπεία με χάπια και σε πολυκυστική νόσο του ήπατος η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να αφορά τη μεταμόσχευση ήπατος.
Υπάρχουν αρκετές και σπάνιες κατηγορίες κύστεων του ήπατος και της χοληδόχου κύστης που μπορεί να προκαλέσουν διαφοροδιαγνωστικά διλήμματα. Σε αυτά εντάσσονται και οι σπάνιες ciliated foregut κύστεις της χοληδόχου κύστης και του ήπατος όπου και η αντιμετώπιση τους είναι συνήθως χειρουργική. Έχουμε δημοσιεύσει με την ομάδα μου σχετικά στο Journal of Gastrointestinal Liver Diseases (Alexandros Giakoustidis et al, Ciliated foregut cyst of the gallbladder. A diagnostic challenge and management quandary).
