Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν παγκοσμίως από κατάθλιψη. H παρουσία μιας σοβαρής σωματικής νόσου αυξάνει και την επικινδυνότητα εμφάνισης σοβαρής καταθλιπτικής νόσου, ιδιαίτερα εφόσον σχετίζεται με χρoνιότητα, μακροχρόνια νοσηλεία και λειτουργική έκπτωση. Υψηλή συσχέτιση παρατηρείται με δερματολογικές νόσους και νόσους του γαστρεντερικού, ειδικά ανοσολογικής αιτιολογίας (π.χ. ψωρίαση, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα), με σοβαρές καρδιαγγειακές νόσους, καρκίνο και νευρολογικά νοσήματα.
Η κατάθλιψη μπορεί να εκφράζεται με σωματικού τύπου συμπτωματολογία, όπως διαταραχές ύπνου, όρεξης, προσοχής, αυξομειώσεις σωματικού βάρους, απώλεια ενέργειας και σεξουαλικής επιθυμίας, καθώς και με χρόνιο πόνο, γεγονός που προκαλεί ιδιαίτερο διαγνωστικό πρόβλημα, με δεδομένο ότι τα ίδια συμπτώματα παρατηρούνται σε πληθώρα σωματικών νόσων.
Τέλος, πολλές σωματικές παθήσεις, που αφορούν στο σύνολο των συστημάτων του ανθρωπίνου οργανισμού εκδηλώνονται και με ψυχιατρικά συμπτώματα. Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Εξαιτίας της γενικής σωματικής κατάστασης
- Νευρολογικές διαταραχές: Όγκοι μετωπιαίου λοβού εγκεφάλου, τραύματα κεφαλής
- Εκφυλιστικές διαταραχές: Ως αποτέλεσμα της εγκεφαλικής εκφύλισης που προέρχεται από τη νόσο.
* Νόσος Parkinson: Ιδιοπαθής διαταραχή της κινητικότητας, όπου εμφανίζεται τρόμος, βραδυκινησία, ανέκφραστο προσωπείο και δυσκαμψία. Η κατάθλιψη είναι συνήθης.
* Νόσος Huntington: Κληρονομική νόσος που οφείλεται σε συγκεκριμένη μετάλλαξη γονιδίου επί του χρωμοσώματος 4. Η κατάθλιψη είναι πολύ συνηθισμένη και προηγείται συνήθως της κινητικής διαταραχής.
* Νόσος Wilson ή ηπατοφακοειδής εκφύλιση: Παρατηρείται εναπόθεση χαλκού στον εγκέφαλο και στο ήπαρ. Καταθλιπτική διαταραχή, με παραληρητικές ιδέες, απόπειρες αυτοκτονίας και διαταραχές της προσωπικότητας στο 30% περίπου των περιπτώσεων.
* Επιληψία: Εγκεφαλική διαταραχή που εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Η κατάθλιψη είναι το συχνότερο μεσοκριτικό σύνδρομο.
Απομυελινωτικές νόσοι
- Σκλήρυνση Κατά Πλάκας: Χρόνια απομυελινωτική νόσος του ΚΝΣ, ανοσολογικής και φλεγμονώδους αιτιολογίας. Η επίπτωση δια βίου της μείζονος κατάθλιψης αγγίζει το 60%.
Λοιμώδεις νόσοι
- Νόσος Creutzfeldt-Jacob ή σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια: Χαρακτηρίζεται από ένα πρόδρομο στάδιο που προσομοιάζει ιδιαίτερα με κατάθλιψη και εκδηλώνεται με κόπωση, αϋπνία, άγχος και μεταβολή της ψυχικής κατάστασης προς βραδύ ψυχισμό και απρόβλεπτη συμπεριφορά.
Ανοσολογικές διαταραχές
- AIDS: Τόσο η ίδια η νόσος όσο και οι θεραπείες της μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση κατάθλιψης σε ποσοστό που αγγίζει το 40%.
- Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος: Εδώ η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί με συνυπάρχοντα ψυχωτικά στοιχεία.
Ενδοκρινικές διαταραχές
- Θυρεοειδοπάθειες: Μπορούν να οδηγήσουν σε καταθλιπτική συμπτωματολογία, η βαρύτητα της οποίας είναι ανάλογη της δυσλειτουργίας των αδένων.
- Παραθυρεοειδοπάθεια: Καταθλιπτική συμπτωματολογία ανάλογη των επιπέδων ασβεστίου.
- Νόσος Addison: Γνωστή και ως φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια.
- Σύνδρομο Cushing: Παρατηρείται αυξημένη παραγωγή κορτιζόνης και προκαλεί δευτεροπαθή διαταραχή της διάθεσης, ένα σύνδρομο κατάθλιψης σημαντικής βαρύτητας που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε αυτοκτονία.
Ανεπάρκεια Βιταμινών
Συμπερασματικά, ο συνδυασμός συμπτωμάτων τόσο από τη σωματική, όσο και από την ψυχική σφαίρα μπορεί να έχει ιδιαιτέρως σοβαρές επιπτώσεις στην πρόγνωση του ασθενούς και στην ποιότητα ζωής του. Είναι απαραίτητη επομένως η σωστή διαφορική διάγνωση με πλήρες ιστορικό και εργαστηριακό έλεγχο.
