Η αντιμετώπιση των πυελικών φλεβών αρχίζει με απεικονιστικό έλεγχο όπως υπέρηχο (Triplex) και μαγνητική φλεβογραφία, για να καταλήξει στην τελική διαγνωστική εξέταση που είναι η εκλεκτική φλεβογραφία με καθετηριασμό των ωοθηκικών και λαγονίων φλεβών. Στην διάρκεια της εξέτασης αυτής, τυχόν ανεπαρκή δίκτυα φλεβών μπορούν να κλείσουν με σκληροθεραπεία και εμβολισμό. Ο αποκλεισμός των πυελικών κιρσών δεν επηρεάζει τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων ή άλλων κοιλιακών οργάνων. Η συνηθισμένη πρακτική είναι να παραμένει η ασθενής, μετά τον εμβολισμό, για ένα διάστημα χωρίς κάποια άλλη θεραπεία. Έτσι αξιολογούνται τα συμπτώματα και προγραμματίζεται η αντιμετώπιση των κιρσών των κάτω άκρων.
Η σύγχρονη θεραπεία των κιρσών περιλαμβάνει σκληροθεραπεία αφρού, τοπικές εκτομές ή και θερμική κατάλυση με laser. Ο αγγειοχειρουργός θα εξατομικεύσει αυτό που χρειάζεται η ασθενής, έτσι ώστε εκτός από την υποχώρηση των συμπτωμάτων να έχει και πόδια καθαρά από κιρσούς ή ευρυαγγείες. Αντίστοιχο πρόβλημα στους άνδρες είναι γνωστό σαν κιρσοκήλη. Αλλά καθώς το ανδρικό πυελικό έδαφος δεν πάσχει, αφού δεν συμμετέχει σε κυήσεις, στους άνδρες δεν εμφανίζεται στα κάτω άκρα η μορφή αυτή των κιρσών.
Η κυρία Κ.Π, 35 ετών, επισκέφτηκε το ιατρείο του αγγειοχειρουργού γεμάτη άγχος για τους νέους κιρσούς (διατεταμένες φλέβες) που είχαν εμφανιστεί σε περίεργα σημεία στα πόδια της και της προκαλούσαν πόνο. Ήταν μητέρα δυο μικρών παιδιών και δούλευε σε γραφείο. Κάποιοι κιρσοί στο πίσω μέρος του μηρού έφταναν ψηλά και τη δυσκόλευαν όταν καθόταν στην καρέκλα. Είχε χειρουργηθεί παλαιότερα και ήταν καλά για χρόνια μέχρι πού, μετά τις γέννες , άρχισε η εμφάνιση αυτών των επώδυνων κιρσών. Ο ιατρός την εξέτασε με προσοχή και έκανε έγχρωμη υπερηχογραφία (Triplex) για να βρει την αιτία αυτών των προβλημάτων. Κατάλαβε γρήγορα ότι είχε μπροστά του κιρσούς λόγω ανεπάρκειας πυελικών φλεβών ή όπως λεγόταν παλιότερα, σύνδρομο πυελικής συμφόρησης (pelvic congestion syndrome).
Στη συνέχεια χρειάστηκε να τη ρωτήσει πολύ διακριτικά, για να μάθει ότι στη σεξουαλική επαφή ένοιωθε πόνο βαθιά στη λεκάνη και στο περίνεο, γεγονός που δημιουργούσε πρόβλημα στη σχέση με τον άνδρα της και επίσης ότι τα πρωινά ξυπνούσε με ένα ‘μπούκωμα από κάτω’ όπως χαρακτηριστικά το περιέγραψε. Είχε πάει στον γυναικολόγο της, ο οποίος έκανε υπέρηχο και είπε ότι όλα ήταν εντάξει και πως τα συμπτώματά της είχαν ψυχολογικά αίτια. Ο αγγειοχειρουργός την ενημέρωσε με λεπτομέρειες και μέσα από εικόνες για το τι συμβαίνει και προγραμμάτισε τα στάδια της θεραπείας της.
Χρειάστηκε αρχικά να μπει στο νοσοκομείο για να κάνει, με τοπική αναισθησία, μια ενδοαγγειακή επέμβαση που έκλεισε τις πάσχουσες πυελικές φλέβες και μετά να συνεχίσει στο ιατρείο μια σειρά από σκληροθεραπείες αφρού, ώστε τελικά να εξαφανιστούν οι κιρσοί. Το πρόβλημα των πυελικών φλεβών περιγράφεται πολύ ωραία από έναν Ισπανό καθηγητή που έλεγε: ‘όταν βρέχει και στάζουν οι τοίχοι του δωματίου σου, δεν βάφεις το δωμάτιο αλλά πρώτα επισκευάζεις τα κεραμίδια’. Οι τοίχοι είναι τα πόδια των ασθενών όταν αρχίζουν να γεμίζουν με κιρσούς σε σημεία όπως το πίσω μέρος και το πλάι των μηρών, τα έξω γεννητικά όργανα κλπ. Όλες αυτές οι φλέβες ξεκινούν από κιρσούς στην πύελο (το χαμηλότερο σημείο εσωτερικά της λεκάνης), που μέσα από σημεία διαφυγής του πυελικού εδάφους κατέρχονται στα κάτω άκρα. Οι φλέβες αυτές είναι τα ‘κεραμίδια’ και χρειάζονται αντιμετώπιση.
Αν και το πρόβλημα είναι γνωστό από τη δεκαετία του ’80, οι αγγειοχειρουργοί και όσοι άλλοι ασχολούνται με φλέβες παγκόσμια, μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισαν να κατανοούν την παθογένεια και τη σοβαρότητα του. Προσπαθούν δε να συνεργαστούν με γυναικολόγους έτσι ώστε να ελέγχονται ακόμα καλύτερα οι ασθενείς αυτές. Μια πρόσφατη συνάντηση ειδικών χώρισε την περιοχή από τον ομφαλό μέχρι το περίνεο σε τέσσερεις ζώνες που η κάθε μια εμφανίζει το δικό της χαρακτηριστικό πρόβλημα. Μια γυναίκα μπορεί να πάσχει σε περισσότερες από μια ζώνες.
Η ανώτερη ζώνη 1 αφορά την συμπίεση της αριστερής νεφρικής φλέβας, γνωστή σαν ‘σύνδρομο καρυοθραύστη’, που θα παρουσιασθεί κάποια άλλη φορά. Οι άλλες ζώνες 2, 3 και 4 περιλαμβάνουν τις φλέβες που ανεπαρκούν και καταλήγουν να δημιουργούν κιρσούς στο έδαφος της πυέλου. Αυτές είναι κυρίως η αριστερή ωοθηκική φλέβα και σπανιότερα η δεξιά. Οι ωοθηκικές φλέβες παροχετεύουν το αίμα από τις ωοθήκες και τα παραμήτρια προς την καρδιά. Όταν ανεπαρκούν οι βαλβίδες τους, το αίμα λιμνάζει στο έδαφος της πυέλου και προκαλεί σειρά συμπτωμάτων. Οι γυναίκες συμβουλεύονται συνήθως τον γυναικολόγο, ο οποίος αρχίζει έλεγχο, άλλα όταν δει στον υπέρηχο διατεταμένες (διογκωμένες) φλέβες γύρω από τη μήτρα δεν τις αξιολογεί. Έτσι, ψάχνοντάς για άλλες γυναικολογικές παθήσεις, δεν ανευρίσκει τίποτα, οπότε η τελική διάγνωση είναι ότι πρόκειται για ψυχολογικό πρόβλημα.
Αν οι διατεταμένες φλέβες από το εσωτερικό της πυέλου διαπεράσουν το μυϊκό τοίχωμα σε ευένδοτα σημεία του (ζώνη 3) και καταλήξουν στα κάτω άκρα, τότε εμφανίζονται κιρσοί στα πόδια (ζώνη 4). Τα ευένδοτα σημεία είναι περιοχές ανάμεσα στους μυς του έδάφους της πυέλου που χαλαρώνουν και επιτρέπουν τη διέλευση των διατεταμένων φλέβών. Οι ασθενείς συμβουλεύονται αγγειοχειρουργό, ο οποίος θα προβεί στον απαραίτητο έλεγχο και θα ορίσει την κατάλληλη θεραπεία.
