Όταν ένα ζευγάρι έχει τακτικά ερωτικές επαφές, αλλά δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη ύστερα από 12 μήνες, θα πρέπει να συμβουλευθούν έναν ιατρό αναπαραγωγής. Περίπου ένα στα έξι ζευγάρια χρειάζεται ιατρική βοήθεια για να αποκτήσει παιδί.
Στο 33% των ζευγαριών η υπογονιμότητα οφείλεται στον γυναικείο παράγοντα, στο άλλο 33% από τον ανδρικό και στα υπόλοιπα ζευγάρια είτε υπάρχει συνδυασμός γυναικείας και ανδρικής υπογονιμότητας.
Τα συνήθη συμπτώματα της γυναικείας υπογονιμότητας
Το βασικό σύμπτωμα σε μία υπογόνιμη γυναίκα είναι ότι δεν μένει έγκυος αν και έχει τακτικές ερωτικές επαφές, συχνά έχει πολύ μεγάλο εμμηνορροϊκό κύκλο (35 μέρες ή περισσότερο) ή πολύ μικρό (μικρότερο των 21 ημερών). Άλλες γυναίκες έχουν έντονο πόνο στην περίοδο ή με την ερωτική επαφή.
Πότε πρέπει να πάει σε γιατρό μία γυναίκα που δεν μένει έγκυος;
Για τις γυναίκες που είναι έως 35 ετών, συνιστάται να προσπαθήσουν να κάνουν παιδί για έναν χρόνο πριν απευθυνθούν σε γιατρό που θα διερευνήσει τα αίτια της υπογονιμότητας.
Οι γυναίκες άνω των 35 ετών, θα πρέπει να συζητούν με τον γιατρό τους τις ανησυχίες τους εάν δεν έχουν μείνει έγκυοι ύστερα από 6 μήνες ελεύθερων, τακτικών ερωτικών επαφών. Ο γιατρός σας θα ξεκινήσει αμέσως τη διαδικασία για να γίνει διάγνωση των αιτίων της υπογονιμότητας και να επιλεγεί η θεραπεία.
Ο χειρότερος εχθρός της γονιμότητας είναι το χάσιμο χρόνου. Ας δούμε ποιες είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να μείνει μία γυναίκα έγκυος.
Ωορρηξία: για να μείνετε έγκυος, οι ωοθήκες σας πρέπει να παράγουν και να απελευθερώνουν ένα ωάριο, διαδικασία που ονομάζεται ωορρηξία.
Καλή ποιότητα σπέρματος: το σπερμοδιάγραμμα δείχνει εάν οι παράμετροι του σπέρματος του συντρόφου είναι κανονικές (αριθμός σπερματοζωαρίων, κινητικότητα, μορφολογία).
Βατές σάλπιγγες και κανονική μήτρα: το ωάριο και τα σπερματοζωάρια συναντώνται στις σάλπιγγες. Μία υγιής μήτρα είναι απαραίτητη για να εμφυτευθεί και να μεγαλώσει ένα έμβρυο.
Τακτικές σεξουαλικές επαφές: αυξάνουν τις πιθανότητες να μείνει μία γυναίκα έγκυος, ειδικά εάν γίνονται κατά τη διάρκεια της γόνιμης περιόδου της γυναίκας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα πότε είστε πιο γόνιμες.
Πώς γίνεται η σύλληψη
- Μία από τις δύο ωοθήκες απελευθερώνει ένα ώριμο ωάριο.
- Μία σάλπιγγα «παραλαμβάνει» το ωάριο.
- Τα σπερματοζωάρια κολυμπούν στον τράχηλο και μέσω της σάλπιγγας φθάνουν στο ωάριο και τελικά το γονιμοποιεί ένα από αυτά
- Το γονιμοποιημένο ωάριο ταξιδεύει μέσω της σάλπιγγας στη μήτρα, όπου εμφυτεύεται και αναπτύσσεται το έμβρυο
Όταν αυτή η διαδικασία διαταράσσεται εξαιτίας κάποιου παράγοντα στον οργανισμό της γυναίκας, τότε υπάρχει γυναικεία υπογονιμότητα. Μία γυναίκα μπορεί να μην μπορεί να μείνει έγκυος για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων οι διαταραχές ωορρηξίας, βλάβες στις σάλπιγγες, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και ενδομητρίωση.
Οι βασικές αιτίες της γυναικείας υπογονιμότητας
Διαταραχές ωορρηξίας Η γυναίκα έχει σπανίως ή καθόλου ωορρηξία. Οι διαταραχές ωορρηξίας είναι η αιτία σε 1 στις 4 περιπτώσεις υπογονιμότητας στα ζευγάρια. Διάφοροι λόγοι, όπως προβλήματα στην παραγωγή των αναπαραγωγικών ορμονών από τον υποθάλαμο ή την υπόφυση ή προβλήματα στην ωοθήκη μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές της ωορρηξίας.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών προκαλεί ανισορροπία στην παραγωγή των ορμονών, η οποία επηρεάζει την ωορρηξία. Σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και την παχυσαρκία, προβλήματα στην τριχοφυΐα (συχνά υπάρχει υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο ή το σώμα) και ακμή. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι η πιο συχνή αιτία της γυναικείας υπογονιμότητας.
Υποθαλαμική δυσλειτουργία Δύο ορμόνες που παράγονται από την υπόφυση ενεργοποιούν την ωορρηξία κάθε μήνα: η FSH και η LH. Το υπερβολικό σωματικό ή ψυχολογικό στρεσάρισμα, το υπερβολικά υψηλό ή χαμηλό σωματικό βάρος και η απότομη αύξηση ή μείωση του βάρους μπορεί να διαταράξουν την παραγωγή αυτών των ορμονών και να επηρεάσουν την ωορρηξία. Η ακανόνιστη περίοδος ή η έλλειψη περιόδου είναι τα πιο κοινά συμπτώματα της υποθαλαμικής δυσλειτουργίας.
Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια Στην πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια οι ωοθήκες σταματούν να λειτουργούν φυσιολογικά πριν την ηλικία των 40. Δεν παράγουν αρκετά οιστρογόνα, σταματά η περίοδος και αυξάνονται τα επίπεδα των γοναδοτροπινών, με κύριο επακόλουθο την υπογονιμότητα. Υπολογίζεται ότι πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια παρουσιάζει η 1 στις 1.000 γυναίκες κάτω των 30 ετών και 1 στις 100 μέχρι την ηλικία των 40 ετών.
Αυξημένα επίπεδα προλακτίνης Η υπόφυση μπορεί να προκαλέσει υπερβολική παραγωγή προλακτίνης, η οποία μειώνει την παραγωγή οιστρογόνων και μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα. Αυξημένα επίπεδα προλακτίνης μπορεί να έχει και μία γυναίκα από φάρμακα που παίρνει για άλλη ασθένεια.
Βλάβες των σαλπίγγων Όταν υπάρχουν βλάβες στις σάλπιγγες, τα σπερματοζωάρια δεν μπορούν να φθάσουν στο ωάριο ή το γονιμοποιημένο ωάριο δεν μπορεί να φθάσει στη μήτρα.
Οι σοβαρές βλάβες των σαλπίγγων συνήθως προκαλούν απόφραξη του αυλού. Μπορεί να οφείλονται σε φλεγμονή της σάλπιγγας (συνήθως από χλαμύδια ή γονόρροια ή άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις), φλεγμονώδεις νόσους όπως η σκωληκοειδίτιδα, αλλά και χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο που προκάλεσαν φλεγμονή.
Ενδομητρίωση Στην ενδομητρίωση, ιστός που είναι όμοιος με αυτόν του ενδομητρίου (της “φόδρας” της μήτρας) αναπτύσσεται σε άλλα σημεία του οργανισμού της γυναίκας. Οι εστίες της ενδομητρίωσης μπορεί, μεταξύ άλλων, να μπλοκάρουν τις σάλπιγγες εμποδίζοντας τα σπερματοζωάρια να φθάσουν στο ωάριο ή να δημιουργήσουν πρόβλημα στις ωοθήκες. Το 30-40% των γυναικών που πάσχουν από ενδομητρίωση είναι υπογόνιμες. Υπολογίζεται ότι το 20% των υπογόνιμων γυναικών έχουν ενδομητρίωση.
Προβλήματα στη μήτρα ή στον τράχηλο της μήτρας Τα ινομυώματα στη μήτρα επηρεάζουν τη γονιμότητα ανάλογα με τον αριθμό, τη θέση και το μέγεθός τους. Μπορεί να μπλοκάρουν τις σάλπιγγες ή να επηρεάσουν την εμφύτευση του εμβρύου. Φλεγμονές ή εστίες ενδομητρίωσης, αλλά και ανωμαλίες της μήτρας που υπάρχουν από τη γέννηση της γυναίκας, είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιμότητα.
Μπορεί επίσης να υπάρχει στένωση του τραχήλου της μήτρας ή ο τράχηλος να μην μπορεί να παράξει την κατάλληλη ποιότητα βλέννης ώστε να επιτρέψει στα σπερματοζωάρια να “ταξιδέψουν” μέσω του τραχήλου στη μήτρα.
Ανεξήγητη υπογονιμότητα
Δυστυχώς, κάποιες φορές η αιτία της υπογονιμότητας δεν εντοπίζεται ποτέ. Ένας συνδυασμός διαφορετικών, φαινομενικά «ασήμαντων» παραγόντων και στους δύο συντρόφους θα μπορούσε να προκαλέσει ανεξήγητα προβλήματα γονιμότητας. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις όμως, υπάρχουν ΄λύσεις για να αποκτήσει το ζευγάρι παιδί.
Ευτυχώς, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γυναικείας υπογονιμότητας υπάρχουν λύσεις, αρκεί να μην χάσει χρόνο η γυναίκα και να ζητήσει εγκαίρως βοήθεια.
